چهار سرباز اوکراینی با سرعت در حال حرکت در یک جادهٔ تدارکاتی ، بیش از ۲۰ مایل پشت خط مقدم بودند که یک پهپاد روسی پشت سرشان منفجر شد و قسمت عقب نیسان پث‌فایندر آن‌ها را به هوا پرتاب کرد.
سرگرد استنیچلاو درکاچ به شدت به داشبورد کوبیده شد و کشکک زانویش از جا در رفت. او و سه سرباز دیگر لنگ‌لنگان وارد جنگل شدند و دیدند که یک پهپاد بال‌ثابت دیگر از نوع «مولنیا» در نهایت خودروی شاسی‌بلند آن‌ها را نابود کرد. چند ماه پیش، مناطق عقب‌جبهه نسبتاً امن بودند. اما اکنون هر حرکتی ممکن است هدف قرار بگیرد. درکاچ که اکنون در بیمارستان در حال بهبودی است گفت: «من فکر می‌کنم خیلی خوش‌شانس بودیم.»
مهم‌ترین تغییر در جنگ در سال ۲۰۲۵
توان فزایندهٔ روسیه در هدف‌گیری خطوط تدارکاتی اوکراین با پهپادها، مهم‌ترین تغییر در جنگ در سال ۲۰۲۵ است، حتی مهم‌تر از پیشروی‌های جزئی روسیه در تصرف مناطق.
این تغییر توازن تاکتیکی، دست اوکراین را در دیپلماسی نیز تضعیف می‌کند. در واشنگتن، اعضای بانفوذ دولت ترامپ برای پایان جنگ با شرایط مطلوب برای روسیه فشار می‌آورند و استدلال می‌کنند که اوکراین باید بپذیرد یا بعداً با توافقی بدتر مواجه می‌شود، چون توان ادامهٔ جنگ را ندارد. کی‌یف و حامیان اروپایی‌اش تلاش می‌کنند ترامپ را متقاعد کنند که باید روسیه تحت فشار قرار بگیرد تا توافقی متوازن‌تر را بپذیرد و اینکه اوکراین در مسیر شکست نیست.
سلطهٔ پهپادی
در بیشتر دوران نزدیک به چهار سالهٔ جنگ، اوکراین برتری آشکاری در پهپادهای جنگی داشت و با تاکتیک‌ها و فناوری نوآورانه، کمبود نیروی انسانی خود را در برابر برتری تعداد نیروی روسیه جبران می‌کرد. اما پاییز امسال، نیروهای روس برای نخستین بار دست بالا را در رقابت پهپادهای تاکتیکی به‌دست آورده‌اند. آن‌ها در بخش‌های کلیدی جبهه، از نظر تعداد پهپادهای بی‌سرنشین از اوکراین پیش افتاده‌اند، و با استفاده از تاکتیک‌های بهبود‌یافته، توان اوکراین را در تأمین مدافعان خط مقدم به چالش می‌کشند. این روند برای توان اوکراین در حفظ خطوطش در سال ۲۰۲۶ خوب نیست، مگر اینکه نیروهای اوکراینی بتوانند پاسخی برای قابلیت‌های جدید روسیه پیدا کنند.
منطقه‌های مرگ
تهدید پهپادها تا عمق مناطق پشت جبهه گسترش یافته است. والری زالوژنی، فرماندهٔ سابق ارتش اوکراین و سفیر فعلی این کشور در بریتانیا، اخیراً هشدار داد: «نه تنها خطوط ارتباطی و تدارکاتی نابود شده‌اند؛ بلکه اساساً ایدهٔ وجود یک منطقهٔ امن در پشت جبهه در حال از بین رفتن است.»
زالوژنی در تحلیلی برای رسانهٔ «آینهٔ هفته» نوشت که روسیه همچنان قادر به دستیابی به یک شکست بزرگ نیست. در میدان نبردی که انبوه پهپادهای ارزان می‌توانند هر حرکت نیروها یا خودروها را ببینند و هدف قرار دهند، مانورهای بزرگ تقریباً ناممکن شده است. اما به گفته زالوژنی خطر برای اوکراین، این است که ارتش کم‌نیرویش ممکن است به مرحلهٔ فرسودگی برسد مگر اینکه دوباره ابتکار عمل را در جنگ پهپادی به دست بگیرد.
عبور از روبیکون
روسیه در طول جنگ استفاده از پهپادهای کوچک را برای شناسایی، هدایت آتش توپخانه یا حمله به نیروهای خط مقدم اوکراین، به‌طور پیوسته افزایش داده است. این کشور، استفادهٔ اوکراین از پهپادهای FPV (دید اول‌شخص) را تقلید کرده است: پهپادهای انفجاری چهارپره که با تصاویر زنده روی عینک خلبان به سوی هدف هدایت می‌شوند.
روسیه مدت‌ها در تقلای رسیدن به سطح نیروهای چابک و رو‌به‌رشد پهپادی اوکراین بود. در دو سال گذشته، پهپادهای FPV به اوکراین کمک کرده بودند کمبود مزمن نیروی پیاده‌اش را جبران کند و عملیات‌های تهاجمی روسیه را بسیار کند. اما مسکو در سال ۲۰۲۴ پس از یورش نیروهای اوکراینی به منطقهٔ کورسک روسیه، تاکتیک‌های پهپادی خود را تغییر داد.
واحد جدیدی به نام روبیکون (Rubicon) بسیاری از بهترین خلبانان پهپادی روسیه را جذب کرد و خطوط تدارکات اوکراین در کورسک را هدف قرار داد. آن‌ها از پهپادهای فیبر نوری استفاده کردند. پهپادهایی که با کابلی بلند به خلبان متصل‌اند و بنابراین سیگنالشان قابل اخلال نیست. با سخت شدن انتقال تدارکات، موقعیت اوکراین در کورسک فروپاشید و به یک عقب‌نشینی خونین و آشفته در بهار گذشته انجامید.
سپس روبیکون گسترش یافت و ابزارها و تاکتیک‌هایی را که در کورسک مؤثر بود، به جبههٔ شرقی اوکراین منتقل کرد و سایر واحدهای پهپادی روسیه را نیز در این روش‌ها آموزش داد. افسران اوکراینی می‌گویند روبیکون بر اهداف میان‌برد تمرکز می‌کند. معمولاً حداقل ۱۲ مایل پشت خط مقدم و نیروهای پیادهٔ اوکراین را دور می‌زند.
یوری فدورنکو، فرمانده هنگ پهپادی «آشیل» (۴۲۹)، می‌گوید: «آن‌ها دو وظیفهٔ اصلی دارند؛ مختل کردن تدارکات ما و هدف قرار دادن خلبانان پهپاد ما». به گفتهٔ کونراد موزیکا، مدیر شرکت تحلیل نظامی «روخان کانسالتینگ» در لهستان، اکنون واحدهای تدارکاتی و پهپادی اوکراین نسبت به پیاده‌نظام خط مقدم تلفات بیشتری متحمل می‌شوند. او اشاره می‌کند که بخشی از این موضوع ناشی از کمبود شدید نیروی انسانی در پیاده‌نظام است
تلفات زیاد باعث شده خلبانان پهپاد اوکراینی مجبور شوند پهپادهای FPV خود را از عقب‌تر پرتاب کنند و این محدودیت، برد حملاتشان را کاهش می‌دهد. در همین حال، پهپادهای روسی با برد طولانی‌تر هر روز عمیق‌تر به پشت جبهه اوکراین نفوذ می‌کنند. جورج باروس، تحلیلگر «مؤسسه مطالعات جنگ» در واشنگتن، می‌گوید: «یادگیری نظامی روسیه در حملات میان‌برد از اوکراین پیشی گرفته است. آن‌ها در فاصلهٔ ۴۰ تا ۷۰ کیلومتری پشت خط مقدم اهداف را متوقف می‌کنند. قبلاً برای چنین تأثیری نیاز به هواپیمای سرنشین‌دار بود.» پهپادهای FPV اوکراین همچنان در آخرین ۱۲ مایل قبل از خط مقدم، مسیر پیشروی نیروهای روسیه را ویران می‌کنند. اما اوکراین برای هدف‌گیری تدارکات، مراکز فرماندهی و سایر اهداف در عمق منطقهٔ روسیه با کمبود مهمات روبه‌روست.
راب لی، پژوهشگر ارشد در مؤسسهٔ تحقیقات سیاست خارجی در فیلادلفیا، می‌گوید: «منطقهٔ مرگ اکنون بیشتر پشت خطوط اوکراین قرار گرفته تا پشت خطوط روسیه، چون توان روسیه بهتر شده است.» نبرد بر سر شهر پوکروفسک در شرق دونتسک نشان می‌دهد روسیه چگونه در پهپادهای تاکتیکی جلو افتاده است. سربازان اوکراینی که در پوکروفسک می‌جنگند می‌گویند تعداد پهپادهای روسی در منطقه اکنون تا ۱۰ برابر پهپادهای مدافع اوکراینی است.
نیروهای روس ۱۸ ماه است تلاش دارند این شهر را که زمانی ۶۰ هزار نفر جمعیت داشت، تسخیر کنند. بخش زیادی از آن اکنون «منطقهٔ خاکستری» است: نه در اختیار اوکراین و نه روسیه، و مواضع هر دو طرف در نقاط پراکندهٔ شهر واقع شده‌اند. نیروهای هر دو طرف در ساختمان‌های ویران‌شده پنهان می‌شوند و اغلب نمی‌دانند دشمن دقیقاً کجاست. آنچه سربازان اوکراینی را بیشتر نگران می‌کند، توان پهپادهای دوربرد روسیه برای کوبیدن خطوط تدارکاتی آن‌ها به سوی پوکروفسک، آن هم از فاصلهٔ ۴۰ مایلی است.
یک افسر از تیپ ۶۸ «یِیگر» که از شهر دفاع می‌کند، می‌گوید جاده‌ها آنقدر برای خودروها خطرناک شده‌اند که سربازان اوکراینی مجبورند ۱۰ مایل آخر را پیاده طی کنند. افزون بر پهپادهای فیبر نوری، واحدهای روسی از پهپادهای بال‌ثابت «لنست» (Lancet) با برد تا ۲۵ مایل و تعداد فزاینده‌ای از مدل‌های ارزان‌تر «مولنیا» استفاده می‌کنند. فدورنکو، فرمانده واحد پهپادی اوکراین، می‌گوید آن‌ها ساده اما مؤثرند. مولنیاها می‌توانند خودشان با محمولهٔ انفجاری منفجر شوند یا دو تا سه پهپاد کوچک FPV حمل کنند که برد را افزایش می‌دهد. گاهی همین FPVها از پشت سر به نیروهای اوکراینی حمله می‌کنند. فدورنکو می‌گوید: «وقتی پهپادی را می‌بینید که به سمت خط مقدم می‌آید، فکر می‌کنید متعلق به ماست. همین باعث می‌شود خیلی فریبنده و خطرناک باشد.»
راهکارهای مقابله
اوکراین که خودش نیز پهپادهای «مادرشیپ» دارد، تلاش می‌کند دوباره برتری را به دست آورد. برخی افسران اوکراینی می‌گویند نیروهای پهپادی باید اولویت بیشتری به هدف قرار دادن تیم‌های پهپادی روسیه و خطوط تدارکاتی آن‌ها بدهند. رئیس سامانه‌های بدون سرنشین در «سپاه دوم» اوکراین که نام عملیاتی‌اش «ولت» است می‌گوید: «مشکل اصلی ما منابع است. برتری آن‌ها در فناوری نیست، در مقیاس است.»
اوکراین می‌خواهد تعداد بیشتری از پهپادهای فیبر نوری خود را تولید کند. فدورنکو شکایت می‌کند که روسیه از چین مقادیر عظیمی کابل فیبر نوری دریافت می‌کند، در حالی که اوکراین از غرب تقریباً چیزی به دست نمی‌آورد. او می‌گوید: «متأسفانه باید بگوییم چین در این زمینه متحدی قوی‌تر از آمریکا و اروپا است.»
منبع: وال استریت ژورنال
ثبت دیدگاه