رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، تغییر ظاهری لحنش درباره روسیه و اوکراین، منتقدانش را سردرگم کرده است. در تمام دوران قدرت، ترامپ چیزی جز ستایش برای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، ارائه نکرد و اغلب در برابر خشم سیاسی داخلی از او دفاع می‌کرد. در مقابل، اوکراین و رئیس‌جمهورش ولودیمیر زلنسکی همواره با تحقیر ترامپ روبه‌رو شدند؛ تحقیرهایی که در نهایت به پایان ناگهانی دیدارشان در کاخ سفید در فوریه ختم شد.
رؤیای تب‌آلود لیبرال‌های بین‌الملل‌گرا
به نوشته فارن‌پالسی، این موضع اما ماه گذشته پس از یک تماس تلفنی با پوتین تغییر یافته به نظر می‌رسید؛ تماسی که به گفته ترامپ، او را «ناامید» کرد. او درباره ادامه حملات روسیه به اوکراین گفت: «من فقط می‌گویم فکر نمی‌کنم پوتین قصد توقف داشته باشد و این خیلی بد است.»
هفته‌های پس از آن تماس تلفنی، حال و هوای یک رؤیای تب‌آلود لیبرال‌های بین‌الملل‌گرا را داشت. کاخ سفید تصمیم وزارت دفاع برای توقف ارسال سلاح به اوکراین را لغو کرد. ترامپ در کنار دبیرکل ناتو در دفتر بیضی، وعده داد میلیاردها دلار سلاح به اوکراین بفرستد. او حتی تهدید کرد که اگر روسیه جنگ را متوقف نکند، تعرفه‌ها و تحریم‌های سنگینی علیه آن اعمال خواهد کرد؛ تهدیدی که ابتدا به‌صورت اولتیماتوم ۵۰ روزه مطرح کرد اما بعد آن را به کمتر از دو هفته کاهش داد.
برای یک‌بار هم که شده، به نظر می‌رسید کاخ سفید به‌جای کی‌یف، بر مسکو فشار می‌آورد. خیلی‌ها وسوسه شدند باور کنند ترامپ سرانجام و به‌طور قاطع در کنار حاکمیت، استقلال و دموکراسی ایستاده است. اما در واقعیت، او بیشتر بر اساس ضرورت‌های سیاسی عمل می‌کرد تا یک اصل. وقتی حملات بی‌امان پوتین به اوکراین حتی پس از اولتیماتوم ترامپ ادامه یافت، این‌گونه به نظر رسید که ترامپ ناتوان است و وعده‌اش برای پایان جنگ در روز نخست ریاست‌جمهوری، به سخره گرفته شده.
تله پوتین
اما در واقع، پوتین به‌جای آنکه به اولتیماتوم آمریکا تن دهد، تله‌ای طراحی کرده که ترامپ این هفته در آن گرفتار خواهد شد. برای پوتین، نشست آلاسکا که به احتمال زیاد به اصرار روسیه، زلنسکی از آن کنار گذاشته شده، دقیقاً برای این ساخته شده تا روسیه بتواند همچنان از تحریم‌ها و تعرفه‌ها بگریزد و در عین حال رویکرد نسبتاً همدلانه ترامپ به اوکراین را برای همیشه پایان دهد.
پوتین زمینه این مانور را در دیداری سه‌ساعته در مسکو با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ، فراهم کرد. او پیشنهادی روی میز گذاشت که شاید جزئیاتش از چشم ویتکاف پنهان ماند، اما همین کافی بود تا هر دو طرف برگزاری یک نشست میان رهبران را توجیه کنند. ساعاتی بعد، خبر برگزاری این نشست اعلام شد.
پوتین مطمئن است؛ و احتمالاً درست هم می‌گوید که ترامپ از پیش به سمت او متمایل اوست. گفت‌وگویی چندساعته که طی آن پوتین بتواند برداشت غلط ترامپ از ریشه‌های جنگ را تقویت کند، به احتمال زیاد ترامپ را بیش از هر زمان دیگر در برابر ادعای اوکراین و اروپا که روسیه و فقط روسیه مسئول حمله به اوکراین است، قانع خواهد کرد. تقریباً در حکم پیش‌نمایشی از آنچه این هفته انتظار می‌رود، ترامپ روز دوشنبه بار دیگر به‌غلط ادعا کرد اوکراین انتخاب کرده که جنگ را آغاز کند.
جهان‌بینی معاملاتی ترامپ و همدلی با پوتین
پوتین، به گفته همه منابع، آماده است معامله‌ای بر پایه «زمین در برابر صلح» روی میز بگذارد. فارغ از جزئیات، چنین پیشنهادی احتمالاً با ذهنیت ملک‌داری ترامپ جور درمی‌آید. در نهایت، ترامپ هیچ‌گاه جنبه‌های تجاوز روسیه را جدی نگرفته است. تا آنجا که پوتین را بابت جنگ سرزنش کرده، موضوع را بیشتر در قالب تصرف زمین توصیف کرده تا تلاشی برای نابودی حاکمیت، استقلال و هویت ملی اوکراین. پوتین تقریباً با اطمینان چنین محاسبه می‌کند که ترامپ تمایل دارد فکر کند زمین، و فقط زمین، می‌تواند به جنگ پایان دهد؛ بی‌آنکه به باور اوکراین و اروپا توجه کند که تضمین‌های امنیتی بلندمدت برای دوام هرگونه صلح ضروری است.
به همین ترتیب، جهان‌بینی ترامپ او را نسبت به استدلال پوتین همدل می‌سازد که خطوط کنونی کنترل باید مبنای مذاکرات باشند، نه نقشه پیش از جنگ ۲۰۲۲ یا حتی ۲۰۱۴، زمانی که پوتین برای نخستین‌بار به کریمه و بخش‌هایی از شرق اوکراین حمله کرد. ترامپ هیچ‌گاه به اصول نظم مبتنی بر قانون که پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفت چندان اعتقادی نداشته؛ از جمله این اصل که زور مساوی با حقانیت نیست و کشور بزرگ‌تر نمی‌تواند همسایگان کوچک‌ترش را وادار به تسلیم کند. او همان‌طور که امسال در دیدار با زلنسکی در کاخ سفید با صراحت یادآوری کرد: «تو کارت‌های لازم را نداری.»
برای تأکید بیشتر بر این موضوع، سفیر ترامپ در ناتو، متیو ویتاکر، اخیراً درباره اراضی اوکراین گفته است: «هیچ بخش بزرگی قرار نیست به‌سادگی واگذار شود، مگر آنکه برایش جنگیده شده یا در میدان نبرد به دست آمده باشد.» این عبارت حیرت‌انگیز «در میدان نبرد به دست آمده»، نگرانی‌ها را تقویت می‌کند که نشست پیشِ رو بر این اصل بنا خواهد شد که «مالکیت، نُه دهم قانون است». به این معنا که نقطه آغاز هر مذاکره ارضی، شرایط پوتین خواهد بود.
بهترین فرصت برای وارونه کردن روایت‌ها
در نهایت، پوتین تقریباً مطمئن است که نشست بهترین فرصت برای وارونه کردن روایت‌هاست؛ جایی که کرملین به‌عنوان طرف منطقی و درگیر در یک روند سازنده تصویر می‌شود، در حالی‌که اوکراین، بنا به روایت او، مانع صلح است. این قمار بدبینانه خیلی زود جواب داد: مدت کوتاهی پس از انتشار خبر نشست، زلنسکی گفت: «اوکراینی‌ها سرزمین خود را به اشغالگر نخواهند داد.» این جمله اگرچه اصولی و اخلاقی بود، اما پیش‌تر باعث شده بود ترامپ و معاونش، جی.دی. ونس، زلنسکی را متهم کنند که مانع صلح است.
زلنسکی بعدها رویکردی هوشمندانه‌تر اتخاذ کرد و به‌جای رد صریح، با همتایان اروپایی‌اش برای تدوین یک پیشنهاد متقابل همکاری نزدیک داشت. با این حال، همین واقعیت که ترامپ دوباره با استناد به روایت‌های کرملین درباره ریشه‌های جنگ سخن می‌گوید، نشان می‌دهد تلاش پوتین برای بازتعریف چارچوب دیپلماسی تا حدی موفق بوده است.
ترامپ، به‌نوبه خود، مدعی است با ذهنی باز وارد نشست می‌شود و آن را «جلسه‌ای برای ارزیابی» خوانده است. چالش اینجاست که خودِ این نشست همان امتیاز ساختاری را به پوتین می‌دهد که او طراحی کرده بود. حضور در دیپلماسی چهره‌به‌چهره و ارائه یک پیشنهاد مشخص، هرچند یک‌سویه و ناعادلانه، ممکن است برای ترامپ کافی باشد. در ذهن او و هوادارانش، همین توجیهی خواهد شد برای بازگشت به حالت پیش‌فرض خود: ستایش پوتین و فشار بر کی‌یف.
در واقع، کرملین همین حالا هم فرصتی برای تنفس از تحریم‌ها و تعرفه‌های قریب‌الوقوع خریده است. اما پوتین جاه‌طلبی‌های بزرگ‌تری در سر دارد: او تقریباً مطمئن است که نشست می‌تواند ترامپ را برای همیشه به سوی او بازگرداند.
مسیر تاریخ شاید طولانی باشد، اما برای ترامپ، این مسیر به‌سوی سازش با مسکو متمایل است.
منبع: اکوایران
ثبت دیدگاه