یران، در سالهای اخیر، کشور مصر بهتدریج جایگاه خود را بهعنوان یکی از بازیگران مؤثر دیپلماسی منطقهای در خاورمیانه بازتعریف کرده است؛ نقشی که بیش از هر چیز بر میانجیگری و مهار تنش از گسترش درگیریها استوار است. این نقش را بیش از این عمان سعی داشته، اجرا کند.
بدر عبدالعاطی، وزیر امور خارجه مصر در همین راستا اخیراً در گفتوگویی رسانهای از رایزنیهای گسترده قاهره با بازیگران منطقهای و بینالمللی برای جلوگیری از تشدید تنشها در لبنان پرده برداشت. به گفته او، قاهره در حال انجام «تلاشهایی فشرده و چندلایه» با همه طرفهای ذینفع است تا مانع از کشیده شدن لبنان به ورطه یک درگیری ویرانگر جدید شود.
عبدالعاطی تصریح کرده که در این مسیر، تماسهای مستقیمی با اسرائیل، ایران و ایالات متحده آمریکا برقرار شده است؛ اقدامی که نشان میدهد مصر در تلاش است همزمان با بازیگران متضاد گفتوگو کند و از ظرفیت دیپلماسی چندجانبه برای مهار بحران استفاده نماید. هدف اصلی این رایزنیها، جلوگیری از هرگونه عملیات نظامی یا مداخلهای عنوان شده که میتواند ثبات شکننده لبنان و امنیت مردم این کشور را تهدید کند.
وزیر خارجه مصر همچنین با تمجید از نقش ارتش لبنان، بر حمایت قاهره از تلاشهای دولت بیروت برای اعمال حاکمیت ملی تأکید کرده است. او اقدامات ارتش لبنان در منطقه جنوبی لیطانی و پایبندی دولت این کشور به توافق آتشبس سال گذشته را گامی مهم در جهت تثبیت امنیت و کاهش تنشها دانسته و خواستار اجرای کامل این توافق در سراسر لبنان شده است.
با این حال، نقش میانجیگرانه مصر به بحران لبنان ختم نمیشود. ۱۸ شهریور بود که ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی در قاهره توافقی جدید به میانجیگری مصر امضا کردند.
تفاهم تهران و آژانس مشهور به «توافق قاهره» در حقیقت یک سازوکاری برای بازتاب شرایط استثنائی ایجاد شده بود که در نتیجه حمله به تاسیسات هستهای ایران و تهدیدهای ادامه دار نسبت به آنها بود. توافقی که البته پس از فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی تروئیکای اروپایی، طبق گفته عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ملغا شد.
توافق قاهره احیا میشود؟
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه در 23 آذر در خصوص نتیجه میانجیگریهای اخیر وزیر خارجه مصر میان وزیر امور خارجه و مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفت: من نمیتوانم بگویم میانجیگری به معنای متعارف وجود دارد. ما هر زمان لازم باشد با آژانس در تماس هستیم. نمایندگان ما در وین هر زمان لازم باشد با مدیران آژانس به صورت مستمر تعامل و گفتوگو میکنند. تماسها میان ایران و آژانس برقرار است، ما عضو آژانس هستیم و از این حیث مشکلی وجود ندارد.
در حالی که قاهره در حال افزایش تلاشهای خود برای کمک به رفع بنبست در ارتباط با موضوع هستهای ایران است، عبدالعاطی و گروسی در تماس تلفنی که در 25 آذر با یکدیگر داشتند، تحولات مربوط به پرونده هستهای ایران را بررسی کردند و وزیر خارجه مصر بر لزوم ادامه تلاشها برای اعتمادسازی و فراهم کردن شرایط همکاری پایدار بین ایران و آژانس تاکید کرد.
وزیر خارجه مصر با مدیرکل آژانس انرژی اتمی درباره پرونده هستهای ایران گفتوگو کرد و بر اعتمادسازی تأکید نمود.
از طرفی رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مصاحبهای با ریانووستی، امروز – 29 آذر- آذر ادعا کرد که آژانس هیچ دادهای از ایران در مورد ذخایر اورانیوم غنیشده یا میزان خسارت به تأسیسات هستهای پس از حملات ژوئن دریافت نکرده است.
مصر در حالی این نقش را ایفا میکند که روابط دیپلماتیک کاملی نیز با ایران ندارد، اما همزمان تلاش کرده کانالهای ارتباطی خود با تهران را حفظ کند. در سوی دیگر، قاهره همچنان از روابط نزدیک و راهبردی با آمریکا برخوردار است. همین ترکیب خاص از روابط، به مصر امکان داده تا خود را بهعنوان پلی میان شرق و غرب منطقه معرفی کند؛ پلی که میتواند پیامها را منتقل کند.
حال باید در شرایطی که برنامه هستهای ایران کماکان در مرکز توجههای داخلی و بینالمللی قرار دارد، شرایط مراودات و همکاری ایران و آژانس به کدام سو حرکت میکند؟
منبع: اکوایران
ثبت دیدگاه