برای چند دهه، ناتو خود را آماده جنگ کرده و نسبت به این مساله که علیه هر دشمنی برتری مطلق دارد، کاملا مطمئن بوده است. دولت های عضو ناتو سرمایه گذاری های قابل توجهی را در حوزه تسلیحات نظامی انجام داده اند. در این چهارچوب، جنگنده های رادار گریز، تسلیحات نقطه زن، زیردریایی‌های پیشرفته و ناوهای هواپیمابرِ بزرگ، همه و همه در قامت محافظان جهان غرب ظاهر شده‌اند.
این تصویر از قدرت جهان غرب، تا همین اواخر پابرجا و قوی بود. با این حال، روز دهم اکتبر سال جاری میلادی، در جریان یک حمله هوایی گسترده روسیه به اوکراین، بیش از 20 پهپاد روسی وارد خاک لهستان شدند. این عضو ناتو مجبور شد تجهیزات چند ده میلیون دلاری نظیر جنگنده های اف 16، جنگنده های اف 35، هلی‌کوپترهای نظامی و موشک های زمین به هوای پاتریوت را به خط کند تا تهدیدات بالقوه را سرنگون سازد. چند پهپاد هدف قرار گرفته و ساقط شدند که از جمله آن ها می توان به سه فروند پهپاد شاهد و شماری از دیگر پهپادهای ارزان روسی اشاره کرد.
این عملیات رهگیری لهستانی ها نه تنها به شدت پُرهزینه بود بلکه تا حد زیادی افسانه قدرت نظامی غرب را نیز تضعیف کرد و زیر سوال برد. این واقعیت اثبات شد که تریلیون ها دلار سرمایه گذاری غربی ها در حوزه مجتمع‌های نظامی وصنعتی و تسلیحات، نمی تواند در نهایت از مرزهای آن ها در برابر چند پهپاد ارزان قیمت محافظت کند.
در روزهای بعد، پهپادهای ناشناس بر فراز فرودگاه هایی در نروژ، دانمارک، و آلمان رهگیری شدند. مساله ای که میلیون ها یورو خسارت را به اروپایی ها تحمیل کرد. در بلژیک، پهپادهای ناشناس حتی تا نزدیکی یک پایگاه نظامی نیز حرکت کردند. رسانه های اروپایی مملو از داستان های مختلف در مورد پهپادهای ناشناس، سامانه های پدافندی، و گمانه زنی ها در مورد اینکه احتمالا روسیه در پشت پرده این حملات قرار دارد، هستند. رومانی؟ لهستان، دولت های حوزه بالتیک، کل کشورهای عضو اتحادیه اروپا؟ هیچ جایی نیست که اروپایی ها به معنای واقعی کلمه احساس امنیت کنند.
سطح و گستره هرج و مرجی که در صورت یک حمله واقعی روسیه می تواند ایجاد شود، حقیقتا نگران‌کننده است. چه تعداد از کشورهای اروپایی زیر بند 5 پیمان ناتو وارد عمل خواهند شد. این بند بر اقدام دسته جمعی اعضای ناتو علیه حمله یک بازیگر خارجی به یک عضو پیمان ناتو اشاره دارد. تا چه میزان بازیگران ناتو در اقدام علیه بازیگر متخاصم خارجی سریع عمل خواهند کرد؟ سوال اصلی نیز این است که آیا ناتو و تسلیحات پیشرفته آن می توانند جلوی حملات خارجی مخصوصا از ناحیه روسیه را به نحو موثری بگیرند؟
حداقل جنگ اوکراین اثبات کرده که پاسخ سوال مذکور، منفی است. نیروهای روسی در مواجهه با تهدیدات مدرن، لزما به شیوه ای مدرن رفتار نمی‌کنند و این مساله کار را برای رهگیری آن ها سخت می کند. مثلا روس ها مهمات خود را در بخش های مختلف و به میزان کم پراکنده کرده اند یا در شب با تانک ها و توپخانه خود پیشروی می‌کنند.
باید از خود بپرسیم که آیا اروپا آماده چنین جنگی است؟ آیا سربازان عضو ناتو قادرند هفته ها بدون هرگونه دسترسی به ارتباطات که موجب لو رفتن محل حضور آن ها و دیگر مسائل نظامی می شود، دوام بیاورند؟ حداقل یافته های یک پژوهش که توسط موسسه گالوپ انجام شده پاسخ می دهد که اروپا و ناتو به هیچ وجه آماده یک جنگ بزرگ نیستند. در لهستان، 45 درصد از پاسخ دهندگان گفته اند که آن ها حاضرند به صورت داوطلبانه از کشور خود در صورت وقوع یک جنگ و تهدید دفاع کنند. در اسپانیا، این عدد به 29 درصد رسیده و در آلمان و ایتالیا، به ترتیب 23 و 14 درصد بوده است. میانگین کل کشورهای اتحادیه اروپا نیز 32 درصد بوده است.
با گذشته قریب به سه سال از جنگ اوکراین، اوکراینی‌ها به شدت از کمبود تجهیزات و پرسنل رنج می برند. سربازگیری اجباری به نحو قالب توجهی در اوکراین به رویه ای نامحبوب تبدیل شده و بسیاری سعی می‌کنند از خدمت سربازی فرار کنند. حتی در مورد کمک های تسلیحاتی و مالی غرب، اوکراین با چالش های عدیده ای در زمینه نگه‌داشتن خطوط رزمی و یا انجام حملات هدفمند و معنادار رو به رو شده است.
در حال حاضر، پرسنل فعال نظامی متحدان اروپایی ناتو چیزی در حدود 1.47 میلیون نفر هستند که نیروهای انگلیسی نیز عضو آن هستند. این عدد قابل توجه است اما وقتی با نیروهای اوکراینی که 800 هزار نفر هستند و قریب به سه سال است که با 600 هزار نیروی روسی در محیطی در حدود هزار کیلومتر می جنگند و به تدریج عقب نشینی می کنند، مقایسه می شود، علامت سوال های جدی را برمی انگیزد.
ورای این ها، یک سوال واقعا جای طرح پیدا می کند و آن هم این است که در صورت درگیری ناتو با روسیه، چه تعداد از کشورها حاضرند چه میزان نیرو را به جبهه شرقی اعزام کنند. آیا کشورهای شرقی اروپا که عضو ناتو هستند، به حال خود در مواجهه با یک حمله خارجی رها خواهند شد؟ آیا صرفا قرار است به آن ها از سوی متحدان غربیشان سلاح داده شود؟ آیا این مساله موجب ایجاد شکاف و اختلاف در داخل ناتو نمی شود؟ آیا حتی زمینه‌هایی را برای فروپاشی پیمان تاتو فراهم نمی کند؟
اروپا تنها دو گزینه برای کسب حس امنیت حداقلی دارد: یا باید میلیاردها یورو را به توسعه توانمندی های نظامی خود اختصاص دهد یا سعی کند به جنگ اوکراین از طریق ارسال میزان قابل توجهی از کمک های مالی و نظامی به اوکراین خاتمه دهد. ولادیمیر زیلنسکی رئیس جمهور اوکراین اعلام کرده که ملت وی سالانه به 60 میلیارد دلار برای مقابله با نیروهای ارتش روسیه نیاز دارد. این عدد یک بار سنگین روی دوش غربی ها است به ویژه با توجه به اینکه جهان در وضعیت فعلی شرایط سختی را تجربه می کند. با این همه، در قیاس با هزینه های سنگینی که اوکراینی ها می دهند و شاهد کشته شدن هزاران نفر در این کشور هستیم و یا سرزمین و زیرساخت های خود را از دست می دهند، ناچیز است.
در حالی که اروپا درگیر حساب و کتاب های خود است، اوکراین می جنگد. هر روز که جنگ اوکراین ادامه پیدا می کند، ریسک این مساله که جنگ به سمت غرب گسترش یابد بیش از پیش افزایش می یابد. زمان برای اتخاذ تصمیمات سریع فرارسیده است.
منبع: ایسنا
ثبت دیدگاه