پس از آنکه اسرائیل حماس را به عدم پایبندی به توافق میانجی‌گری‌شده توسط آمریکا متهم و تهدید کرد که کمک‌های خود به غزه را قطع خواهد کرد، این گروه روز سه‌شنبه پیکر چهار گروگان جان‌باخته دیگر را بازگرداند.
اختلاف بر سر بقایای ۲۸ گروگان جان‌باخته، به نخستین بحران در روند توافق تبدیل شده است. حماس در چارچوب توافق قول داده بود هر ۲۸ پیکر را بازگرداند، اما در جریان مذاکرات تأکید کرده بود که از مکان دقیق بسیاری از آن‌ها بی‌اطلاع است. این گروه گفته است برخی از پیکرها زیر آوار مانده‌اند و ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا همه پیدا شوند.
روز دوشنبه، حماس چهار پیکر را از طریق صلیب سرخ به اسرائیل تحویل داد، اما مقامات اسرائیلی گفته بودند انتظار داشتند تعداد بیشتری بازگردد. وقتی مشخص شد پیکرهای بیشتری باز نمی‌گردند، اسرائیل اعلام کرد این اقدام نقض توافق است و تهدید کرد اجرای بخش‌های کلیدی دیگر توافق را به تأخیر خواهد انداخت.
بسته ماندن گذرگاه رفح
بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل تصمیماتی را تصویب کرده مبنی بر جلوگیری از بازگشایی گذرگاه رفح میان غزه و مصر و کاهش به نصف تعداد کامیون‌های کمک‌رسانی که وارد غزه می‌شوند، مگر اینکه پیکرهای بیشتری بازگردانده شود. دونالد ترامپ نیز در شبکه تروث سوشال واکنش نشان داد و نوشت: «تمام بیست گروگان بازگشته‌اند و تا حد انتظار حالشان خوب است. بار سنگینی برداشته شد، اما کار تمام نشده است. اجساد، همان‌طور که وعده داده شده بود، بازنگشته‌اند! فاز دوم همین حالا آغاز می‌شود!!!»
یکی از مقامات ارشد اسرائیلی گفت تا روز سه‌شنبه حماس متوجه نشده بود اسرائیل این موضوع را تا چه اندازه جدی تلقی می‌کند. مرحله بعدی توافق، خلع سلاح حماس و تشکیل سازوکار حکمرانی جدیدی برای غزه است که این گروه در آن حضور نخواهد داشت. ترامپ روز سه‌شنبه به خبرنگاران گفت حماس به تیم او در «بالاترین سطح» اطلاع داده که آماده خلع سلاح است.
فرآیند خلع سلاح
یک مقام آمریکایی و منبعی مطلع گفتند حماس تمایل خود را برای تحویل سلاح‌های سنگین، عمدتاً راکت‌ها و موشک‌ها به یک نهاد فلسطینی یا عربی ابراز کرده، اما اصرار دارد سلاح‌های سبک خود را برای دفاع شخصی نگه دارد. ترامپ گفت: «آن‌ها قرار است خلع سلاح شوند و اگر خودشان خلع سلاح نشوند، ما خلع سلاح‌شان خواهیم کرد. آن‌ها می‌دانند من شوخی ندارم».
در همین حال نیروهای امنیتی حماس بار دیگر کنترل بخش‌هایی از غزه را که نیروهای اسرائیلی از آن عقب‌نشینی کرده‌اند، در دست گرفته‌اند. بر اساس ویدئوهای منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی، حماس اعدام‌های میدانی متعددی انجام داده است. مقامات حماس تأیید کردند افرادی را که متهم به همکاری با اسرائیل بودند، اعدام کرده‌اند.
تشکیلات خودگردان فلسطین از حماس خواست فوراً این اعدام‌ها را متوقف کند. ترامپ روز یکشنبه گفته بود ایالات متحده به نیروهای حماس اجازه داده در غزه مجدداً مستقر شوند تا نظم و امنیت را حفظ کنند. این نمایش قدرت، که پس از ماه‌ها هرج‌ومرج از سوی برخی فلسطینیان استقبال شده، اکنون ممکن است آتش‌بس شکننده را تهدید کند، به‌ویژه حالا که تمام گروگان‌های زنده حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آزاد شده‌اند.
بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل بارها گفته است که جنگ تا زمان انحلال کامل حماس پایان نخواهد یافت. در همین حال، طرح آتش‌بس دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا، خواستار خلع سلاح حماس و انتقال قدرت به نهادی بین‌المللی تحت نظارت جهانی است که هنوز شکل نگرفته است.
حماس هنوز این شروط را به طور کامل نپذیرفته و گفته است به مذاکرات بیشتری نیاز است. این گروه اعلام کرده آماده است قدرت را به سایر فلسطینیان واگذار کند، اما اجازه نخواهد داد در دوران انتقال، بی‌نظمی و آشوب بر غزه حاکم شود. ترامپ روز سه‌شنبه گفت که حماس «چند باند بسیار خطرناک» را از بین برده و تعدادی از اعضای آن‌ها را کشته است. او افزود: «صادقانه بگویم، این مسئله زیاد اذیتم نکرد.»
فروپاشی امنیت
به گزارش اسوشیتدپرس، پلیس تحت کنترل حماس پس از به‌دست‌گرفتن قدرت در غزه، نظم عمومی را تا حد زیادی حفظ کرده بود، هرچند هم‌زمان بر مخالفان نیز سخت می‌گرفت. اما در ماه‌های اخیر، با پیشروی نیروهای اسرائیلی و حملات هوایی علیه ساختارهای امنیتی حماس، عملاً از خیابان‌ها ناپدید شد. در غیاب آن، خانواده‌های قدرتمند و باندهای مسلح از جمله گروه‌هایی ضد حماس که از سوی اسرائیل حمایت می‌شدند جای آن را گرفتند. بسیاری از آن‌ها متهم به غارت کمک‌های بشردوستانه و فروش آن برای سود شخصی‌اند؛ امری که به تشدید بحران قحطی در غزه دامن زده است.
ناهد شهیبر، رئیس اتحادیه رانندگان کامیون‌های خصوصی غزه، گفت حماس علیه باندهایی اقدام می‌کند که در مناطق تحت کنترل اسرائیل مردم را «به وحشت انداخته بودند». او به آسوشیتدپرس گفت: «آن باندها کمک‌ها را غارت کردند و مردم را زیر سایه حمایت اشغالگران (اسرائیلی) کشتند.» شهیبر افزود این باندها در مناطق موسوم به «منطقه قرمز» فعالیت می‌کردند، جایی که اسرائیل به مردم دستور تخلیه داده بود. او گفت: «آن باندها کمک‌ها را غارت کردند و مردم را زیر سایه حمایت اشغالگران (اسرائیلی) کشتند.»
در آخر هفته، نیروهای تحت رهبری حماس در شهر غزه با گروهی مسلح وابسته به خانواده قدرتمند «دغموش» درگیر شدند. این درگیری پس از کشته شدن محمد عاقل، یکی از نیروهای حماس، در روز جمعه رخ داد. خانواده عاقل در بیانیه‌ای گفتند که شبه‌نظامیان او را ربوده، اموالش را غارت کرده و سپس او را کشته‌اند. خانواده دیگری به نام المُقَیّد نیز اعلام کرد که همان باند به پنج عضو خانواده‌شان هنگام بازگشت به خانه‌ها حمله کرده، یکی را کشته و دیگری را روانه بخش مراقبت‌های ویژه کرده است.
ساکنان منطقه که به دلایل امنیتی نخواستند نامشان فاش شود گفتند باندی به رهبری «حسام دغموش» معروف بود به غارت کاروان‌های امدادی و سرقت از خانه‌های متروک در مناطق تحت کنترل ارتش اسرائیل. به گفته آنان، دغموش در میان حدود چند نفری بود که در درگیری با نیروهای حماس کشته شدند، از جمله یک روزنامه‌نگار محلی و پسر یکی از مقامات ارشد حماس که در خارج از غزه مستقر است جزو کشته‌شدگان بودند.
کانال‌های تلگرامی وابسته به حماس اعلام کردند که هدف، «همکاران و خائنان» در ارتباط با اسرائیل بوده است. نیروی امنیتی سَهم (وابسته به حماس) که مدعی است با غارتگران و جنایتکاران مبارزه می‌کند، ویدئوهایی منتشر کرد که ظاهراً نشان می‌داد نیروهایش هشت نفر را به‌صورت میدانی و در خیابان اعدام می‌کنند، در حالی که مردم تشویق می‌کردند. این نیرو اعلام کرد که افراد کشته‌شده «گانگستر» بوده‌اند. خانواده دغموش ابتدا از باند مذکور اعلام برائت کرد، اما دو روز بعد بیانیه‌ای منتشر کرد و پاسخ حماس را محکوم کرد و گفت: «هیچ نیازی به این میزان خشونت و بی‌رحمی نبود.»
گامی به‌سوی عادی‌سازی
سعید ابو الایش، یک امدادگر از اردوگاه پناهندگان جبلیا در شمال که ماه گذشته به مرکز غزه فرار کرده بود، گفت که دیده پلیس دوباره به خیابان‌ها بازگشته و این را به‌عنوان گامی نخست برای بازگرداندن «نوعی از عادی‌سازی و امنیت» پس از دو سال جنگ ویران‌گر خوش‌آمد گفته است.
وزارت کشور تحت‌هدایت حماس یک عفو هفت‌روزه اعلام کرده و گفته است اعضای باندهایی که در خون‌ریزی دخیل نبوده‌اند می‌توانند خود را تسلیم کنند و سوابقشان پاک خواهد شد. کسانی که این کار را نکنند، به گفته وزارتخانه، بازداشت و محاکمه خواهند شد.
حسام الاسطل، رهبر یک گروه شبه‌نظامی ضدحماس در جنوب غزه که ظاهراً پیوندهایی با اسرائیل دارد، این هشدار را رد کرد. او در فیس‌بوک نوشت: «به تمام موش‌های حماس: تونل‌هایتان ویران شده، توبه کنید قبل از آنکه دیر شود، از امروز دیگر حماس وجود ندارد».
الاسطل که پیش از جنگ به‌اتهام قاچاق مواد مخدر توسط حماس زندانی شده بود، اواخر سال گذشته گروه مسلحی تشکیل داد که در مناطق تحت کنترل اسرائیل فعالیت می‌کند. به نظر می‌رسد او با یاسر ابو شباب، که گروه مسلح مشابهی را در شهر رِفاح تحت کنترل اسرائیل رهبری می‌کند و سابقه غارت کاروان‌های امدادی را دارد، متحد شده است. اسرائیل پذیرفته از ابو شباب و دیگران مخالف حماس حمایت کرده، در عین حال هرگونه دخالت در غارت کمک‌ها را رد می‌کند. وزارتخانه حماس در بیانیه‌ای گفت: «هیچ‌کس اجازه نخواهد داشت امنیت عمومی یا حقوق شهروندان را زیر پا بگذارد»، و این اقدام را «هشدار نهایی» خواند.
منبع: اکوایران
ثبت دیدگاه