تجربه همزمان تحقیر، توجیه و یک آزمون تعیین‌کننده امری غیرمعمول است. اما امروز هند دقیقاً در چنین وضعیت پیچیده‌ای قرار دارد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با در آغوش گرفتن پاکستان پس از درگیری آن کشور با هند در ماه مه و سپس اعمال تعرفه‌هایی بالاتر از تعرفه‌های چین علیه هند، ۲۵ سال دیپلماسی را بر باد داده است. بعید است او به این فکر کرده باشد که پرجمعیت‌ترین کشور جهان و پنجمین اقتصاد بزرگ دنیا چه واکنشی نشان خواهد داد.
نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، به تازگی مسیری برای تبدیل هند به کشوری قدرتمندتر و خودکفاتر ترسیم کرده است. او همچنین پس از چهار سال تنش و رویارویی نظامی در هیمالیا، در آستانه دیدار با شی جین‌پینگ در چین است. دور شدن از هند توسط آمریکا خطای بزرگی است؛ اما برای هند این لحظه‌ای سرنوشت‌ساز و فرصتی برای اثبات ادعایش به‌عنوان یک ابرقدرت بالقوه به شمار می‌آید.
تحقیر هند توسط ترامپ دو بعد دارد: نخست، در ۲۷ اوت، پس از محکوم کردن هند به خاطر خرید نفت روسیه، رئیس‌جمهور آمریکا ۲۵ درصد عوارض اضافی بر واردات کالاهای هندی اعمال کرد. این علاوه بر ۲۵ درصد تعرفه‌ای بود که از قبل وجود داشت. خرید نفت خام کرملین اقدامی بحث‌برانگیز است. اما از آنجا که هند این کار را از طریق طرح سقف قیمتی اجراشده توسط غرب انجام می‌دهد، محصولات پالایش‌شده را به اروپا می‌فروشد، و بسیاری از کشورهای دیگر از جمله چین هم نفت روسیه را می‌خرند، این عوارض اضافی طوری جلوه می‌دهد که هند به‌طور ویژه برای مجازات انتخاب شده است.
دومین تحقیر، عشق‌ورزی ترامپ با پاکستان است. پس از حمله تروریستی در هند که مودی مسئولیت آن را بر گردن پاکستان انداخت، دو رقیب چهار روز در ماه مه درگیر شدند؛ بیش از ۱۰۰ جنگنده به میدان آمدند و نگرانی‌ها درباره احتمال درگیری هسته‌ای بالا گرفت. با این حال، ترامپ اکنون در حال بررسی قراردادهای رمزارز و معدن در پاکستان است. او در کاخ سفید با فیلد مارشال عاصم منیر، فرمانده سخت‌گیر ارتش و حاکم بالفعل پاکستان، ضیافت شام داشته است؛ فردی که ترامپ را برای جایزه صلح نوبل پیشنهاد می‌کند. آمریکا حتی پیشنهاد میانجی‌گری بر سر کشمیرِ مورد مناقشه را مطرح کرده است، اقدامی که برخلاف موضع دیرینه خود و یک تابوی برای هند محسوب می‌شود.
عدم حمایت آمریکا از هند در یک موضوع حیاتی امنیتی و تصمیم برای مجازات آن در حوزه تجارت، اعتماد مردم هند را از بین برده است. از سال ۲۰۰۴، رؤسای جمهور آمریکا از هند به‌عنوان قدرت دموکراتیک در حال صعود که در برابر سلطه چین بر آسیا ایستادگی می‌کند، استقبال کرده بودند. اقتصاد ۴ تریلیون دلاری و بازار سهام ۵ تریلیون دلاری هند به‌مراتب بزرگ‌تر از اقتصاد پاکستان است که درگیر بی‌ثباتی، بحران بدهی، تروریسم و وابستگی به چین است. این یک خودزنی بزرگ برای منافع آمریکاست که بر بی‌توجهی‌اش به ناتو در اروپا نیز می‌افزاید.
همین مسئله توضیح می‌دهد چرا برخی در هند امروز احساس دوم یعنی درستی بدبینی همیشگی به آمریکا را دارند. از زمان استقلال در سال ۱۹۴۷، هند از پیوستن به اتحادهای رسمی خودداری کرده است؛ هرچند برچسبی که استفاده می‌کند تغییر کرده: از «عدم تعهد» به «چندتعهدی». هند برای برخی سلاح‌ها به روسیه متکی است و برای برخی دیگر به اروپا، اسرائیل و آمریکا. چین مواد اولیه صنعتی را تأمین می‌کند؛ غرب فناوری و بازار را.
با این حال، در سال ۲۰۲۰، زمانی که روابط هند و چین پس از درگیری‌های مرزی در هیمالیا به متوقف شد، برخی در واشنگتن امیدوار بودند این وضعیت نویدبخش نوعی شبه‌ائتلاف میان هند و آمریکا باشد. اطلاعات امنیتی میان دو کشور به اشتراک گذاشته شد و رزمایش‌های مشترک نظامی آمریکا و هند که ژاپن و استرالیا هم در آن شرکت داشتند در سال ۲۰۲۴ به توافقی راهبردی برای همکاری دفاعی نزدیک‌تر انجامید.
هندی‌هایی که به پیوندهای بین‌المللی بدبین‌اند، رویدادهای چند ماه اخیر را دلیلی بر حقانیت خود می‌دانند. همان‌طور که همیشه هشدار می‌دادند، وابستگی به آمریکا خطرناک است. سفر آقای مودی به چین قرار است این پیام را بدهد که هند گزینه‌های دیگری هم دارد.
ترکیب «تحقیر و توجیه» آزمونی برای ظرفیت و تاب‌آوری هند است. مودی طی ۱۱ سال گذشته به دنبال ملت‌سازی، مدرن‌سازی و تمرکز قدرت بوده است. البته ناکامی‌هایی هم وجود داشته: تلاش برای صنعتی‌سازی نتایج محدودی به بار آورده و نتوانسته شغل‌های تازه موردنیاز هند را ایجاد کند. نظام آموزشی ضعیف است. مودی نیز بارها به سمت ملی‌گرایی هندو لغزیده است.
اما موفقیت‌هایی هم حاصل شده است: جاده‌ها و فرودگاه‌های جدید، همراه با سامانه‌های پرداخت دیجیتال و پلتفرم‌های مالیاتی، بازار واحد عظیمی ایجاد کرده‌اند. نظام مالی کشور قدرتمندتر شده، بازار سرمایه عمیقی بر پایه پس‌اندازهای داخلی ساخته شده، حساب جاری تقریباً متوازن است و بانک‌ها محتاط‌تر عمل می‌کنند. هند احتمالاً کمتر بتواند در چارچوب رونق «چین به علاوه یک شریک جایگزین» زنجیره‌های تأمین را جذب کند، اما همه این دستاوردها کمک خواهند کرد تا با شوک‌های تجاری بهتر کنار بیاید. انتظار می‌رود رشد اقتصادی بالای ۶ درصد باقی بماند و طبق پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول، تا سال ۲۰۲۸ سومین اقتصاد بزرگ جهان شود.
خطر آن است که حالت تهاجمی آمریکا، خودکفایی و غرب‌ستیزی نهفته در هند را دوباره زنده کند. مودی در سخنرانی روز استقلال (۱۵ اوت) از قلعه سرخ دهلی بر خوداتکایی بیشتر تأکید کرد. اما اگر هند فراتر برود و به درون‌گرایی کامل رو بیاورد، صنعت خدمات خود را به خطر خواهد انداخت؛ صنعتی که اکنون تقریباً به اندازه همه بخش‌های دیگر با هم صادرات دارد. شرکت‌های خدمات فناوری هند دست‌کم نیمی از فروش خود را به مشتریان آمریکایی انجام می‌دهند؛ از جمله شرکت‌های بزرگ جهانی که «مراکز توانمندی جهانی» در هند دارند. این کشور دومین بازار بزرگ OpenAI از نظر کاربران است. و برای صنعتی‌سازی سریع‌تر، هند همچنان به واردات ماشین‌آلات و مواد اولیه از چین نیاز دارد.
بهتر است هند بکوشد آسیب‌ها را محدود کند. باید امتیازهای منطقی بدهد، از جمله کاهش تعرفه‌ها، خرید کمتر نفت روسیه و واردات بیشتر گاز طبیعی آمریکا. پیوندهای عمیق میان آمریکا و هند همچنان پابرجاست؛ از جمله جمعیت عظیم دیاسپورا. مودی کار درستی می‌کند که به چین می‌رود: تقویت صنعت تولیدی هند در دهه آینده به معنای روابط تجاری نزدیک‌تر است، هم با چین و هم با فناوری آمریکایی. او باید به دنبال توافق‌های تجاری جدید باشد و بر قراردادهای اخیر با بریتانیا و امارات متحده عربی بیفزاید.
نگاه به بیرون برای اصلاح درون
اولویت دوم باید اصلاحات داخلی باشد. سرنوشت هند ــ و انتخاب آن ــ استقلال است. برای گرفتن شرایط بهتر در توافق‌ها، تأمین هزینه‌های دفاعی و ارتقای سطح زندگی حتی اگر تجارت جهانی کند شود اندازه و پویایی اقتصاد بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. هند چند سال است که در انتظار اصلاحات بزرگ مانده، از جمله آزادسازی کسب‌وکار، اصلاح دستگاه قضایی و مدرن‌سازی کشاورزی، زمین و توزیع برق.
بسیاری از این اصلاحات به همکاری میان ایالت‌ها و دولت مرکزی نیاز دارند. امیدوارکننده است که مودی به‌تازگی وعده داده مالیات کالا و خدمات را ساده کند و با تأکید بر «اصلاحات نسل بعد» اقتصاد را آزادتر کند. پس از ۱۱ سال در قدرت، او باید سریع‌تر و عمیق‌تر عمل کند. مقابله با چالش‌های عمیق داخلی همواره در راستای منافع ملی هند بوده است؛ در جهانی خصمانه، این همچنین بهترین دفاع است.
منبع: فرارو به نقل از اکونومیست
ثبت دیدگاه