لحظات سرنوشت‌ساز برای اوکراین؛ نقشه اروپایی ورق ترامپ را برمی‌گرداند؟

ایالات متحده و اوکراین اعلام کردند که در مورد طرح صلح ترامپ «پیشرفت معناداری» داشته‌اند.

پیشرفت معنادار در راستای همسو کردن مواضع

به نوشته باراک راوید و کالین دمارست، گزارش‌گران آکسیوس، ایالات متحده و اوکراین در بیانیه مشترکی که توسط کاخ سفید منتشر شد، اعلام کردند که در مذاکرات خود در ژنو در روز یکشنبه، «پیشرفت معناداری در جهت همسو کردن مواضع» در مورد طرح صلح پیشنهادی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده،  داشته‌اند.  در روزهای اخیر، دیپلماسی بر سر طرح پایان جنگ در اوکراین سرعت گرفته است. ترامپ ضرب‌الاجل پنج‌شنبه (روز شکرگزاری) را برای رسیدن به تفاهم با اوکراین تعیین کرده است.

طرح جدید ترامپ برای پایان جنگ با واکنش خشمگینانه اوکراینی‌ها روبرو شده که آن را یادآور توافق مونیخِ ۱۹۳۸ نویل چمبرلین با آدولف هیتلر توصیف کردند.

طرح صلح ۲۸ ماده‌ای ترامپ، کی‌یف را مجبور می‌کند تا از قلمروهای بیش‌تری در شرق کشور دست بکشد، متعهد شود که هرگز به ناتو نپیوندد و عفو کامل روس‌های متهم به جنایات جنگی را بپذیرد. از سوی دیگر، این طرح شامل یک تضمین امنیتی بی‌سابقه از سوی ایالات متحده و اروپا است که از ماده ۵ ناتو الگوبرداری شده که متحدان را متعهد می‌کند تا حمله به اوکراین را به عنوان حمله به کل «جامعه فراآتلانتیک» تلقی کنند.

کاخ سفید پس از پایان مذاکرات روز یکشنبه بیانیه‌ای صادر کرد و گفت: «نمایندگان اوکراین اظهار داشتند که بر اساس اصلاحات و توضیحات ارائه شده امروز، معتقدند که پیش‌نویس فعلی منعکس کننده منافع ملی آنها است و سازوکارهای معتبر و قابل اجرا برای حفاظت از امنیت اوکراین در کوتاه مدت و بلندمدت فراهم می‌کند.»

کاخ سفید افزود که هیئت اوکراینی «تأیید کرد که تمام نگرانی‌های اصلی آنها – تضمین‌های امنیتی، توسعه اقتصادی بلندمدت، حفاظت از زیرساخت‌ها، آزادی ناوبری و حاکمیت سیاسی – در طول جلسه به طور کامل مورد توجه قرار گرفته است». به گفته کاخ سفید، مقامات اوکراینی در مذاکرات تأکید کردند که تضمین امنیتی پیشنهادی ایالات متحده به همراه سایر بخش‌های این طرح «به نیازهای استراتژیک اصلی آنها می‌پردازد.»

کارهای باقی‌مانده

مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، استیو ویتکوف، فرستاده ویژه کاخ سفید، دن دریسکول، وزیر ارتش و جرد کوشنر، داماد و مشاور ترامپ، روز یک.شنبه با هیئت اوکراینی در نمایندگی ایالات متحده در ژنو دیدار کردند.

پس از ساعت‌ها مذاکره در ژنو، روبیو گفت که مذاکره‌کنندگان فهرست مسائل حل نشده در پیشنهاد ترامپ را به طور قابل توجهی کاهش داده‌اند. روبیو این روز را «احتمالاً پربارترین روزی که در مورد این موضوع داشته‌ایم، شاید در کل تعامل ما» نامید، در حالی که تأکید کرد که «کار هنوز باقی مانده است».

ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، در بیانیه‌ای پس از مذاکرات گفت که هیئت او «بحث‌های کاملی» با مقامات آمریکایی داشته است  او گفت: «خیلی چیزها در حال تغییر است: ما با دقت زیادی کار می‌کنیم. مهم است که با نمایندگان آمریکا گفتگو شود و نشانه‌هایی وجود دارد که تیم رئیس جمهور ترامپ به حرف‌های ما گوش می‌دهد.».

یک منبع آگاه از مذاکرات گفت، اواخر روز یکشنبه، مقامات اوکراینی پیشنهادی متقابل با درخواست‌هایی برای ایجاد تغییراتی در طرح ترامپ ارائه کردند و ایالات متحده بر اساس این پیشنهاد، ابراز تمایل کرد که تغییراتی ایجاد کند. با این وجود، در حالی که مذاکرات روز یک‌شنبه در حال انجام بود، ترامپ رهبری اوکراین را به ناسپاس بودن نسبت به تلاش‌هایش برای پایان دادن به جنگ متهم کرد. ترامپ در پستی با لحم خشمگین از زلنسکی انتقاد کرد و نوشت: “من جنگی را به ارث بردم که هرگز نباید اتفاق می‌افتاد، جنگی که برای همه، به ویژه میلیون‌ها نفری که بی‌جهت کشته شده‌اند، یک بازنده است. “رهبری” اوکراین هیچ قدردانی از تلاش‌های ما نکرده است و اروپا همچنان به خرید نفت از روسیه ادامه می‌دهد. ایالات متحده همچنان به فروش مقادیر هنگفتی سلاح به ناتو برای توزیع در اوکراین ادامه می‌دهد.”

پیشنهاد اروپایی

دور همین شرایط، طبق سندی که  توسط خبرگزاری رویترزمشاهده شده، اروپایی‌ها نسخه اصلاح‌شده‌ای از طرح صلح ایالات متحده برای اوکراین را ارائه کرده‌اند که محدودیت‌های پیشنهادی برای نیروهای مسلح و امتیازات ارضی کی‌یف را به تعویق می‌اندازد. این سند که برای مذاکرات در مورد این طرح در ژنو آماده شده، پیشنهاد می‌کند که تعداد نیروهای نظامی اوکراین «در زمان صلح» به ۸۰۰۰۰۰ نفر محدود شود، و نه به ۶۰۰۰۰۰ نفری که طرح ایالات متحده پیشنهاد داده است.

این سند هم‌چنین تصریح می‌کند «مذاکرات در مورد تبادلات ارضی از خط مقدم کنونی آغاز خواهد شد»، نه آن‌گونه که طرح آمریکایی پیشنهاد می‌دهد پیشاپیش تعیین شود و مناطق خاصی به عنوان سرزمین‌های «عملاً روسی» شناخته شوند.

یک منبع آگاه از این سند گفته که این پیشنهاد متقابل توسط قدرت‌های نوسوم  به ترئیکای  اروپایی – بریتانیا، فرانسه و آلمان – تهیه شده است. این سند پیشنهاد ایالات متحده را به عنوان پایه خود در نظر می‌گیرد، اما با حذف یا تغییرات پیشنهادی، مرحله به مرحله پیش می‌رود.

این سند پیشنهاد می‌کند که اوکراین تضمین امنیتی از ایالات متحده مشابه بند ۵ ناتو دریافت کند. این طرح، پیشنهاد ایالات متحده برای استفاده از دارایی‌های مسدود شده روسیه در غرب، به ویژه در اتحادیه اروپا را رد می‌کند. در این سند آمده است: «اوکراین به طور کامل بازسازی و از نظر مالی جبران خواهد شد، از جمله از طریق دارایی‌های حاکمیتی روسیه که تا زمان جبران خسارت به اوکراین توسط روسیه مسدود خواهند ماند.»

طرح ایالات متحده پیشنهاد می‌کرد که ۱۰۰ میلیارد دلار از وجوه مسدود شده روسیه در «تلاشی به رهبری ایالات متحده برای بازسازی و سرمایه‌گذاری در اوکراین» سرمایه‌گذاری شود و ایالات متحده ۵۰٪ از سود حاصل از این سرمایه‌گذاری را دریافت کند. ایالات متحده همچنین پیشنهاد داد که مابقی در یک «سازوکار سرمایه‌گذاری جداگانه ایالات متحده و روسیه» سرمایه‌گذاری شود.

منبع: اکوابران