«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا دکترین قدیمی مونرو را بازآفرینی کرده و با نام «دکترین دانرو» به‌دنبال گسترش سلطه آمریکا در قاره آمریکا است.
او با اعمال فشار شدید بر کشورهای این منطقه، حملات هوایی علیه به اصطلاح قاچاقچیان، عملیات مخفی سیا و تحریم رهبران مخالف، چهره‌ای جنگ‌طلبانه از این سیاست ارائه داده است. در حالی که مونرو خواهان جلوگیری از دخالت اروپا بود، ترامپ قاره را بخشی از خاک آمریکا می‌بیند. این سیاست جدید با استقبال گسترده هواداران جمهوری‌خواه روبه‌رو شده و به شعار «مونرو ۲.۰» در اردوگاه محافظه‌کاران تبدیل شده است.
رسانه آمریکایی «وال استریت ژورنال»، در مطلبی تحت عنوان «دکترین دانرو ترامپ با هدف سلطه بر قاره آمریکا»، به بازگشت شبح دکترین مونرو اشاره کرده و می‌نویسد: «دکترین مونرو که روزگاری یادگاری از دیپلماسی قرن نوزدهم آمریکا بود، بازگشته است.»
دو قرن پس از آن‌که «جیمز مونرو» رئیس‌جمهور وقت آمریکا، به قدرت‌های خارجی هشدار داد از قاره آمریکا دور بمانند، این دکترین اکنون دوباره در تیک‌تاک‌ها، پادکست‌ها، اسناد تجاری و راهروهای کاخ سفید ظاهر شده است؛ چرا که ترامپ آن را به‌عنوان نقشه‌ای تازه برای سلطه آمریکا در منطقه بازتعریف کرده است.
فشار فزاینده ترامپ بر کشورهای منطقه
از زمان بازگشت ترامپ به کاخ سفید در ژانویه و وعده‌اش برای «بازپس‌گیری کانال پاناما» و تبدیل کانادا به ایالت پنجاه‌ویکم، او فشار بی‌سابقه‌ای بر کشورهای این منطقه وارد کرده تا با دستور کار امنیتی‌اش همسو شوند.
وال استریت ژورنال می‌نویسد، در چیزی که برخی مقامات ترامپ آن را «دکترین دانرو» می‌نامند، آن هشدار چند قرنی به طرحی جنگی تبدیل شده است.
رئیس‌جمهور ایالات متحده اختیارات گسترده «ضدتروریستی» را علیه آنچه کارتل‌ها و باندهای جنایی آمریکای لاتین خوانده، به کار گرفته، حملات هوایی علیه قایق‌های مظنون به قاچاق مواد مخدر را آغاز کرده که ده‌ها کشته برجای گذاشته، عملیات مخفی سیا را تأیید کرده و بزرگ‌ترین افزایش نیروهای نظامی در این منطقه طی دهه‌های اخیر را رقم زده است.
تغییر جهت دکترین: از مقابله با اروپا تا تصرف همسایه‌ها
در حالی که مونرو می‌خواست قدرت‌های اروپایی را از این منطقه دور نگه دارد، ترامپ دکترین را به درون معطوف کرده و نیم‌کره غربی را بخشی از خاک آمریکا می‌داند؛ جایی که واشنگتن برای ریشه‌کنی دشمنان فرضی به‌صورت یک‌جانبه عمل می‌کند.
رسانه آمریکایی می‌نویسد، طبق آن، وفاداری پاداش دارد و سرپیچی هزینه‌بر است.
کاخ سفید به‌سرعت رهبران مخالف را مجازات کرده و از بوگوتا تا برازیلیا ویزاها را لغو و تحریم‌هایی اعمال کرده است. همچنین با نمایش قدرت در کارائیب و فشار فزاینده بر «نیکولاس مادورو» رهبر ونزوئلا، تلاش می‌کند او را از قدرت کنار بزند.
بازتعریف اولویت‌های امنیت ملی
ترامپ ماه گذشته در جمع صدها ژنرال و دریاسالار در پایگاه کوانتیکو گفت: «ما تمرکز لازم بر نابودی تهدیدها در نیم‌کره غربی را بازگردانده‌ایم.»
وال استریت ژورنال می‌نویسد، این پیام به‌سرعت اولویت‌های امنیت ملی واشنگتن را دگرگون کرده است. پس از دهه‌ها بی‌توجهی به جنوب، فرماندهی جنوبی ارتش آمریکا ناگهان خود را در خط مقدم می‌بیند، با منابع تازه و مأموریتی بسیار گسترده‌تر. نیمی از کشورهایی که «مارکو روبیو» وزیر خارجه آمریکا، به آنها سفر کرده در همین منطقه قرار دارند و «پیت هگست»، وزیر جنگ آمریکا، با شعار «قاره آمریکا در اولویت»، نظارت بر اعزام جنگنده‌های اف-۳۵، ناوهای جنگی و نیروهای ویژه تفنگداران دریایی به کارائیب را برعهده داشته است.
تحسین متحدان و پایگاه محافظه‌کاران
«استیو بنن» از متحدان بانفوذ ترامپ، می‌گوید: «واقعاً حیرت‌انگیز است که دولت با چه سرعتی عمل کرده» و به فهرست رو به گسترش کشورهایی که هدف قرار گرفته‌اند اشاره می‌کند.
او می‌افزاید: «وسعت، دامنه و شدت این اقدامات تا حد درگیری نظامی واقعاً نفس‌گیر است.»
به گزارش رسانه آمریکایی، اگرچه ممکن است عجیب به نظر برسد که رأی‌دهندگانی که ترامپ را به‌دلیل وعده دوری از درگیری‌های خارجی انتخاب کردند، از این جبهه تازه استقبال کنند، اما طرفداران وفادار «آمریکا را دوباره بزرگ کنیم» منطق این مداخله را می‌پذیرند.
در نظرسنجی اخیر اکونومیست – یوگاو، ۷۴ درصد جمهوری‌خواهان و ۸۲ درصد رأی‌دهندگان ترامپ در سال ۲۰۲۴ از حملات به قایق‌های کارائیب حمایت کردند.
استیو بنن می‌گوید: «این سیاست بسیار قابل‌قبول‌تر برای پایگاه حامیان “اول آمریکا” است تا مداخلات خاورمیانه.»
او ادامه می‌دهد: «اصلاً اصطلاح مونرو ۲.۰ وجود نداشت، اما حالا مردم می‌گویند: بله، کاملاً موافقم، عالی است.»
دکترین مونرو ۲.۰ به‌عنوان شعار تازه محافظه‌کاران
این موضوع برای ترامپ تازه نیست. در دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش، مشاوران ارشد او از دکترین مونرو برای توجیه موضع سخت‌تر علیه ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه و هشدار به چین و روسیه جهت دور ماندن از این منطقه استفاده کردند. اما این بار، «مونرو ۲.۰» به شعار پرطرفدار در میان محافظه‌کاران آمریکایی تبدیل شده است.
«چارلی کرک» فعال محافظه‌کار معروف، در پادکست خود در سوم سپتامبر، یک هفته پیش از ترورش گفت: «خوشحالم که بالاخره از نیروی نظامی در نیم‌کره خودمان علیه کسانی استفاده می‌کنیم که می‌خواستند به میهن آمریکا آسیب بزنند.»
او افزود: «قایق‌های حامل مواد مخدر در کارائیب که هدف حملات مرگبار ترامپ قرار گرفته‌اند، تهدیدی بزرگ‌تر از سربازان روس برای امنیت آمریکایی‌ها هستند.»
تغییر راهبرد دفاعی آمریکا به‌سوی آمریکای لاتین
مقام‌های آمریکایی می‌گویند راهبرد جدید دفاع ملی پنتاگون که به‌زودی منتشر می‌شود، این تغییر مسیر را تثبیت خواهد کرد؛ به‌طوری‌که دفاع از سرزمین اصلی و آمریکای لاتین را در اولویت امنیت ملی قرار داده و منابع حیاتی را به داخل مرزها نزدیک‌تر می‌سازد.
همسویی شرکت‌های امنیتی خصوصی با سیاست ترامپ
شرکت‌های امنیتی و پیمانکاران آمریکایی، از «پالانتیر» گرفته تا «اریک پرینس» مؤسس بلک‌واتر، در مسیر سیاست دولت ترامپ حرکت کرده‌اند و با شعار «امنیت نیم‌کره غربی»، قراردادهایی از اکوادور تا هائیتی را پیشنهاد می‌دهند که با جنگ جدید ترامپ علیه «تروریسم» هماهنگ است.
پرینس که با دولت هائیتی برای هدف‌گیری باندها با پهپاد همکاری دارد، اوایل سال جاری در یک پادکست از «فراموش شدن دکترین مونرو» ابراز تأسف کرد و گفت: «هر آنچه در نیم‌کره غربی رخ می‌دهد، به آمریکا مربوط است.»
پاداش به رهبران همسو با ترامپ
وال استریت ژورنال در ادامه مطلب خود آورده است، ترامپ به رهبران راست‌گرای این منطقه که سیاست‌هایشان بازتاب دیدگاه‌های اوست، پاداش داده است.
او «نایب بوکله» رئیس‌جمهور السالوادور را ترغیب کرد تا بیش از ۲۵۰ مهاجر اخراجی آمریکایی را در زندان فوق امنیتی کشورش بپذیرد، در ازای دریافت شش میلیون دلار.
ترامپ بعداً بوکله را که به‌دلیل نقض حقوق بشر در سرکوب باندهای کشورش مورد انتقاد است، در کاخ سفید پذیرفت و او را «الگوی سایر کشورهای قاره آمریکا» نامید.
ابزار اقتصادی؛ وجه دیگر سیاست سلطه
تمرکز تازه ترامپ بر قاره آمریکا علاوه بر تهدید نظامی، بر اهرم‌های اقتصادی نیز تکیه دارد.
«اسکات بسنت» وزیر خزانه‌داری آمریکا، مبادله ارزی ۲۰ میلیارد دلاری برای تثبیت اقتصاد آرژانتین را «دکترین مونرو اقتصادی» نامید.
ترامپ همچنین این کمک مالی را آشکارا به آینده سیاسی «خاویر میلی» رئیس‌جمهور آرژانتین گره زد.
دونالد ترامپ گفت: «اگر او برنده نشود، ما کنار می‌کشیم» — اشاره‌ای آشکار به تلاش برای پرورش دولت‌های همسو در این منطقه.
او درباره این بسته حمایتی افزود: «این برای کشور ما تفاوت بزرگی ایجاد نمی‌کند، اما برای آمریکای جنوبی مؤثر است؛ اگر آرژانتین موفق شود، دیگر کشورها هم از او پیروی خواهند کرد.»
هشدار کارشناسان درباره پیامدهای خطرناک
تحلیلگران و مقامات سابق هشدار می‌دهند که مشروط کردن کمک‌های آمریکا به همسویی ایدئولوژیک، اعتبار واشنگتن را به‌عنوان شریک منطقه‌ای تضعیف می‌کند.
«لیلند لازاروس» دستیار پیشین فرماندهی جنوبی ارتش آمریکا و کارشناس روابط چین و آمریکای لاتین، می‌گوید: «اگر دوباره به دکترین مونرو استناد کنیم، در واقع بزرگ‌ترین هدیه تبلیغاتی را به چین داده‌ایم.»
او افزود: «وقتی کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب این را می‌شنوند، تصور می‌کنند دوران امپریالیسم و مداخلات نظامی آمریکا بازگشته؛ و این ممکن است آنها را بیشتر به‌سوی چین سوق دهد.»
انتقاد از سیاست تنبیهی و شباهت به استعمار نو
منتقدان هشدار می‌دهند رویکرد تنبیهی ترامپ در منطقه‌ای که وابستگی اقتصادی‌اش به پکن رو به افزایش است و مقاومت در برابر سیاست‌های مداخله‌جویانه آمریکا عمیق‌تر از همیشه است، دیدگاهی کوتاه‌بینانه است.
«خورخه هاینه» دیپلمات باسابقه شیلیایی، می‌گوید: «سال ۲۰۲۵، دیگر ۱۸۲۳ نیست.»
او ادامه می‌دهد: «این سیاست فقط چماق دارد و بی‌هیچ مشوقی است؛ کاملاً معطوف به سیاست داخلی آمریکاست، در حالی که چین شریک تجاری شماره‌یک آمریکای جنوبی است.»
واکنش تند رهبران منطقه
برخی از رهبران این منطقه، آنچه را احیای امپریالیسم آمریکایی از سوی ترامپ می‌دانند، محکوم کرده‌اند.
«لوئیس آرسه» رئیس‌جمهور بولیوی، در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «این چیزی جز شکل تازه‌ای از مونروئیسم نیست که دوباره ادعا می‌کند قاره آمریکا متعلق به آمریکای شمالی است و زمینه‌ساز مرحله‌ای جدید از استعمار نو می‌شود.»
قطع کمک به کلمبیا و تنش با برزیل
پس از آن‌که «گوستاوو پترو» رئیس‌جمهور کلمبیا اعلام کرد یک حمله هوایی آمریکا به قاچاقچیان مظنون باعث مرگ یک ماهیگیر کلمبیایی شده، ترامپ او را «رهبر غیرقانونی مواد مخدر» خواند.
ترامپ تمام کمک‌های آمریکا به کلمبیا — یکی از نزدیک‌ترین شرکای ضدمواد مخدر واشنگتن — را قطع کرد و همکاری امنیتی چند دهه‌ای دو کشور را به خطر انداخت. او همچنین تعرفه ۵۰ درصدی بر کالاهای برزیلی وضع کرد، در واکنش به پیگرد قضایی «ژائیر بولسونارو» رئیس‌جمهور پیشین برزیل.
این اقدام باعث شکایت به سازمان تجارت جهانی و تهدید به اقدامات تلافی‌جویانه شد و یکی از بزرگ‌ترین روابط تجاری آمریکا در منطقه را دچار تنش کرد، همچنین هزینه‌ها را برای مصرف‌کنندگان آمریکایی بالا برد.
نتایج اولیه سیاست ترامپ در آمریکای لاتین
به ادعای دولت ترامپ، رویکرد این دولت در قبال آمریکای لاتین هم‌اکنون در حال نتیجه دادن است.
پس از سفر سناتور مارکو روبیو و پیت هگست به پاناما، این کشور اعلام کرد که از طرح «کمربند و جاده» چین خارج می‌شود. مقام‌های کاخ سفید همچنین کاهش ورود مهاجران و مواد مخدر از مرز جنوبی آمریکا را به عنوان دستاوردی از این سیاست مطرح کرده‌اند.
همچنین «دنیل نوبوآ» رئیس‌جمهور اکوادور، برای میزبانی یک پایگاه نظامی آمریکایی تلاش می‌کند و خواستار برگزاری همه‌پرسی برای لغو ممنوعیت استقرار نیروهای خارجی در خاک کشورش شده است.
در بحبوحه تشدید عملیات نظامی ترامپ در حوزه کارائیب، کشورهای ترینیداد و توباگو، جمهوری دومینیکن و گویان از حملات آمریکا تمجید کرده و خود را به عنوان شرکای امنیتی نزدیک واشنگتن معرفی کرده‌اند.
بازگشت سیاست سنتی قدرت‌نمایی آمریکا
«جوزف لدفورد»، تاریخ‌دان مؤسسه محافظه‌کار «هوور» که اخیراً در کنگره شهادت داده، می‌گوید: «ترامپ به سیاست تاریخی آمریکا بازمی‌گردد؛ سیاستی که حتی پیش از تبدیل شدن این کشور به یک قدرت بزرگ نیز وجود داشت.»
او می‌افزاید: «ایالات متحده اکنون بار دیگر آماده است تا از زور استفاده کند و حضور نظامی خود را در آمریکای لاتین گسترش دهد.»
وال استریت ژورنال می‌نویسد، ترامپ «دکترین دانرو» خود را با صراحت بیشتری بیان کرده است.
در واکنش به تلاش‌های نیکولاس مادورو برای آرام کردن او، رئیس‌جمهور آمریکا هشدار داد: «او نباید بخواهد با ایالات متحده بازی کند.»
با تجمع ناوهای جنگی آمریکا در سواحل ونزوئلا، تقریباً هیچ‌کس در این منطقه تردیدی ندارد که او در گفته‌اش جدی است.
منبع: ایسنا
ثبت دیدگاه