اما به اعتقاد تحلیلگران سیاسی، مارکو روبیو با مهارتی خاص توانسته است اعتماد دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا را جلب کند تا آنجا که ترامپ به تازگی یک مسئولیت مهم دیگر نیز به او واگذار کرد: مشاور موقت امنیت ملی و جایگزین مایکل (مایک) والتز که از سمتش برکنار شده است.
تارنمای پولیتیکو در این زمینه می گوید، برخی از مشاوران ترامپ تمایل دارند این انتصاب به شکل دائمی باشد و روبیو هم وزیر امور خارجه و هم مشاور امنیت ملی باشد.
این رسانه آمریکایی در این باره می نویسد: جایگاه روبیو در نگاه ترامپ، زمانی ارتقا یافت که سناتور پیشین، بسیاری از دیدگاههای گذشته‌اش را کنار گذاشت، با صدای بلند از برخی از سختگیرانه‌ترین سیاست‌های ترامپ دفاع کرد و با کسانی که در حلقه نزدیک رئیس‌جمهور قرار دارند، به‌خوبی همکاری کرد.
سناتور جمهوری خواه جیم ریش از ایالت آیداهو و رئیس کمیته روابط خارجی سنا، در این‌باره می گوید: «روبیو با آگاهی کامل از شرایط، این مسئولیت را پذیرفت. وقتی چنین سمتی را قبول می‌کنی، دیگر مانند یک سناتور آزاد نیستی. وقتی مسئولیت را می‌پذیری، متعهد می‌شوی آنچه را رئیس تو می‌خواهد، عملی کنی و او واقعاً توان انجام این کار را دارد.»
صعود روبیو به چه بهایی؟
ترامپ که روزی رقیب انتخاباتی‌اش روبیو را با تمسخر «مارکو کوچولو» خطاب می‌کرد، اکنون به نظر می‌رسد که سناتور پیشین فلوریدا را به‌عنوان فردی کارآمد و قابل اعتماد برای حل چالش‌های کلیدی می‌بیند تا جایی که چهار مسئولیت همزمان به او محول کرده است.
ترامپ روز پنجشنبه به وقت محلی در باغ رز کاخ سفید گفت: «وقتی مشکلی دارم، با مارکو تماس می‌گیرم. او مشکل را حل می‌کند.»
صعود روبیو در دولت ترامپ، برای دیگرانی که تلاش می‌کنند در فضای سیاسی بی‌ثبات و رقابتی کاخ سفید دوام بیاورند، درسی مهم دارد: باید نفس و دیدگاههای شخصی را تابع رئیس‌جمهوری کرد؛ زمانی که باید، سکوت کرد، اما در دفاع از دیدگاه ترامپ بلند سخن گفت؛ و رقبای داخلی را با عملکردی حساب‌شده کنار زد تا رئیس‌جمهوری تمایلی به کنار گذاشتن‌تان نداشته باشد.
یکی از مقامات سابق دولت ترامپ که خواست نامش فاش نشود، درباره مجموعه مشاوران و فرستادگان ارشد ترامپ گفت: «اینجا رقابتی بی رحم در جریان است، ولی روبیو فقط کمی بهتر بلد بود چطور در این رقابت مسیر خود را بیابد. باید بدانی با همه این افراد خوب بازی کنی.»
منتقدان می‌گویند که صعود روبیو به بهای گزافی به‌دست آمده است از جمله کنار گذاشتن اصول و سیاست‌هایی که سال‌ها از آنها دفاع می‌کرد. برخی، او را چیزی بیش از یک پیرو بی‌اختیار ترامپ نمی‌دانند.
آدام ارلی، سفیر پیشین ایالات متحده آمریکا در بحرین در دوران ریاست جمهوری جورج بوش و باراک اوباما گفت: «وقتی اجازه بدهی از رویت عبور کنند، احترام، اعتبار و آینده‌ات در واشنگتن را از دست می‌دهی. روبیو غلام حلقه به گوش شده است.»
با این حال، حامیان روبیو می‌گویند او یک سیاستمدار زبردست است که با انعطاف‌پذیری و توجه به دیدگاه رای‌دهندگان، توانسته است به مقام های بالایی دست یابد؛ از جمله ریاست مجلس نمایندگان فلوریدا در ۳۵ سالگی و عضویت در سنا با جایگاه‌هایی کلیدی در کمیته‌های اطلاعاتی و روابط خارجی. این رای‌دهندگان همان کسانی هستند که ترامپ را به قدرت بازگرداندند.
در نتیجه، نقش روبیو اکنون گسترش یافته و همزمان چهار مسئولیت را بر عهده دارد: وزیر خارجه، مشاور موقت امنیت ملی، مدیر موقت آژانس توسعه بین‌المللی (USAID) و مسوول آرشیو موقت ایالات متحده.
وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به درخواست اظهارنظر در این زمینه اعلام کرد: « روبیو از اعتمادی که به او شده، مفتخر است و هر روز با تمام توان برای اجرای برنامه‌های رئیس‌جمهور تلاش می‌کند.»
روبیو توانسته است در دولت ترامپ پیشرفت کند، بخشی از آن به دلیل این است که بیش از حد محافظه‌کار نبوده است.
در تیم سیاست خارجی ترامپ چندین چهره بانفوذ وجود دارند، از جمله استیو ویتکاف (فرستاده ویژه)، تولسی گابارد (مدیر اطلاعات ملی)، جی‌دی ونس (معاون رئیس‌جمهوری) و سوزی وایلس (رئیس دفتر کاخ سفید). بنا به گفته یکی از مقامات پیشین دولت ترامپ، همگی این افراد فراتر از عناوین رسمی خود، نفوذ و قدرت دارند.
با این حال، روبیو به عنوان دیپلمات ارشد ایالات متحده آمریکا توانسته است با این افراد همکاری خوبی داشته باشد. به گفته یک مقام آمریکایی، روبیو همچنان صدای تاثیرگذاری در سیاست در قبال ایران است، حتی با وجود اینکه هدایت این پرونده رسما در دست ویتکاف قرار دارد.
ایستادگی روبیو در مقابل ایلان ماسک
او همچنین روابط نزدیکی با سوزی وایلس دارد و هر دو اهل فلوریدا هستند. بنا به گفته دو منبع نزدیک به کاخ سفید، این دو نفر از زمان ورود به دولت، به‌طور مداوم در تماس بوده‌اند.
البته، روبیو در مواقع لازم دست به حذف افراد نیز می‌زند. او پت ماروکو، یکی از چهره‌های محبوب جنبش مگا را که مسئولیت انحلال آژانس توسعه بین‌المللی آمریکا (USAID) را بر عهده داشت، به دلیل اختلاف‌نظرهای سیاسی و شکایات مربوط به رفتارهای اداری، کنار گذاشت.
روبیو همچنین با موفقیت در برابر درخواست‌های ایلان ماسک، مشاور ترامپ، برای اعمال کاهش‌های شدید و سریع در وزارت خارجه ایستادگی کرد و حتی با وجود علاقه ترامپ به میلیاردر معروف، توانست در این موضوع تا حدی حمایت او را نیز جلب کند.
تیم «اداره کارآمدی/بهره وری دولت» به رهبری ایلان ماسک با اعمال کاهش‌های ناگهانی در آژانس توسعه بین المللی باعث ایجاد آشفتگی در آن شده بود. آسیب‌های وارد شده به آژانس، پیش از آن‌که روبیو ریاست موقت آن را بر عهده بگیرد، آغاز شده بود و او هم مانع آن نشد.
اما به گفته یکی از مقامات نزدیک به روبیو در دولت ترامپ، او تمایلی نداشت همان آشوب را در وزارت خارجه تکرار کند. بنابراین، هرچند روبیو نیز برنامه‌های گسترده‌ای برای کاهش هزینه‌ها و بازسازی ساختار وزارتخانه ارائه کرده، اما این اقدامات به صورت تدریجی و حساب‌شده برخلاف اتفاقات شتاب‌زده‌ای که در آژانس توسعه بین المللی رخ داد، در حال انجام است.
روبیو چگونه خود را به ترامپ نزدیک کرده است؟
روبیو همچنین با پذیرش قاطع بسیاری از سیاست‌های ترامپ، حتی اگر با دیدگاههای گذشته‌اش مغایرت داشت، خود را به او نزدیک کرده است.
روبیو در گذشته از برنامه‌های حقوق بشر و دموکراسی در خارج از کشور حمایت می‌کرد. اما پایگاه هواداران ترامپ، که به جنبش ماگا (MAGA) تعلق دارند، چنین تلاش‌هایی را پروژه‌های “لیبرال و بیدار” می‌دانند که به هدر دادن پول منجر می‌شود. اکنون، روبیو بسیاری از برنامه‌هایی را که این نوع اقدامات را دنبال می‌کردند، لغو کرده است.
روبیو، زمانی به‌عنوان یک جمهوری‌خواه جنگ‌طلب شناخته می‌شد که از تحریم‌های شدید علیه حکومت های دیکتاتور و برخی مداخلات نظامی آمریکا در خارج از کشور حمایت می‌کرد. او تاکید داشت که ایالات متحده باید از اوکراین در برابر تهاجم روسیه حمایت کند و صدای مهمی در چالش با رشد قدرت چین بود.
اما از زمانی که روبیو به سمت وزیر خارجه منصوب شد، مواضع خود را تعدیل کرده است، او اوکراین را تحت فشار قرار داده است تا به توافق صلح با روسیه برسد و به‌طور غیررسمی اشاره کرده که ایالات متحده باید بپذیرد که جهان به‌طور فزاینده‌ای چندقطبی است، بخشی از این تغییر به دلیل افزایش قدرت چین است.
روبیو همچنین سعی کرده است پایگاه هواداران ماگا را جلب کند، از جمله با حضور منظم در برنامه‌های گفت‌وگویی که توسط چهره‌های محبوب این جریان میزبانی می‌شود.
آرون دیوید میلر، پژوهشگر ارشد در موسسه کارنگی برای صلح بین‌الملل، که هم برای وزرای خارجه جمهوری‌خواه وهم دموکرات کار کرده است، می گوید: “او بطور بنیادی دیدگاههای سیاست خارجی خود را تغییر داده است تا خدمت کند.”
حامیان روبیو در دولت ترامپ می‌گویند که دیدگاههای او پیش از پیوستن به کابینه، در حال تحول بوده است، به ویژه زمانی که او در سراسر ایالات متحده سفر کرد و به شنیدن نظرات رای‌دهندگان پرداخت که خواهان تمرکز دولت بر چالش‌های داخلی بودند. روبیو هنگام ورود به وزارت امور خارجه بیان کرده بود که او به‌جای دیدگاههای شخصی خود، چشم‌انداز رئیس‌جمهوری را اجرا خواهد کرد.
او در سخنرانی ورود خود به وزارت خارجه گفت: “در جمهوری ما، مردم تصمیم می‌گیرند که مسیر کشور ما چه باشد، هم در مسائل داخلی و هم در مسائل خارجی، و آنها دونالد جی. ترامپ را به‌عنوان رئیس‌جمهور ما در زمینه سیاست خارجی با یک مأموریت بسیار روشن انتخاب کرده‌اند.”
روبیو افزود: “این مأموریت این است که اطمینان حاصل شود سیاست خارجی ما تنها بر یک امر متمرکز است و آن هم پیشبرد منافع ملی ما است.”
روبیو که در گذشته به داستان مهاجرت خانواده‌اش از کوبا افتخار می‌کرد، اکنون با اشتیاق، حتی با رویکردی تهاجمی سیاست‌های ضد مهاجرتی ترامپ را اجرا کرده است، از جمله تأیید لغو بسیاری از روادیدهای دانشجویی و اجرای تلاش‌ها برای فرستادن مهاجران به یک زندان در السالوادور.
با توجه به اینکه انتظار می‌رود روبیو برای حداقل شش ماه و احتمالاً مدت بیشتری همزمان به‌عنوان وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی خدمت کند، مقامات فعلی و سابق وزارت امور خارجه هشدار دادند که انجام خوب هر دو وظیفه، دشوار است.
برخی نیز این سوال را مطرح کرده اند که آیا این بدین معناست که ممکن است هر دو پست تضعیف شوند؟ آنها همچنین در مورد چگونگی متوازن کردن خواسته‌های سفرهای وزیر خارجه با تمایل مشاور امنیت ملی به باقی‌ماندن در کنار رئیس‌جمهوری هنگام نظارت بر شورای امنیت ملی تردید داشتند. یک دیپلمات ارشد سابق نیز می گوید: “این دشوار است که همزمان در دو مکان باشید.”
در گوشه و کنار وزارت خارجه آمریکا، اندکی کبر و غرور دیده می‌شود، چرا که قدرت این وزارتخانه طی دهه‌ها به دلیل مانورهای شورای امنیت ملی (NSC) و پنتاگون کاهش یافته است.
یکی از مقامات وزارت خارجه آمریکا به شوخی گفته است: “شورای امنیت ملی چیست؟ یک اداره جدید در وزارت خارجه؟”
خدمت همزمان به‌عنوان وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی برای تنها فرد دیگری که این کار را انجام داده بود، به‌خوبی پیش نرفت. این فرد، هنری کیسینجر بود و در دوران حضور او در دهه ۱۹۷۰، با این سوالات روبرو شد که آیا او تصمیم‌گیری‌ها را به‌گونه‌ای دستکاری کرده است که به نفع وزارت خارجه و خودش باشد؟
جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری او که بعدا جدا شد، در این باره می گوید: “افرادی در وزارت دفاع و دیگر آژانس‌هایی که نقشی در فرآیند امنیت ملی داشتند، فکر می‌کردند که این غیرمنصفانه است که همه چیز به نفع کیسینجر به‌گونه‌ای مغرضانه پیش می‌رود زیرا او دو مسئولیت را به عهده داشت.”
او می گوید: “این یکی از دلایلی بود که فشار بر رئیس‌جمهور [جرالد] فورد در نهایت افزایش یافت تا آنها را از هم جدا کند و به وضعیت معمول بازگردد.”
چرا ترامپ از والتز عبور کرد؟
اگر چه دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا، مایکل (مایک) والتز را به عنوان سفیر و نماینده دائم واشنگتن در سازمان ملل معرفی کرده است، اما دلیل این برکناری او از سمت مشاور امنیت ملی، تنها رسوایی سینگال گیت نیست.
روزنامه وال استریت ژورنال در این باره می گوید: دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و مقامات ارشد دولت، از جمله سوزی وایلز رئیس دفتر کاخ سفید، حتی قبل از رسوایی پیام رسان سیگنال، از مایکل (مایک) والتز ناامید شده بودند. والتز دستیارانی را استخدام کرد که به گفته منتقدانش، برای پایگاه ترامپ جذاب نبودند و در انتقال اولویت‌های امنیت ملی رئیس جمهوری در تلویزیون مشکل داشتند. افراد نزدیک به ترامپ گفتند که او همچنین گاهی اوقات از نظر ایدئولوژیکی با ترامپ ناهماهنگ بود و دیدگاههای سنتی جنگ‌طلبانه‌تری را در مورد اوکراین و ایران مطرح می‌کرد و با سایر مقامات کاخ سفید درگیر می‌شد.
والتز قصد داشت برای شرکت در گردهمایی رئیس جمهوری به مناسبت ۱۰۰ روز اول ریاست جمهوری او به میشیگان سفر کند اما به گفته مقامات دولت آمریکا، ترامپ به او گفت که در این نشست شرکت نکند.
مقامات ارشد آمریکایی می گویند که والتز در جریان بحث‌ها در مورد تصمیمات کلیدی، یعنی شروع مذاکرات با ایران بر سر فعالیت‌های هسته‌ای این کشور و میانجیگری برای توافق صلح بین روسیه و اوکراین، به حاشیه رانده شده بود.
مقامات آمریکایی می گویند، استیو ویتکاف فرستاده ترامپ در امور خاورمیانه، در هر دوی این مذاکرات و مارکو روبیو وزیر امور خارجه آمریکا در مذاکرات نفوذ بیشتری داشتند و روبیو اخیراً بیشتر وقت خود را در کاخ سفید گذرانده است.
ترامپ در طول دوره اول ریاست جمهوری خود، چهار مشاور امنیت ملی را به طور متناوب تغییر داد و حالا هر کسی که جانشین والتز شود، ششمین نفر از سوی ترامپ در این سمت، در طول دو دوره ریاست جمهوری او خواهد بود.
والتز پیش از این از یک دور تعدیل نیرو در شورای امنیت ملی جان سالم به در برده بود. لورا لومر نظریه‌پرداز راست افراطی، در ماه آوریل ترامپ را متقاعد کرد که والتز دستیارانی را استخدام کرده است که برای دستور کار او مضر هستند و این اظهارات منجر به اخراج حداقل چهار نفر از کارکنان شورای امنیت ملی شد. والتز شغل خود را حفظ کرد، اگرچه این ماجرا نشان دهنده چگونگی از دست دادن نفوذ او در نزد رئیس جمهور و کنترل بر تیم خودش بود.
افزایش نارضایتی ترامپ از والتز و دیدگاههایش
روزنامه «واشنگتن پست» در گزارشی می گوید: مایکل والتز از حامیان جدی اسرائیل محسوب می‌شد و مواضعی سخت‌گیرانه علیه روسیه، چین و ایران داشت که شاید همین رویکرد باعث کنار گذاشته شدنش از کاخ سفید شد.
این رسانه آمریکایی درباره دلایل برکناری والتز می گوید: تصمیم دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا برای برکناری والتز در نتیجه افزایش تدریجی نارضایتی و ناامیدی از او بود که بیشتر از رئیس خود در اتاق بیضی به استفاده از قدرت نظامی تمایل داشت.
سرنوشت والتز پس از رسوایی “آتلانتیک گیت” رقم خورد که در آن، جفری گلدبرگ سردبیر نشریه آتلانتیک را به اشتباه به یک گروه در پیام رسان سیگنال اضافه کرد اما به گفته مقام‌های ارشد کاخ سفید و مشاوران ترامپ، او از زمان آغاز به کار دولت با مقام‌های ارشد، از جمله بر سر موضوعاتی مانند به‌کار بستن گزینه نظامی علیه ایران درگیر بوده است.
این اتفاق، موجب ایجاد تردیدهایی در میان برخی از مقامات ارشد کاخ سفید نسبت به ضرورت یک شورای امنیت ملی سنتی شده است که راضی هستند مارکو روبیو وزیر خارجه آمریکا که به دستور ترامپ جانشین والتز شد، برای مدتی سرپرستی این نهاد را بر عهده بگیرد؛ این تصمیم احتمالا جایگاه این نهاد را تضعیف خواهد کرد که نقش پررنگی در شکل دادن به سیاست خارجی ریاست‌جمهوری‌های مدرن داشته است.
همچنین به گفته مقامات، این تغییرات یک چهره کلیدی در کاخ سفید را به حاشیه خواهد راند که سابقه‌ای طولانی در ترجیح دادن مداخله نظامی دارد.
یک مقام کاخ سفید، یکی از مشاوران ترامپ و یک منبع مطلع روز جمعه گفتند که مشکلات با والتز به مرور زمان شدت پیدا کرد و «سوزی وایلز» رئیس دفتر ترامپ بیش از پیش احساس می‌کرد که او با رئیس‌جمهوری سازگاری ندارد.
واشنگتن پست به نقل از دو منبع مطلع نوشت که والتز پس از سفر نتانیاهو به کاخ سفید در اوایل فوریه با اعلام این که او هم نظر نخست‌وزیر اسرائیل را در قبال ایران دارد، موجب یاس رئیس‌جمهوری آمریکا شد.
این منابع همچنین گفتند که ظاهرا والتز پیش از دیدار نتانیاهو و ترامپ در اتاق بیضی کاخ سفید تعامل و هماهنگی فشرده‌ای با نتانیاهو درباره ایران داشته است.
یکی از این منابع گفت: والتز می‌خواست سیاست آمریکا را به سمت و سویی سوق دهد که ترامپ احساس خوشایندی به آن نداشت، چراکه آمریکا هنوز یک راهکار دیپلماتیک را امتحان نکرده بود. این موضوع به ترامپ گزارش شد و او از آن راضی نبود.
“استیو چانگ” مدیر ارتباطات کاخ سفید در پاسخ به واشنگتن‌پست در این باره گفت: رئیس‌جمهور دستورکار را تعیین می‌کند و این وظیفه دولت اوست که این سیاست‌ها را اجرایی کند. همه عملکرد هماهنگی داشتند و به همین دلیل بود که او موفقیت‌آمیزترین ۱۰۰ روز اول ریاست‌جمهوری تاریخ را داشت.
برخی در دولت معتقد بودند که والتز می‌خواست امور را به سمت اقدام نظامی پیش ببرد و در این زمینه دست به دست مقامات اسرائیلی داده بود. این تغییر، تعداد نظرات متناقضی را که به رئیس‌جمهوری می‌رسند، کاهش می‌دهد. ترامپ که سعی می‌کند در عملکرد داخلی و خارجی خود اثرگذار باشد، پیشتر چاره‌ای جز برگزیدن جمهوری‌خواهان سنتی برای ورود به کاخ سفید نداشت اما حالا به دلیل تغییرات گسترده‌ای که در میان جمهوری‌خواهان ایجاد شده، نسل جوانتر، تنها ترامپ را پرچمدار خود می‌داند. ترامپ نیز بیشتر بر یافتن افرادی متمرکز است که وفادارانه برنامه‌های او را اجرا کنند.
روبیو، جایگزین موقت والتز از همان جناح سنتی جمهوری‌خواهان است که والتز نیز به آن تعلق دارد اما به گفته مقامات، او به راحتی از دیدگاههای پیشین خود فاصله گرفته و به سخنگویی قوی برای ترامپ تبدیل شده است. این موضوع شامل سیاست‌ها در قبال روسیه و اوکراین نیز می‌شود که وزیر امور خارجه به هر دو طرف هشدار داده واشنگتن در صورت بی‌نتیجه ماندن تلاش‌های دیپلماتیک خود در زمینه میانجیگری، مذاکرات صلح را ترک خواهد کرد.
برخی مقامات آمریکایی تردید دارند که آیا ترامپ واقعا به یک «شورای امنیت ملی سنتی» نیاز دارد یا خیر؟ آنها می‌گویند یک شورای امنیت ملی با کارشناسان سطح متوسط تا ارشد ممکن است واقعا بخشی از معادله رئیس‌جمهوری نباشد که فکر می‌کند بهترین مشاور خودش است و به خرد جمعی دیدگاه بدبینانه‌ای دارد.
ثبت دیدگاه