اجلاس گروه ۲۰ در سایه تحریم‌ها و غیبت آمریکا

وبسایت شورای اروپا نوشت: این اجلاس با شعار «همبستگی، برابری و پایداری»، برگزار می شود و درباره چالش‌ها و اولویت‌های جهانی، در درجه اول رشد اقتصادی پایدار، توسعه و تأمین مالی، بحث خواهد کرد. همچنین همکاری و مسیر پیش رو برای گروه ۲۰ محور گفت و گوهای سران کشورها خواهد بود.

گروه ۲۰ سازمان بین‌دولتی متشکل از ۱۹ کشور به‌همراه اتحادیه اروپا (EU) و اتحادیه آفریقا (AU) است. این گروه برای رسیدگی به مسائل عمده مرتبط با اقتصاد جهانی مانند ثبات مالی بین‌المللی، تغییرات اقلیمی و توسعه پایدار فعالیت می‌کند.

آنتونیو کاستا رئیس شورای اروپا، و اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، از طرف اروپا در اجلاس گروه ۲۰ شرکت می کنند. این اجلاس در سه جلسه برگزار خواهد شد: در جلسه اول رهبران در مورد چگونگی تضمین رشد اقتصادی فراگیر و پایدار بحث خواهند کرد. آن ها بر مسائل مربوط به تجارت و معماری مالی بین‌المللی تمرکز خواهند کرد.

در جلسه دوم، رهبران موضوعاتی همچون کاهش خطر بلایای طبیعی، تغییرات اقلیمی، امنیت غذایی و انتقال انرژی را بررسی خواهند کرد. جلسه سوم و نهایی تضمین آینده ای عادلانه برای همگان با تمرکز بر بحث های مواد معدنی حیاتی از جمله نحوه کاهش آسیب پذیری زنجیره تامین، هوش مصنوعی محور گفت و گوها خواهد بود.

شبکه خبری الجزیره انگلیسی، در این ارتباط نوشت: حدود ۴۲ کشور و نهاد در نشستی که روزهای ۲۲ و ۲۳ نوامبر (۲-۱ آذر) برپا می شود، شرکت خواهند داشت اما آمریکا تحت ریاست دونالد ترامپ رئیس جمهوری این کشور که جایگاه آفریقای جنوبی به عنوان میزبان را محکوم کرده است در این اجلاس غایب خواهد بود.

رامافوسا آماده تحویل نمادین

واشنگتن، یکی از اعضای بنیانگذار این گروه، در صف بعدی برای به دست گرفتن ریاست دوره‌ای از پرتوریا قرار دارد و سیریل رامافوسا (Cyril Ramaphosa) رئیس جمهوری آفریقای جنوبی، قول داده است که در صورت لزوم، ریاست اجلاس بعدی را به صورت نمادین به یک صندلی خالی واگذار کند.

رامافوسا روز پنجشنبه گفت که ایالات متحده در آخرین لحظه برای توافق بر سر نوعی مشارکت در این اجلاس تماس گرفته است اما از ارائه جزییات بیشتر خودداری کرد. با این حال ظرف چند ساعت، کارولین لیویت سخنگوی کاخ سفید، پاسخ داد و رامافوسا را به «پرحرفی» متهم کرد و اصرار داشت که موضع کشورش تغییر نکرده و اظهارات رهبر آفریقای جنوبی «مورد استقبال رئیس جمهوری [ترامپ] یا تیمش قرار نگرفته است.

با این همه، لیویت اشاره کرد که ایالات متحده یک مقام رسمی را برای مراسم تحویل کرسی میزبانی اجلاس گروه ۲۰، اعزام خواهد کرد. مارک دی دیلارد، سفیر موقت آمریکا در آفریقای جنوبی، ممکن است مقامی باشد که این مسئولیت را بر عهده دارد، اگرچه این موضوع هنوز تأیید نشده است.

با وجود جنجال بر سر حضور آمریکا در این اجلاس، ژوهانسبورگ در یک هفته کامل مشغول آماده سازی برای این اجلاس بوده و کارگران در حال تمیز کردن و تزئین این شهر شلوغ بوده اند. خود رامافوسا نیز وقتی لباس‌های سرهمی پوشید و ابزار نظافت را برداشت، تعجب همگان را برانگیخت.

نمایندگان کشورهای عضو گروه ۲۰ در طول سال برای بحث در مورد مسائل مهم با یکدیگر ملاقات می‌کنند. اما در ماه نوامبر، رهبران برای اجلاس سالانه گرد هم می‌آیند.

شرکت کنندگان در این اجلاس چه کسانی هستند؟

به گفته مقام های آفریقای جنوبی ۴۲ کشور و سازمان حضور خود را تأیید کرده‌اند.

رونالد لامولا (Ronald Lamola) وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی، گفت: دستکم ۶ رئیس دولت در این اجلاس شرکت نخواهند کرد. البته به جز ایالات متحده، سایر کشورها نمایندگان سطح بالایی را اعزام می‌کنند و این میزان حضور «موفقیتی» برای آفریقای جنوبی است.

برخی از سرشناس ترین نام‌های مورد انتظار در این اجلاس عبارتند از: «لی کیانگ» نخست وزیر چین، «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه، «نارندرا مودی» نخست وزیر هند، «فریدریش مرتس» صدراعظم آلمان، «کی‌یر استارمر» نخست وزیر انگلیس، «لوئیز ایناسیو لولا دا سیلوا» رئیس جمهوری برزیل، «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه، «جورجیا ملونی» نخست وزیر ایتالیا، «سانای تاکایچی» نخست وزیر ژاپن، «مارک کارنی» نخست وزیر کانادا و «آنتونی آلبانیز» نخست وزیر استرالیا.

به جز کاستا و فون در لاین از اروپا حمود علی یوسف، رئیس کمیسیون اتحادیه آفریقا و آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز در این مراسم حضور خواهند داشت.

چرا آمریکا اجلاس امسال گروه ۲۰ را تحریم کرد؟

غیبت ترامپ از این اجلاس، نکته بسیار قابل توجه آن خواهد بود و تهدیدی برای تحت الشعاع قرار دادن دستور کار اجلاس و تضعیف موضع آفریقای جنوبی محسوب می‌ شود.

هفته گذشته، ترامپ، موضع رهبری آفریقای جنوبی در گروه ۲۰ را محکوم کرد و گفت که در آن شرکت نخواهد کرد و مدعی شد که دولت آفریقای جنوبی علیه اقلیت سفیدپوست در این کشور بدرفتاری می کند و مدعی «نسل کشی» کشاورزان سفید پوست شد.

ترامپ از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه، پس از تصویب قانون جدیدی در آفریقای جنوبی که به دنبال رسیدگی به نابرابری‌ها در مالکیت زمین است، چندین ادعایی را که گفته می شود پایه و اساسی ندارد، درباره «نسل‌کشی» مطرح کرد.

به گفته کارشناسان، در ماه فوریه (بهمن)، دولت ترامپ کمک‌های خارجی به آفریقای جنوبی را قطع کرد، اقدامی که می‌تواند تهدیدی بزرگ برای رسیدگی این کشور به موضوع ویروس اچ‌ای‌وی باشد.

رامافوسا در ماه مه (اردیبهشت) ادعاهای ترامپ درباره «نسل‌کشی سفیدپوستان» را رد کرد و گفت که آفریقای جنوبی عموماً نرخ بالای جرم و جنایت را تجربه می‌کند که بر همه قومیت‌ها تأثیر می‌گذارد.

در ماه ژوئیه (تیر) ترامپ گفت که اگرچه ممکن است در اجلاس گروه ۲۰ شرکت نکند، جی دی ونس معاون خود را به نمایندگی اعزام خواهد کرد اما در ۸ نوامبر، در پستی در پلتفرم اجتماعی خود، ادعاهای «نقض حقوق بشر» توسط آفریقای جنوبی را دو چندان کرد و گفت که هیچ مقام آمریکایی در این مجمع شرکت نخواهد کرد.

مقام های آفریقای جنوبی تلاش کرده‌اند تا غیبت آمریکا در اجلاس گروه ۲۰ را کم‌اهمیت جلوه دهند. رامافوسا، پس از اعلام ترامپ، در کیپ تاون با خبرنگاران صحبت کرد و گفت که این اقدام احتمالاً تأثیری نخواهد داشت.

وی گفت: مایه تاسف است که ایالات متحده تصمیم گرفته است در نشست گروه ۲۰ شرکت نکند. تنها چیزی که می‌توانم با توجه به تجربه‌ام در سیاست بگویم این است که تحریم‌ها هرگز واقعاً مؤثر نیستند. آنها تأثیر بسیار متناقضی دارند.

رئیس جمهوری آفریقای جنوبی در اظهارنظر دیگری خطاب به خبرنگاران گفت که تحریم آمریکا «به ضرر آنها» است. با این حال، رهبر آفریقای جنوبی این هفته گفت که در یک حرکت نمادین، ریاست جمهوری را به یک صندلی خالی که برای نماینده ایالات متحده در نظر گرفته شده است، واگذار خواهد و بر لزوم ترمیم روابط با واشنگتن تأکید کرد.

درباره چه مسائلی گفت و گو خواهد شد؟

آفریقای جنوبی، به عنوان میزبان، بر مسائلی که کشورهای جنوب جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، تأکید خواهد کرد و امیدوار است رهبران را متقاعد کند که به طور جمعی به تعهد خود برای پرداختن به موضوعاتی از نابرابری‌های اقتصادی گرفته تا بهبود تأمین مالی توسعه برای کشورهای آسیب‌پذیر، متعهد شوند.

کشور میزبان همچنین سعی خواهد کرد با اعمال نفوذ کشورها را متعهد کند تا هزینه‌های خود را برای تاب‌آوری در برابر بلایای اقلیمی و واکنش به بلایا در سطح جهانی و همچنین میزان تأمین مالی اقلیمی را که از کشورهای ثروتمندتر به فقیرتر جریان دارد، افزایش دهند.

میزبان همچنین تلاش خواهد داشت از طریق مؤسسات مالی بین‌المللی و وام‌های دوجانبه، تجدید ساختار بدهی و کمک‌های بهتری را برای کشورهای فقیرتر فراهم کنند و در بحبوحه رقابت بین قدرت‌های جهانی برای دسترسی به مواد معدنی حیاتی که برخی از آنها در کشورهای آفریقایی متمرکز هستند، جوامع محلی و کشورهای منبع را در اولویت قرار دهند.

آفریقای جنوبی از زمان جام جهانی فیفا ۲۰۱۰ میزبان هیچ رویداد بین‌المللی در این مقیاس نبوده است. گیلاد ایساکس مدیر اجرایی اندیشکده مؤسسه عدالت اقتصادی آفریقای جنوبی، به الجزیره گفت که به رغم بی‌اعتنایی آمریکا به این اجلاس، این لحظه مهمی برای این کشور و برای آفریقا است.

غایبان اجلاس ژوهانسبورگ چه کسانی خواهند بود؟

خاویر میلی رئیس جمهوری آرژانتین و متحد ترامپ، نیز در این نشست شرکت نخواهد کرد، اما پابلو کویرینو وزیر امور خارجه را اعزام خواهد کرد. میلی دلیل انصراف خود را اعلام نکرد.

وزارت امور خارجه چین در ۱۴ نوامبر (۲۳ آبان) نیز اعلام کرد که شی جین پینگ رئیس جمهوری این کشور حضور خود در این نشست را لغو کرده و به جای آن لی کیانگ نخست وزیر هیات چینی را نمایندگی خواهد کرد. این وزارتخانه دلیل آن را اعلام نکرد، اما آفریقای جنوبی و چین روابط تجاری پررونقی دارند. شی برای اجلاس بریکس یکی دیگر از گروه‌های غیررسمی قدرت‌های در حال توسعه، در این کشور حضور داشت.

کرملین در ماه اکتبر اعلام کرد که ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه، در این نشست شرکت نخواهد کرد و در عوض ماکسیم اورشکین معاون رئیس دفتر ریاست جمهوری خود را خواهد فرستاد.

بولا احمد تینوبو، رئیس جمهوری نیجریه، پس از ربوده شدن ۲۵ دختر از مدرسه‌شان در این هفته در بحبوحه بحران امنیتی در این کشور، سفر خود را لغو کرد.

دولت مکزیک این هفته اعلام کرد که کلودیا شینباوم، رئیس جمهوری مکزیک، برنامه های از پیش تعیین شده برای این اجلاس ندارد. خوان رامون د لا فوئنته، وزیر امور خارجه، معمولاً نماینده او در خارج از کشور است.

تظاهرات چاشنی اجلاس گروه ۲۰

در این روزها یکی از بزرگترین اعتراضات توسط گروه مدافع زنان به دلیل افزایش نرخ خشونت علیه زنان و زن‌کشی در آفریقای جنوبی برنامه ریزی شده است. این گروه جمعه شب در آستانه آغاز بکار این اجلاس تعطیلی سراسری را در این کشور آفریقایی خواستار شد. طبق آمار دولتی، روزانه سه زن در آفریقای جنوبی توسط شریک زندگی خود کشته می‌شوند.

اعتراض به تغییرات اقلیمی نیز یکی دیگر از موارد است. روز پنجشنبه، ائتلافی از فعالان تغییرات اقلیمی و نابرابری ثروت به نام «شهروند» نشستی جایگزین را در ژوهانسبورگ آغاز کرد و گردهمایی گروه ۲۰ را به عنوان «نشستی برای ثروتمندان» محکوم کرد.

در رویدادی جداگانه، اتحادیه کارگری «همبستگی»، نماینده اقلیت سفیدپوستان آفریکانر آفریقای جنوبی، نیز قرار است علیه به حاشیه راندن سفیدپوستان آفریقای جنوبی اعتراض کند.

به همین ترتیب، یک گروه ضد مهاجرت آفریقای جنوبی، روز جمعه علیه بیکاری و فقر در این کشور اعتراض کرد. نرخ بیکاری ۳۱ درصدی آفریقای جنوبی یکی از بالاترین نرخ‌های بیکاری در جهان است.

منبع: ایرنا