روز دوشنبه، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، برای سومین بار طی دور دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ عازم واشنگتن خواهد شد؛ سفری که همزمان با گذشت بیست‌ویک ماه از جنگ بی‌پایان اسرائیل علیه غزه انجام می‌شود. هنوز جزئیات این سفر در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و تحلیل‌ها و گمانه‌زنی‌ها به اوج خود رسیده است: آیا قرار است ترامپ و نتانیاهو بالاخره خبر از یک آتش‌بس واقعی در غزه بدهند؟ آیا ممکن است سوریه نیز به قطار توافقات ابراهیم بپیوندد؟ یا شاید این سفر به منزله صدور مجوز آمریکا برای عملیات گسترده‌تر اسرائیل علیه ایران باشد؟
شرط شوم ترامپ: کمک‌های نظامی در ازای توقف پرونده‌های فساد نتانیاهو
پیش از سفر بنیامین نتانیاهو به واشنگتن، دونالد ترامپ با انتشار پیامی هشدارآمیز در شبکه اجتماعی «تروث سوشال»، اعلام کرد اسرائیل با یک آتش‌بس ۶۰ روزه موافقت کرده است. او خطاب به حماس تأکید کرد که باید این شرایط را بپذیرد و هشدار داد در غیر این صورت «اوضاع وخیم‌تر خواهد شد.»
ترامپ در واقع تلاش کرد با این اظهارات، حماس را تحت فشار قرار دهد و بار دیگر بر روایت همیشگی خود مبنی بر اینکه این گروه سد راه صلح است، پافشاری کرد. این در حالی است که حماس بارها تصریح کرده تنها در صورتی حاضر به آتش‌بس خواهد شد که این توافق به روندی برای پایان همیشگی جنگ و خروج کامل نیروهای اسرائیلی از غزه منجر شود. در مقابل، نتانیاهو همچنان بر تداوم جنگ تا نابودی کامل حماس اصرار می‌ورزد؛ هدفی که حتی فرماندهان ارتش اسرائیل نیز دستیابی به آن را از نظر نظامی غیرواقع بینانه می‌دانند.
تا روز پنجشنبه، جزئیات مربوط به طرح پیشنهادی آمریکا برای آتش‌بس در غزه در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد، اما هیچ‌یک از طرفین نه اسرائیل و نه حماس به طور رسمی آن را نپذیرفته‌اند. بازی‌های دیپلماتیک ترامپ به همین جا ختم نمی‌شود؛ او به جای استفاده از نفوذ نظامی آمریکا برای متوقف ساختن بمباران و محاصره انسانی غزه، پیام دیگری مخابره کرد: شاید ادامه کمک‌های امنیتی واشنگتن به اسرائیل، به توقف رسیدگی‌های قضایی درباره فساد نتانیاهو وابسته شود. ترامپ در «تروث سوشال» نوشت: «ایالات متحده سالانه میلیاردها دلار برای پشتیبانی و حفاظت از اسرائیل هزینه می‌کند. ما دیگر حاضر به ادامه این وضعیت نیستیم.»
دونالد ترامپ با گره‌زدن آشکار کمک‌های نظامی آمریکا به پرونده‌های قضایی نتانیاهو، بی‌سابقه‌ترین نوع دخالت در امور داخلی اسرائیل را رقم زده و عملاً قوه قضائیه این کشور را تحت فشار قرار داده است؛ اقدامی که آشکارا به سود نخست‌وزیر اسرائیل تمام می‌شود. چنین موضع‌گیری‌هایی نه تنها برای تاثیرگذاری بر تصمیمات نتانیاهو طراحی شده، بلکه با معطوف‌کردن توجه رسانه‌ها و افکار عمومی جهان به مطالبات ترامپ، عرصه بازی را مطابق میل او شکل می‌دهد.
تیراندازی به گرسنگان؛ چهره واقعی بنیاد بشردوستانه مورد حمایت اسرائیل
همزمان با این تحولات، بحران انسانی در غزه ابعاد تازه‌ای یافته است. «بنیاد کمک‌های بشردوستانه غزه» (GHF)؛ نهاد مورد حمایت آمریکا و اسرائیل که این هفته ۳۰ میلیون دلار بودجه دریافت کرد با موج انتقاد و محکومیت جهانی روبرو شد. پنجشنبه گذشته گزارش‌هایی منتشر شد که از تیراندازی پیمانکاران نظامی آمریکایی به سوی غیرنظامیان گرسنه حکایت داشت؛ مسئله‌ای که پیشتر نیز برخی سربازان ارتش اسرائیل از صدور دستور شلیک به سوی فلسطینی‌هایی که برای دریافت غذا صف کشیده‌اند، خبر داده بودند.
بیش از ۱۷۰ سازمان بین‌المللی فعال در حوزه حقوق بشر و کمک‌های بشردوستانه از جمله آکسفام، «کودکان را نجات دهید» و پزشکان بدون مرز در بیانیه‌ای خواستار توقف فوری فعالیت «بنیاد کمک‌های بشردوستانه غزه» شده‌اند. این نهادها به کشته‌شدن دست‌کم ۶۰۰ غیرنظامی فلسطینی در اطراف مراکز توزیع کمک این سازمان اشاره می‌کنند؛ قربانیانی که از زمان آغاز فعالیت این بنیاد تحت حمایت ارتش اسرائیل جان خود را از دست داده‌اند.
دولت سوئیس نیز با استناد به «تخلفات جدی عملیاتی و حقوقی»، شعبه ژنو این بنیاد را منحل کرده است؛ تصمیمی که همزمان با تداوم گزارش‌های مربوط به خشونت در محل فعالیت‌های این سازمان اتخاذ شد. مجموعه این رویدادها گویای آن است که روند کمک‌رسانی انسانی در غزه هر روز بیش از پیش به ابزاری سیاسی و میدان بازی قدرت تبدیل می‌شود و جان غیرنظامیان بیش از هر زمان دیگری در معرض خطر قرار گرفته است.
لغو تحریم‌های سوریه در ازای عادی‌سازی با اسرائیل؛ بازی جدید ترامپ در خاورمیانه
دونالد ترامپ همچنین نشان داده که قصد دارد دامنه توافقات ابراهیم را گسترش دهد. کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، اعلام کرد رئیس‌جمهور آمریکا در جریان دیدار اخیر خود با احمد الشرع، رئیس‌جمهور جدید سوریه در عربستان سعودی، از این رهبر اسلام‌گرای سابق خواسته تا مسیر عادی‌سازی روابط با اسرائیل را در پیش گیرد؛ اقدامی که بلافاصله با لغو برخی تحریم‌های هدفمند واشنگتن علیه دمشق همراه شد. در همین حال، گیدئون سعر، وزیر خارجه اسرائیل نیز با استقبال از گسترش توافقات ابراهیم به سوریه و لبنان، بار دیگر بر موضع تل‌آویو درخصوص بلندی‌های جولان تأکید کرد.
دولت سوریه تأیید کرده است که گفت‌وگوهای مستقیم و غیرمستقیم، با میانجی‌گری امارات، میان دمشق و تل‌آویو در جریان است. با این حال، همانند بحث آتش‌بس در غزه، تلاش‌ها برای ورود سوریه به قطار عادی‌سازی بیشتر رنگ‌وبوی یک مانور سیاسی به خود گرفته؛ چراکه تا زمانی که پیشرفت ملموسی در خصوص حقوق فلسطینی‌ها یا رفع محاصره غزه حاصل نشود، هر توافقی تنها جنبه تبلیغاتی برای ترامپ و نتانیاهو خواهد داشت و هیچ تأثیری بر ریشه‌های بحران نخواهد گذاشت.
در شرایطی که بازیگران منطقه‌ای خصوصاً کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با نگرانی تحولات شکننده میان تهران و تل‌آویو را رصد می‌کنند، برخی رسانه‌های اسرائیلی گزارش داده‌اند که نتانیاهو تلاش می کند در این سفر از ترامپ مجوز حمله مجدد به ایران را بگیرد. تقابل ۱۲روزه اخیر با ایران، موقعیت سیاسی نتانیاهو را تقویت کرده و او را در قامت رهبری جسور که مقابل ایران ایستاد، به تصویر کشیده است؛ نه نخست‌وزیری ناکام که نتوانست مانع حمله ۷ اکتبر حماس یا آزادسازی گروگان‌ها شود.
پس از آنکه نتانیاهو در ۱۱ ژوئن به سختی توانست از سد رأی عدم اعتماد عبور کند و ضعف سیاسی‌اش آشکار شد، جنگ با ایران بار دیگر موقعیت خود را تقویت کند. برخی ناظران بر این باورند که افزایش قدرت و استقلال سیاسی نتانیاهو شاید او را به سمت پایان دادن به جنگ غزه سوق دهد؛ چرا که اکنون کمتر از گذشته ناگزیر به جلب رضایت افراطی‌ترین اعضای ائتلاف خود است. با این حال، گروهی دیگر هشدار می‌دهند که همین اعتماد به نفس جدید، ممکن است نخست‌وزیر اسرائیل را به سمت سیاست‌های تهاجمی‌تر در سطح منطقه سوق دهد و در نهایت، بی‌ثباتی بیشتری برای خاورمیانه رقم بزند.
در نهایت، ممکن است دیدار روز دوشنبه چیزی فراتر از یک شوی سیاسی پر سر و صدا و بی‌محتوا نباشد؛ آن هم در شرایطی که اسرائیل با تکیه بر تسلیحات آمریکایی، همچنان مردم غزه را در محاصره و زیر بمباران نگه می‌دارد. تا زمانی که ایالات متحده فشار واقعی و ملموسی برای توقف عملیات نظامی غیرقانونی، پایان دادن به جنایات و حرکت به‌سوی صلح و تحقق حقوق فلسطینیان وارد نکند، این دیپلماسی پرهیاهو نه‌تنها گره‌ای از بحران‌ها باز نخواهد کرد، بلکه صرفاً بر تنش‌ها و بن‌بست‌های موجود خواهد افزود.
منبع: فرارو
ثبت دیدگاه