در تازه ترین تحول مربوط به مذاکرات اروپا و آمریکا بر سر طرح ترامپ، روزنامه گاردین به نقل از افراد اگاه از روند مذاکرات صلح اوکراین نوشت، کی یف اصلاحات قابل توجهی در طرح صلح آمریکا ایجاد و برخی از خواسته های حداکثری روسیه را حذف کرده زیرا رهبران اروپایی روز دوشنبه هشدار دادند که هیچ توافقی با سرعت حاصل نمی شود.
در حالی که گمانه زنی برخی منابع نشان می دهد که ممکن استولودیمیر زلنسکی رئیس جمهوری اوکراین این هفته (میلادی) با ترامپ دیدار کند. اوکراین برای مشارکت دادن اروپایی ها در مذاکرات فشار وارد می کند.
زلنسکی بعد از مذاکرات این هفته در ژنو گفت، این طرح دیگر ۲۸ بندی نیست و اصلاحات زیادی در این چارچوب گنجانده شده است. همچنین ادعا کرد که قرار است مسائل حساسی با ترامپ مورد بحث قرار گیرد.
مخالفان طرح ترامپ می گویند نمی‌توان خاکی را که روسیه به صورت نظامی تصرف کرده است به رسمیت شناخت و تصمیم گیری درباره پیوستن به اتحادیه اروپا و کی یف برعهده خود کی یف است؛ موضوعی که کرملین قصد دارد آن را وتو کند یا شرایطی را برای آن تعیین کند. سرگی کیسلیتسیا، معاون اول وزیر امور خارجه اوکراین، به فایننشال تایمز گفت که چنین مسائلی «در پرانتز» قرار داده شده است تا ترامپ و زلنسکی بعداً درباره آن تصمیم بگیرند.
هیات اوکراینی روز دوشنبه پس از بازگشت از ژنو به کی یف، زلنسکی را در جریان مذاکرات قرار داد. آن ها آخرین نسخه این طرح را واقع‌بینانه‌تر توصیف کردند. زلنسکی به طور جداگانه با جی. دی. ونس، معاون رئیس جمهور آمریکا، صحبت کرد و از او خواست که کشورهای اروپایی را در این روند مشارکت دهد. طبق گزارش‌ها، ونس موافقت کرده است.
اما در واضح‌ترین نشانه، طرح اولیه ۲۸ ماده‌ای؛ که به طور گسترده گفته می شود به نفع مسکو است، هنوز فاقد چندین خواسته کلیدی کرملین است، دستیار ارشد سیاست خارجی پوتین روز دوشنبه گفت که مسکو به دنبال «بازنگری» بخش‌هایی از آن خواهد بود.
یوری اوشاکوف گفت: «نوعی پیش‌نویس به ما داده شد… که نیاز به بازنگری بیشتر دارد.» وی افزود که «بسیاری از مفاد» این طرح برای روسیه قابل قبول به نظر می‌رسد، اما برخی دیگر «نیاز به بحث‌ها و بررسی‌های دقیق‌تر بین طرفین دارند».
اوشاکوف با تأکید بر موضع سختگیرانه کرملین گفت که مسکو پیشنهاد متقابل اروپا را رد خواهد کرد. این طرح طبق نسخه‌ای که توسط رویترز مشاهده شده است، معنا و اهمیت نکات کلیدی مربوط به عضویت در ناتو و قلمرو را تغییر می‌دهد.
او گفت: «طرح اروپایی، در نگاه اول… کاملاً غیرسازنده است و برای ما کارساز نیست.»
پیشتر مقامات اروپایی نسبت به پیشرفت روند مذاکرات برای پایان دادن به جنگ با روسیه ابراز خوش‌بینی کرده بودند.
الکساندر استاب رئیس جمهور فنلاند، در پلتفرم اجتماعی ایکس نوشت: گام‌هایی به سوی صلحی عادلانه و پایدار» در ژنو برداشته شده است.
استاب افزود: هنوز مسائل حل نشده‌ای وجود دارد. واضح است که اروپا و ناتو در مورد مسائل مربوط به آنها تصمیم می‌گیرند.
اورسولا فون در لاین رئیس کمیسیون اروپا، نیز گفت مذاکرات در سوئیس «مبنای محکمی برای پیشرفت» فراهم کرده است.
فون در لاین در بیانیه‌ای افزود: «این ها اصول اصلی اروپایی ما برای پیشرفت هستند: قلمرو و حاکمیت اوکراین باید محترم شمرده شود. فقط اوکراین، به عنوان یک کشور مستقل، می‌تواند در مورد نیروهای مسلح خود تصمیم بگیرد، انتخاب سرنوشت آنها به دست خودشان است.
طبق بیانیه مشترک مقام های آمریکایی و اوکراینی، این مذاکرات که در ژنو برگزار شد، «سازنده، متمرکز و محترمانه» بود و منجر به «یک چارچوب صلح به‌روز و اصلاح‌شده» شد.
در این بیانیه آمده است: هر دو طرف بر آمادگی خود برای ادامه همکاری برای تأمین صلحی که امنیت، ثبات و بازسازی اوکراین را تضمین کند، تأکید کردند.
ترامپ در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» با طرح این سوال که «آیا واقعاً ممکن است که پیشرفت بزرگی در مذاکرات صلح بین روسیه و اوکراین حاصل شده باشد؟» به آن واکنش نشان داد.
دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین روز دوشنبه گفت که مقامات این کشور طرح صلح اصلاح‌شده را ندیده‌اند، اما «آماده» دیدار با مقامات آمریکایی در این هفته هستند.
آمریکا و اوکراین گفته اند که یک «چارچوب صلح به‌روز و اصلاح‌شده» را برای پایان دادن به جنگ با روسیه ایجاد کرده‌اند که به نظر می رسد با طرح قبلی تهیه‌شده توسط دولت ترامپ را که کی یف و متحدانش آن را بیش از درراستای اهداف مسکو می‌دانستند، متفاوت است.
روبیو در ژنو به خبرنگاران گفت که هنوز کارهایی در مورد مسائلی از جمله نقش ناتو باید انجام شود، اما تیم او مسائل حل نشده را در یک طرح صلح ۲۸ ماده‌ای برای اوکراین که توسط ترامپ ارائه شده، محدود کرده است.
پیش از این، ترامپ گفته بود که اوکراین از تلاش‌های آمریکا در مورد جنگ سپاسگزار نبوده است، و این باعث شد مقامات اوکراینی بر قدردانی خود از رئیس جمهور ایالات متحده به خاطر حمایت‌هایش تأکید کنند.
طرحی که تا پیش از این ترامپ به اوکراین پیشنهاد داده بود امتیازهای مهمی را در اختیار روسیه قرار می دهد. این طرح که با هدف پایان دادن به جنگ اوکراین ارائه شده است دارای بخش هایی است که در کی یف و اروپا بحث انگیز شده است.
طرح ۲۸ ماده‌ای که توسط دولت ترامپ ارائه شد، اوکراین و متحدان اروپایی آن را نگران کرد، چرا که آن ها این طرح را به منزله تسلیم شدن در برابر خواسته‌های روسیه، به ویژه امتیازات ارضی و محدودیت‌های مربوط به اندازه ارتش اوکراین ارزیابی کردند.
ترامپ روز پنجشنبه ۲۷ نوامبر (۶ آذر) را برای پذیرش طرح صلح خود تعیین کرده بود، اما پس از مخالفت رهبران اروپایی، به نظر می‌رسد واشنگتن موضع خود را نرم‌تر کرده است و ترامپ می‌گوید این طرح «پیشنهاد نهایی» برای اوکراین نیست.
مفاد طرح ترامپ چیست؟
طبق طرح پیشنهادی آمریکا که به رسانه‌های غربی درز کرده است، ایالات متحده و کشورهای دیگر باید حاکمیت روسیه بر کریمه، دونباس و دیگر مناطقی را که اوکراین باید از آنها صرف‌نظر کند، به رسمیت بشناسند.
در مقابل، کی‌یف تضمین‌های امنیتی آمریکا و اروپا را دریافت خواهد کرد.
پایگاه «آکسیوس» به نقل از یک مقام آمریکایی گزارش داد که خط تماس در مناطق خرسون و زاپروژیها ثابت خواهد شد و روسیه باید برخی مناطق را به اوکراین بازگرداند.
همچنین ارتش اوکراین به طور قابل توجهی کوچک خواهد شد و توانایی سلاح‌های دوربرد را از دست خواهد داد.
استقرار نیروهای خارجی ممنوع خواهد شد و زبان روسی باید به زبان رسمی کشور تبدیل شود. بلومبرگ نیز گزارش داد که طرح جدید آمریکا لغو تحریم‌ها علیه روسیه را نیز شامل می‌شود.
چرا متحدان اروپایی اوکراین با پیش‌نویس این طرح مخالفند؟
کی یف و متحدان اروپایی آن می‌خواهند منافع امنیتی بلندمدت اوکراین محافظت شود.
نمایندگانی از اوکراین، آلمان، فرانسه، بریتانیا و اتحادیه اروپا به همراه مقامات ارشد آمریکایی، از جمله مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده و استیو ویتکوف، فرستاده ویژه، در مذاکرات ژنو شرکت کردند تا در مورد چگونگی پایان دادن به این جنگ به عنوان مرگبارترین جنگ اروپا از زمان جنگ جهانی دوم بحث کنند.
انتقادها و مناقشات گسترده پیرامون طرح صلح ترامپ بازتابی عمیق از اختلاف‌نظرها و نگرانی‌های موجود در سطوح مختلف سیاسی، _امنیتی و جهانی است. برخی صاحب‌نظران بر این باورند که این طرح بیش از آنکه راه‌حلی فراگیر و پایدار ارائه دهد، بیش‌ترین تأکید را بر منافع دولت آمریکا و ترتیبات مذاکرات محدودی دارد که ممکن است منافع طرف‌های دیگر را نادیده بگیرد. طرفداران این طرح معتقدند که رویکرد ترامپ، با هدف اعمال فشار و ایجاد تغییرات چشمگیر در معادلات منطقه، می‌تواند راه را برای صلح و ثبات هموار کند؛ اما منتقدان آن را ناقص، ناعادلانه توصیف می کنند و به‌طور بالقوه فضا برای حل‌وفصل مسالمت‌آمیز را تضعیف‌شده می‌پندارند.
در این راستا، چگونگی تعاملات کشورهای منطقه و واکنش‌های بین‌المللی به این طرح، مناقشات متعددی را به وجود آورده و مورد نقد قرار گرفته است. مجموع این مسایل نشان می‌دهد که پرسش‌های بنیادی درباره مشروعیت، عدالت، و آینده‌نگری در طراحی چنین طرح‌هایی به‌عنوان بخشی از فرآیند صلح، همچنان بی‌پاسخ مانده و نیازمند دیدگاه‌های متنوع و تحلیل‌های منطقی و کارشناسانه است. در نتیجه، مناقشات پیرامون این طرح نشان می‌دهد که در مسیر تحقق صلح پایدار، راه طولانی و پیچیده‌ای در پیش است و نیازمند مذاکرات مستمر، بازنگری‌های انتقادی، و رویکردهای جامع‌تر است.
هاشم اهلبارا خبرنگار شبکه خبری الجزیره در گزارش از ژنو محل نشست سران اروپایی و آمریکایی گفت: این می‌تواند تعیین‌کننده‌ترین لحظه برای اوکراین باشد.
وی افزود: در میان اوکراینی‌ها و اروپایی‌ها نگرانی زیادی در مورد ماهیت طرح ۲۸ ماده‌ای که توسط آمریکایی‌ها تهیه شده است، وجود دارد. نگرانی‌ها در مورد امتیازات ارضی است: ما در مورد لوهانسک، دونتسک و کریمه صحبت می‌کنیم که اوکراینی‌ها، طبق این طرح، باید در ازای پتانسیل یک توافق دائمی با روسیه، از آن ها صرف نظر کنند. آنها باید خطوط مقدم، به ویژه در خرسون و زاپوریژیا را مسدود کنند …
خبرنگار الجزیره گفت: سومین عامل نگران کننده، کاهش ظرفیت نیروهای مسلح اوکراین از ۹۰۰ هزار سرباز به ۶۰۰ هزار نفر است و این موضوع به طور گسترده توسط اوکراینی‌ها به عنوان یک امتیاز بزرگ تلقی می‌شود که نمی‌توانند از عهده آن برآیند.
در کنفرانس ژنو چه کسانی شرکت کردند؟
روبیو و ویتکوف از آمریکا، رهبری مذاکرات ژنو را که شامل دنیل دریسکول، وزیر ارتش آمریکا نیز بود برعهده داشتند. ۹ مقام اوکراینی در این مذاکرات شرکت داشتند، از جمله آندری یرماک، رئیس دفتر ریاست جمهوری اوکراین و رستم عمروف، فرستاده ارشد، که توسط رئیس جمهور اختیار تعامل مستقیم با روسیه را دارند.
مشاوران امنیت ملی از اتحاد سه کشور اروپایی شامل فرانسه، بریتانیا و آلمان نیز در کنار سایر مقامات اتحادیه اروپا، از جمله ایتالیا، در این مذاکرات حضور داشتند.
زلنسکی رئیس جمهور اوکراین، درباره طرح ترامپ چه گفت؟
زلنسکی گفت که اوکراین در تلاش است تا از حاکمیت خود دفاع کند و در عین حال حمایت مهمترین متحد خود، ایالات متحده، را نیز حفظ کند. ترامپ گفته بود که اگر زلنسکی این پیشنهاد را رد کند، می‌تواند «با تمام وجود بجنگد».
زلنسکی شرایط کنونی را یکی از دشوارترین لحظات تاریخ برشمرده و گفته است که اکنون، فشار بر اوکراین یکی از سنگین‌ترین فشارهاست. اوکراین با انتخابی بسیار دشوار روبروست؛ از دست دادن عزت یا خطر از دست دادن یک شریک اصلی.
آیا طرح صلح ترامپ به نفع مسکو است؟
رهبران اروپایی نگران هستند که پیشنهاد ترامپ به شدت به نفع روسیه باشد، که ادعا می شود به دنبال کنترل تمام مناطق دونتسک و لوهانسک بوده است. مسکو در حال حاضر بخش‌هایی از این سرزمین را در اختیار دارد، اگرچه به آرامی در جبهه‌های نبرد در حال پیشروی است.
گروهی از سناتورهای آمریکایی روز شنبه گفتند که روبیو، که مشاور امنیت ملی ترامپ نیز هست، به آن ها گفته است که پیش‌نویس طرح صلح که به طور گسترده فاش شده است، منعکس کننده موضع ایالات متحده نیست، بلکه یک «لیست آرزوهای» روسیه است.
مایک راوندز سناتور جمهوریخواه از داکوتای جنوبی، در یک کنفرانس امنیتی در کانادا گفت: «بیشتر به نظر می‌رسید که این طرح که از ابتدا به زبان روسی نوشته شده باشد.»
روبیو با این حال این ادعاها را رد و مصررانه گفت که این طرح «توسط ایالات متحده تدوین شده» و «بر اساس نظرات» روسیه و اوکراین بوده است.
آیا ترامپ این بار توافق صلح را امضا خواهد کرد؟
هنوز معلوم نیست. ترامپ در طول مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری ۲۰۲۴ ادعا کرد که می‌تواند جنگ روسیه علیه اوکراین را ظرف یک روز پایان دهد. اما با وجود تلاش‌های دیپلماتیک واشنگتن، دستیابی به چنین توافقی تاکنون دور از دسترس بود.
ترامپ از زمان بازگشت به قدرت برای دوره دوم در ژانویه، ادعا می کند که حل مناقشات خارجی را در مرکز سیاست خارجی ایالات متحده قرار داده است. او مدعیست چندین جنگ از جمله نسل‌کشی اسرائیل علیه غزه، جنگ هند و پاکستان و جنگ تایلند و کامبوج و موارد دیگر را پایان داده و حتی برای توقف جنگ‌ها درخواست جایزه صلح نوبل کرد.
وی با وجود برگزاری اجلاسی با پوتین در آلاسکا در ماه اوت، هنوز نتوانسته اقدامی برای پایان دادن جنگ روسیه و اوکراین انجام دهد.
اولین دیدار ترامپ با زلنسکی در ماه فوریه (بهمن) با اختلاف و تنش به پایان رسید. رئیس جمهور آمریکا با رهبر اوکراین آشتی کرد و از زمان دیدار کاخ سفید در ماه فوریه، دو بار در کاخ سفید از او میزبانی کرد. اما تلاش او برای ترتیب دادن دیداری بین پوتین و زلنسکی محقق نشده است.
در ماه اوت، ترامپ به روسیه هشدار داد که اگر پوتین از پایان دادن به جنگ خودداری کند، عواقب شدیدی در انتظارش خواهد بود. او حتی تحریم‌هایی را علیه مسکو وضع کرد تا آن را مجبور به پایان دادن به جنگ کند. رئیس جمهوری امریکا همچنین تعرفه‌های سنگینی را بر هند به دلیل خرید نفت روسیه اعمال کرد؛ موضوعی که به ادعای او تأمین مالی تلاش‌های جنگی مسکو را بر عهده داشت.
ترامپ همزمان با مذاکرات ژنو در روز یکشنبه دوباره اوکراین را هدف قرار داد و گفت که کی یف از تلاش‌های آمریکا در رابطه با جنگ با روسیه سپاسگزار نبوده است.
منبع: ایرنا
ثبت دیدگاه