مقام‌های ونزوئلایی که امیدوار بودند به رویارویی کشورشان با ایالات متحده پایان دهند، به دولت ترامپ پیشنهاد دادند تا سهمی عمده و مسلط در نفت و سایر منابع معدنی ونزوئلا در اختیار آمریکا قرار گیرد. این گفت‌وگوها ماه‌ها ادامه داشت و به گفته چندین منبع آگاه از مذاکرات، پیشنهاد کاراکاس تا آخرین لحظات روی میز باقی مانده بود.
در حالی که دولت ترامپ، حکومت نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا را «کارتل ترور مواد مخدر» می‌خواند، ناوهای جنگی خود را در دریای کارائیب مستقر می‌کرد و قایق‌هایی را که به گفته مقام‌های آمریکایی مواد مخدر از ونزوئلا حمل می‌کردند، منفجر می‌کرد، این پیشنهاد همچنان برقرار بود.
بر اساس گزارش نیویورک‌تایمز، طبق توافقی که میان یکی از مقام‌های ارشد آمریکایی و مشاوران ارشد مادورو مطرح شد، رهبر مستبد ونزوئلا پیشنهاد داد تمامی پروژه‌های فعلی و آتی نفت و طلا به روی شرکت‌های آمریکایی باز شود، قراردادهایی به کسب‌وکارهای آمریکایی داده شود، جریان صادرات نفت ونزوئلا از چین به ایالات متحده معکوس شود، و قراردادهای انرژی و معدن کشورش با شرکت‌های چینی، ایرانی و روسی به‌شدت کاهش یابد.
با این حال، دولت ترامپ در نهایت امتیازهای اقتصادی مادورو را رد کرد و هفته گذشته روابط دیپلماتیک با ونزوئلا را قطع نمود. این اقدام، به گفته منابع نزدیک به گفت‌وگوها، عملاً توافق احتمالی را حداقل در حال حاضر از میان برد.
هرچند ایالات متحده به گفته خود در حال هدف گرفتن «قایق‌های حامل مواد مخدر» است، اما قطع روابط دیپلماتیک، تجمع نیروهای نظامی در نزدیکی ونزوئلا و تهدیدهای فزاینده مقام‌های دولت ترامپ علیه مادورو، بسیاری را در هر دو کشور به این باور رسانده که هدف واقعی واشنگتن، سرنگونی مادورو است.
مارکو روبیو، وزیر خارجه و مشاور امنیت ملی آمریکا، پیشگام تلاش‌های دولت برای برکناری مادورو بوده است. او مادورو را رهبر نامشروع و «فراری از عدالت آمریکا» خوانده و نسبت به رویکرد دیپلماتیکی که توسط فرستاده ویژه آمریکا، ریچارد گرنل دنبال می‌شد، بدبین است. طرفداران دیپلماسی اذعان دارند که در حال حاضر رویکرد سخت‌گیرانه روبیو دست بالا را دارد، اما باور دارند که تلاش‌هایشان در آینده با اشاره به تغییر موضع ناگهانی ترامپ در سایر پرونده‌های مهم سیاست خارجی مانند جنگ اوکراین، تجارت با چین یا برنامه هسته‌ای ایران، ممکن است به نتیجه برسد.
این گزارش بر اساس مصاحبه با بیش از دوازده مقام آمریکایی و ونزوئلایی از جناح‌های مختلفی است که خواستار دیپلماسی با مادورو هستند. آن‌ها به شرط ناشناس ماندن درباره مذاکرات سخن گفتند، زیرا مجاز به اظهارنظر عمومی نبودند.
در ظاهر، دولت ونزوئلا به تشدید فشارهای نظامی ترامپ با موضعی چالش‌برانگیز پاسخ داده و وعده داده از چیزی که آن را «انقلاب سوسیالیستی» به رهبری هوگو چاوز، رهبر و مربی درگذشته مادورو، می‌نامد، دفاع کند. با این حال، مادورو گفته است که همچنان برای مذاکره آماده است و دولتش به پذیرش پروازهای دیپورت از آمریکا ادامه می‌دهد.
اما پشت پرده، مقام‌های ارشد ونزوئلا با تأیید مادورو، به واشنگتن امتیازهایی گسترده پیشنهاد کرده‌اند که در صورت تحقق، عملاً باقی‌مانده سیاست ملی‌سازی منابع طبیعی، میراث اصلی جنبش چاوز را از بین می‌برد. به گفته منابع نزدیک به گفت‌وگوها، گرنل و مقام‌های ونزوئلایی در زمینه اقتصادی پیشرفت‌هایی داشتند، اما نتوانستند درباره آینده سیاسی مادورو به توافق برسند. وزیر خارجه ونزوئلا، ایوان گیل، در مصاحبه‌ای در ماه گذشته گفت که مادورو درباره خروج از قدرت مذاکره نخواهد کرد.
مادورو از زمان رسیدن به ریاست‌جمهوری در سال ۲۰۱۳، به‌طور مکرر جنبش‌های دموکراتیک را سرکوب کرده است. او سال گذشته پس از دستکاری نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری و سرکوب خونین اعتراضات، در قدرت باقی ماند. گرنل از اظهار نظر درباره این گزارش خودداری کرد. وزارت خارجه، کاخ سفید و دولت ونزوئلا نیز به درخواست‌ها برای اظهارنظر پاسخ ندادند.
در واشنگتن، مقام‌های آمریکایی ارزیابی‌های متفاوتی از این گفت‌وگوها ارائه می‌دهند. یکی از مقام‌های آمریکایی گفت: «گزارش‌ها درباره مذاکرات پیرامون لغو تحریم‌ها و دسترسی به بازار ونزوئلا، ارزیابی دقیقی از آنچه واقعاً رخ داده نیست.» اما برخی از مقام‌های آمریکایی دیگر گفته‌اند که میان مقام‌های آمریکا و ونزوئلا گفت‌وگوهای متعددی درباره چگونگی عادی‌سازی اقتصادی انجام شده است، از جمله درباره دسترسی شرکت‌های آمریکایی به بازار انرژی ونزوئلا و لغو تحریم‌های ایالات متحده.
در حالی‌که ریچارد گرنل و نمایندگان مادورو در حال مذاکره بر سر توافق بودند، رهبر اصلی جنبش مخالفان ونزوئلا، ماریا کورینا ماچادو، در نیویورک طرح اقتصادی خود را مطرح کرد. او استدلال کرد که در صورت آغاز گذار سیاسی توسط جنبش او، شرکت‌های آمریکایی می‌توانند در ۱۵ سال آینده به ثروتی حتی بیشتر حدود ۱.۷ تریلیون دلار در ونزوئلا دست یابند.
کمیته نروژی نوبل روز جمعه به ماچادو جایزه صلح نوبل را برای «تلاش‌های خستگی‌ناپذیرش در ترویج حقوق دموکراتیک مردم ونزوئلا» اعطا کرد. ساری لوی، مشاور اقتصادی ماچادو، گفت که توافق‌های سرمایه‌گذاری پیشنهادی مادورو هرگز بدون دموکراسی، حاکمیت قانون و آزادی‌های فردی محقق نخواهند شد. او افزود: «آنچه مادورو به سرمایه‌گذاران ارائه می‌کند، ثبات نیست، کنترل است. کنترلی که با ترس حفظ می‌شود. دولت ترامپ نشان داده که قصد ندارد فریب این وعده‌های راه‌حل‌های آسان را بخورد.»
در حال حاضر، ونزوئلا حدود یک میلیون بشکه نفت در روز تولید می‌کند، در حالی که این رقم در زمان به قدرت رسیدن هوگو چاوز حدود سه میلیون بشکه بود. بخش عمده صادرات نفت ونزوئلا به چین می‌رود، به‌جز حدود ۱۰۰ هزار بشکه در روز که شرکت آمریکایی چورون (Chevron) به ایالات متحده می‌فروشد.بیشتر کارشناسان معتقدند که ونزوئلا می‌تواند با تزریق سرمایه خارجی، به‌سرعت تولید نفت خود را افزایش دهد، اگرچه درباره امکان تحقق این امر تحت دولت فعلی اختلاف‌نظر وجود دارد.
ماچادو در ژوئن خطاب به نمایندگان شرکت‌های آمریکایی گفت: «پیام ما به شرکت‌های نفتی این است: قطعاً می‌خواهیم اینجا باشید. اما نه برای تولید چند صد هزار بشکه در روز؛ می‌خواهیم اینجا باشید تا میلیون‌ها بشکه در روز تولید کنید.» ماچادو از اظهار نظر برای این گزارش خودداری کرد.
در گذشته، ایالات متحده حمایت خود از تشکیل دولتی جدید در ونزوئلا را با استدلال «ضرورت حقوق بشری» توجیه می‌کرد. اما محور گفت‌وگوهای اقتصادی میان نمایندگان مادورو و گرنل، بازتاب نوعی جهان‌بینی تجاری و سودمحور بود که ترامپ در سایر نقاط جهان نیز ترویج داده است.
ترامپ پیش‌تر دسترسی به منابع معدنی اوکراین را به‌عنوان بهای حمایت آمریکا از جنگ کی‌یف مطالبه کرده بود. او بارها ابراز تأسف کرده که ایالات متحده پس از حمله سال ۲۰۰۳ به عراق، نفت آن کشور را در اختیار نگرفت. همچنین در سال ۲۰۱۹ موافقت کرد که نیروهای آمریکایی در سوریه باقی بمانند، به شرطی که «نفت در اختیار آمریکا بماند».
توافقی که میان گرنل و مقام‌های ونزوئلایی مطرح شد، از لحاظ گستره و دامنه بسیار وسیع بود و شاید بتوان آن را بلندپروازانه‌ترین تلاش برای دیپلماسی منابع طبیعی در دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ دانست.
عادی‌سازی روابط تجاری و بازگشت شرکت‌های آمریکایی به ونزوئلا، برای برخی از مقام‌های آمریکایی وسوسه‌برانگیز است، چرا که این کشور بزرگ‌ترین ذخایر نفتی جهان را در اختیار دارد و علاوه بر آن، دارای ذخایر عظیم گاز طبیعی، طلا، آهن، بوکسیت و کلتان (ماده‌ای مورد استفاده در باتری‌های الکتریکی) است.
مادورو در تلاش برای تقویت موقعیت خود در واشنگتن، دامنه ابتکارهای اقتصادی‌اش را به بخش خصوصی آمریکا نیز گسترش داده است. شرکت ملی نفت ونزوئلا کنترل کامل پروژه‌های مشترک نفتی خود را به چورون واگذار کرده و دو طرف در حال گفت‌وگو درباره واگذاری سهمی به چورون در یکی از میادین بزرگ نفتی دیگر هستند.
مقام‌های ونزوئلایی همچنین در تلاش‌اند روابط خود را با غول نفتی آمریکایی کونوکو فیلیپس بازسازی کنند، شرکتی که در سال ۲۰۰۷ پس از مصادره تأسیساتش از سوی دولت چاوز، ونزوئلا را ترک کرد. به گفته دو منبع مطلع، دولت مادورو و شرکت کونوکو امسال نیز درباره یک توافق نفتی جدید در حال مذاکره بوده‌اند. چورون در بیانیه‌ای اعلام کرد که فعالیت‌هایش در ونزوئلا مطابق با قوانین آمریکا و ونزوئلا است.
کونوکو به درخواست برای اظهارنظر پاسخی نداد. به گفته منابع آگاه از گفت‌وگوها، رایزنی‌های مقام‌های ونزوئلایی و رهبران تجاری با واشنگتن در ماه مه (اردیبهشت) بیش از هر زمان دیگری به دستیابی به یک پیشرفت دیپلماتیک نزدیک شده بود.
به‌عنوان نشانه‌ای از حسن نیت، ریچارد گرنل در همان ماه بازگرداندن یک کودک خردسال ونزوئلایی را که پس از اخراج والدینش در ایالات متحده سرگردان مانده بود، هماهنگ کرد، اقدامی که برای نیکولاس مادورو یک پیروزی سیاسی داخلی به‌حساب آمد. دولت ونزوئلا نیز اندکی بعد در پاسخ، یک کهنه‌سرباز نیروی هوایی آمریکا را که در کشور زندانی بود آزاد کرد و او را به گرنل تحویل داد.
مادورو در نهایت بیشتر مفاد اقتصادی پیشنهاد مطرح‌شده در گفت‌وگو با گرنل را پذیرفت. به گفته فردی آگاه از مذاکرات، مادورو در ابتدا در برابر خواست آمریکا برای محدود کردن روابط اقتصادی ونزوئلا با چین، روسیه و ایران مردد بود، اما در نهایت دریافت که کاهش این روابط، بهای اجتناب‌ناپذیر برای جلوگیری از مداخله نظامی آمریکا است. برای افزایش درآمد تحت فشارهای واشنگتن، ونزوئلا همچنین صادرات نفت به کوبا را متوقف کرده، اقدامی که کمبود شدید برق در کشور متحدش را تشدید کرده است.
مذاکرات اقتصادی گرنل با نمایندگان مادورو با مخالفت شدید مارکو روبیو روبه‌رو شد، سیاستمدار کوبایی-آمریکایی و سناتور پیشین که برکناری مادورو را گامی حیاتی برای پایان دادن به دیکتاتوری کمونیستی در کوبا می‌داند. با وجود این، طرفداران تعامل اقتصادی با مادورو توانسته‌اند به چند پیروزی کوچک دست یابند.
به گفته دولت ونزوئلا، شرکت چورون در ماه ژوئیه مجوز وزارت خزانه‌داری آمریکا برای فعالیت در ونزوئلا را مجدداً دریافت کرد. این شرکت، به گفته منابع مطلع، پس از لابی‌گری گسترده در واشنگتن، موفق شد ممنوعیتی را که چند ماه پیش توسط ترامپ اعمال شده بود، لغو کند. وزارت خزانه‌داری آمریکا روز چهارشنبه مجوز جدیدی صادر کرد که عملاً به شرکت نفتی شل، بزرگ‌ترین شرکت انرژی اروپا اجازه می‌دهد فعالیت‌های خود را در ونزوئلا از سر گیرد. طبق گفته یکی از افراد آگاه از توافق، شل می‌تواند از سال آینده استخراج گاز از میدان عظیم دریایی «دراگون» را آغاز کند. گاز حاصل از میدان «دراگون» در کشور همسایه، ترینیداد، پردازش و فروخته خواهد شد.
شرکت شل پرسش‌ها درباره این پروژه را به دولت ترینیداد و توباگو ارجاع داد، اما مقام‌های آن کشور پاسخی به درخواست برای اظهارنظر ندادند. مارکو روبیو ماه گذشته گفت: «ایالات متحده اطمینان خواهد داد که پروژه دراگون سود قابل‌توجهی برای رژیم مادورو به همراه نداشته باشد.»
مادورو با بندی در توافق موافقت کرده که به‌جای پرداخت مستقیم پول به دولت، شرکت شل را موظف می‌کند در پروژه‌های اجتماعی داخل ونزوئلا سرمایه‌گذاری کند. برای دولت مادورو، مزیت اصلی این توافق آن است که نشان دهد ونزوئلا همچنان برای کسب‌وکار و سرمایه‌گذاری آمادگی دارد.
منبع: اکوایران
ثبت دیدگاه