طغیان ناگهانی ترامپ علیه زلنسکی؛ اوکراین قربانی خاورمیانه می‌شود؟

رئیس جمهور آمریکا در یک جلسه پرحاشیه در کاخ سفید، نقشه‌های خط مقدم اوکراین را کنار گذاشت.

بپذیر یا نابود شو!

به نوشته فایننشیال تایمز، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده،  روز جمعه در یک جلسه پرتنش در کاخ سفید، از ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، خواست تا شرایط روسیه برای پایان دادن به جنگ را بپذیرد و هشدار داد که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه،  گفته است که اگر اوکراین با این شرط موافقت نکند، آن را «نابود» خواهد کرد.

درخواست جدید پوتین به طور قابل توجهی به ضرر اوکراین بوده و می‌تواند مانعی برای صلح باشد.

افراد آگاه گفته‌اند که جلسه بین روسای جمهور آمریکا و اوکراین بارها به «مسابقه داد و فریاد» تبدیل شد و ترامپ «دائما پرخاش می‌کرد». آنها افزودند که رئیس جمهور آمریکا نقشه‌های خط مقدم اوکراین را کنار گذاشته و  اصرار داشت که زلنسکی کل منطقه دونباس را به پوتین تسلیم کند. او در این گفت‌وگو  بارها نکاتی را که رهبر روسیه در تماس تلفنی یک روز قبل مطرح کرده بود، تکرار کرد.

چرخش دوباره ترامپ

اگرچه ترامپ بعداً از فریز کردن خطوط مقدم فعلی حمایت کرد، اما به نظر می‌رسد این جلسه پرتنش، منعکس کننده تغییر موضع رئیس‌جمهور آمریکا در مورد جنگ و تمایل او به تأیید خواسته‌های حداکثری پوتین باشد. دیدار ترامپ و زلنسکی در بحبوحه تلاش تازه رئیس جمهور آمریکا برای پایان دادن به جنگ روسیه پس از آتش‌بس برقرار شده بین اسرائیل و حماس صورت گرفت.

زلنسکی و تیمش  به این امید پا به کاخ سفید گذاشتند تا ترامپ را متقاعد کنند موشک‌های کروز دوربرد تاماهاک را در اختیارشان قرار دهد. اما رئیس‌جمهور آمریکا در نهایت از انجام این کار خودداری کرد. این دیدار پرتنش، یادآور دیدار پرتنش مشابهی در کاخ سفید در ماه فوریه بود که در آن ترامپ و جی دی ونس، معاون رئیس جمهور، زلنسکی را به دلیل  عدم قدردانی از  آمریکا به باد انتقاد گرفتند.

تکرار موبه موی موضع پوتین

مقامات اروپایی که در جریان این دیدار قرار گرفتند، گفتند که در جریان دیدار روز جمعه، به نظر می‌رسید ترامپ بسیاری از نکات صحبت‌های پوتین را کلمه به کلمه پذیرفته است – حتی در تضاد با با اظهارات اخیر خودش در مورد نقاط ضعف روسیه.

به گفته یک مقام اروپایی که از این دیدار مطلع بود، ترامپ به زلنسکی گفت که پوتین به او گفته که این درگیری یک «عملیات ویژه است، نه حتی یک جنگ» و افزود که رهبر اوکراین با باید توافق کند یا نابود شود. این مقام رسمی گفت که ترامپ به زلنسکی گفته است که در حال شکست خوردن در جنگ است و هشدار داده : «اگر [پوتین] بخواهد، تو را نابود خواهد کرد».

این مقام آگاه گفت که در بخشی از این دیدار، رئیس جمهور آمریکا نقشه‌های میدان نبرد اوکراین را به کناری پرتاب کرده است. به گفته این مقام، ترامپ گفته است که از دیدن مکرر نقشه خط مقدم اوکراین «حالش بهم می‌خورد». به گفته این مقام، ترامپ گفته است: «این خط قرمز، من حتی نمی‌دانم کجاست. من هرگز آنجا نبوده‌ام». این مقام رسمی گفت که ترامپ همچنین گفته است که اقتصاد روسیه «عالی عمل می‌کند»، که کاملاً در تضاد با اظهارات عمومی اخیر اوست که در آن از پوتین خواسته بود مذاکره کند زیرا «اقتصادش در حال فروپاشی است».

عقب‌نشینی جزیی پوتین

ترامپ روز یک‌شنبه به فاکس نیوز گفت که از پایان دادن به جنگ مطمئن است و افزود که پوتین «چیزی را به دست خواهد آورد، او دارایی‌های خاصی را به دست آورده است». پوتین روز پنج‌شنبه پیشنهاد جدیدی به ترامپ ارائه داد که بر اساس آن اوکراین بخش‌هایی از منطقه شرقی دونباس تحت کنترل خود را در ازای برخی مناطق کوچک از دو منطقه خط مقدم جنوبی خرسون و زاپوریژژیا تسلیم خواهد کرد. این پیشنهاد روسیه نشان‌دهنده امتیاز کوچکی نسبت به آخرین دیدار پوتین با ترامپ در آلاسکا در ماه اوت است – جایی که او گفت در صورت تسلیم دونباس توسط اوکراین، با فریز کردن خط تماس در جای دیگری از خط مقدم موافقت خواهد کرد.

آن جلسه همچنین پس از آنکه پوتین درخواست ترامپ برای آتش‌بس فوری را رد کرد و به تفصیل در مورد تاریخ قرون وسطی اوکراین صحبت کرد، با جنجال به پایان رسید و ایالات متحده را بر آن داشت تا حمایت بیشتر از کی‌یف، از جمله با تأمین موشک‌های تاماهاک، را بررسی کند. اما واگذاری بقیه دونباس که هنوز تحت کنترل اوکراین است، برای اوکراین غیرممکن خواهد بود، زیرا قلمرویی را به مسکو تحویل می‌دهد که بیش از یک دهه است که تنها بخشی از آن را اشغال شده است و از زمان دستور پوتین برای حمله در سال ۲۰۲۲ نتوانسته آن را تصرف کند. نیروهای روسی برای حفظ قلمرو در خرسون و زاپوریژژیا که پوتین در ازای آن پیشنهاد داده بود، بسیار تلاش کرده‌اند و از سال ۲۰۲۲ که جنگ آغاز شد، عملاً هیچ پیشرفتی در میدان نبرد در آنجا نداشته‌اند.

تکرار لفاظی‌های پوتین از سوی ترامپ در روز جمعه، امید بسیاری از متحدان اروپایی اوکراین را برای متقاعد کردن او به افزایش حمایت از کی‌یف از بین برد. این امید پس از آن افزایش یافت که ترامپ در هفته‌های اخیر از امتناع رئیس جمهور روسیه از شرکت در مذاکرات صلح دوجانبه با زلنسکی ابراز ناامیدی و بی‌صبری کرد. سه مقام اروپایی دیگر که در جریان مذاکرات کاخ سفید قرار گرفتند، تأیید کردند که ترامپ بخش زیادی از جلسه را صرف نصیحت  زلنسکی، تکرار استدلال‌های پوتین در مورد درگیری و ترغیب او به پذیرش پیشنهاد روسیه کرده است. به گفته یکی از مقامات، «زلنسکی پس از این جلسه بسیار منفی‌نگر بود» و افزود که رهبران اروپایی «خوشبین نبودند، اما در برنامه‌ریزی گام‌های بعدی عمل‌گرا بودند». زلنسکی روز یکشنبه در بیانیه‌ای گفت که «برای پایان دادن به جنگ، گام‌های قاطعی از سوی ایالات متحده، اروپا، کشورهای گروه ۲۰ و گروه ۷ لازم است».

هیچ قلمرویی

در همین شرایط،  دو منبع آگاه هم به خبرگزاری رویترزگفته‌اند  ترامپ  در جریان جلسه پرتنش روز جمعه هیئت اوکراینی را ناامید کرد و زلنسکی را تحت فشار قرار داد تا بخش‌هایی از خاک خود را به روسیه واگذار کند. این دو منبع  افزودند: ترامپ همچنین از ارائه موشک‌های تاماهاک برای استفاده اوکراین خودداری کرد و در مورد ارائه ضمانت‌های امنیتی به کیف و مسکو اظهاراتی داشت  که هیئت اوکراینی آن‌ها را گیج‌کننده می‌دانشت.

 استیو ویتکاف، فرستاده ویژه و مذاکره‌کننده ارشد ترامپ در خاورمیانه و اروپا، به همتایان خارجی خود گفته است که سه هدف اصلی سیاست خارجی ترامپ در دوره دوم ریاست‌جمهوری عبارت‌اند از: پایان جنگ غزه، پایان جنگ میان روسیه و اوکراین، و دستیابی به توافق هسته‌ای جدید با ایران.

پس از دیدار با زلنسکی، ترامپ علناً خواستار آتش‌بس در خطوط مقدم فعلی شد، موضعی که رئیس جمهور اوکراین سپس در اظهارات خود به خبرنگاران از آن استقبال کرد. به گفته منبع سوم،  ترامپ در طول این جلسه پس از آنکه زلنسکی گفت که داوطلبانه هیچ قلمرویی را به مسکو واگذار نخواهد کرد، این پیشنهاد را مطرح کرد. این منبع گفت: «این جلسه با تصمیم (ترامپ) برای رسیدن به «توافق  در خط مرزی که قرار داریم» به پایان رسید». ترامپ  در هواپیمای ایر فورس وان گفت: «ما فکر می‌کنیم کاری که آنها باید انجام دهند این است که در خطوطی که هستند، یعنی خطوط مقدم نبرد، متوقف شوند. اگر قرار است بگویید «شما این را بردارید، ما آن را می‌گیریم»، مذاکره در مورد بقیه موارد بسیار دشوار است». ترامپ در پاسخ به سؤال  خبرنگار رویترز که آیا به زلنسکی گفته که اوکراین باید تمام منطقه دونباس را به روسیه واگذار کند، گفت: «نه. بگذارید همین‌طور که هست، تقسیم شود. همین الان تقسیم شده است. فکر می‌کنم ۷۸ درصد از این زمین قبلاً توسط روسیه گرفته شده است.»

جلسه بسیار بد و خودکشی سیاسی

به گفته یکی از منابع: «این جلسه خیلی بد بود. پیام این بود که اگر اوکراین با روسیه به توافق نرسد، کشور شما قفل خواهد شد و کشور شما نابود خواهد شد». یک منبع جداگانه این ادعا را که ترامپ گفته است اوکراین «نابود خواهد شد» تکذیب کرد. با این حال، هر دو منبع گفتند که ترامپ چندین بار به فحاشی متوسل شده است. هر دو منبع این برداشت را داشتند که ترامپ تحت تأثیر تماس تلفنی روز پنجشنبه با پوتین  قرار گرفته است.

یکی از افراد مطلع از این جلسه گفت که اوکراینی‌ها دارایی‌های استراتژیک عمده‌ای را در بخشی از دونتسک و لوهانسک را هنوز در اختیار دارند  و معتقدند که واگذاری این قلمرو، بقیه اوکراین را در برابر حملات روسیه بسیار آسیب‌پذیرتر می‌کند. این منبع استدلال کرد که واگذاری غرب دونتسک و لوهانسک به منزله یک عمل «خودکشی» خواهد بود.

دو نفر از این منابع گفتند که استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ایالات متحده، از جمله کسانی بود که با بیش‌ترین شدت از اوکراینی‌ها خواست تا با پیشنهاد مبادله سرزمینی روسیه موافقت کنند. یکی از این منابع گفت که ویتکاف اشاره کرد که دونتسک و لوهانسک جمعیت قابل توجهی از روس زبانان دارند -نکته‌ای که او قبلاً علناً بیان کرده است.

آزمایش اوکراینی‌ها و چالش خاورمیانه

یک فرد آگاه نیز به پالیتیکو گفته  زلنسکی به کاخ سفید رفته بود تا ترامپ را متقاعد کند که با ارائه موشک‌های تاماهاک به اوکراین برای مبارزه با تهاجم روسیه موافقت کند، اما از نتیجه نشست ناراضی بود.  به گفته این فرد، در جریان مذاکرات با زلنسکی، «آمریکایی‌ها گفتند که پوتین می‌خواهد به جنگیدن ادامه دهد و او ماشین جنگی قوی‌ای دارد». این منبع افزود: «سپس ویتکاف وارد مذاکره  شد و گفت که روس‌ها قصد دارند کل دونباس  را تصرف کنند… و این حس در اتاق وجود داشت که آمریکایی‌ها در حال آزمایش اوکراینی‌ها و توافق آنها بر سر [آن] هستند».

حرکت ترامپ برای از سرگیری گفت‌وگو با پوتین سایه‌ای بر دیدار نسبتاً صمیمانه او با رئیس‌جمهور اوکراین انداخت، دیداری که در آن دو رهبر پیش از ناهار خصوصی با خبرنگاران صحبت کردند.

اکنون به نظر می‌رسد که ساده‌انگاری دوباره رئیس جمهور آمریکا در مورد موضع پوتین در مورد جنگ، رهبران اروپایی را ناامید خواهد کرد و آن‌ها تصور می‌کنند پوتین با یک تماس تلفنی، بار دیگر نظر رئیس جمهور ترامپ را در مورد اوکراین تغییر داده است. یک منبع اوکراینی گفته: «چهار روز پیش، ما در مورد موشک‌های تاماهاک بحث می‌کردیم؛ اکنون، تمرکز بر اعطای امتیازات ارضی است».

یک دیپلمات اروپایی به این نشریه  گفت که این جلسه «به آن اندازه که گزارش شده، تاریک نبود». دو کارشناس سیاست خارجی جمهوری‌خواه که از جلسه کاخ سفید اطلاع مستقیم داشتند هم گفتند که ترامپ هیچ فحشی نداده است. به گفته یکی از آن‌ها، «این جلسه برای اوکراینی‌ها یک افتضاح بود، و نه یک فاجعه».

یک منبع دیگر گفت: «جلسه بدی نبود، فقط قربانی زمان‌بندی نامناسب و انتظارات اغراق‌آمیز شد». او افزو  که متحدان جمهوری‌خواه اوکراین از زلنسکی خواسته بودند که سفر خود را لغو کند و استدلال کردند که زمان‌بندی نامناسبی دارد زیرا واشنگتن درگیر تعطیلی دولت است و کاخ سفید بر خاورمیانه متمرکز است. همچنین به تیم زلنسکی توصیه شده بود که به تام‌هاوک‌ها اولویت ندهد، به خصوص با توجه به تماس تلفنی ترامپ و پوتین یک روز قبل از جلسه کاخ سفید با رئیس جمهور اوکراین.

منبع: اکوایران