رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، اعلام کرد که اسرائیل و حماس بر سر نخستین مرحله از چارچوب اولیه توافق کرده‌اند؛ چارچوبی که هدف آن آتش‌بس در غزه و آزادی اسیران اسرائیلی و زندانیان فلسطینی است.
این اعلام پس از ارائه طرح ۲۰ ماده‌ای ترامپ برای پایان دادن به جنگ غزه صورت گرفت؛ طرحی که او هفته گذشته معرفی کرده بود و اسرائیل، حماس و بخش عمده‌ای از جامعه جهانی از آن استقبال کرده‌اند. آنچه درباره توافق آتش‌بس می‌دانیم:
روز چهارشنبه چه اتفاقی افتاد؟
ترامپ اعلام کرد که اسرائیل و حماس بر سر نخستین گام از طرح آتش‌بس غزه به توافق رسیده‌اند.
او در پیامی در شبکه اجتماعی تروث سوشال در ساعت ۲۳:۱۷ به وقت گرینویچ نوشت که تمام گروگان‌ها به‌زودی آزاد خواهند شد و اسرائیل نیز نیروهای خود را تا خطی تعیین‌شده عقب خواهد کشید.
پس از مذاکراتی طولانی و دشوار حماس و اسرائیل بر سر طرح صلح ترامپ توافق کردند.
چند ساعت پیش از آن، ترامپ به خبرنگاران گفته بود که آماده است در همین آخر هفته به خاورمیانه سفر کند تا روند اجرای طرح را پیش ببرد.
ترامپ نخستین بار پیشنهاد ۲۰ ماده‌ای خود را در ۲۹ سپتامبر، پس از دیدار با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در کاخ سفید، رونمایی کرد و آن را نقشه راهی برای پایان جنگ در غزه خواند.
در جریان مراسمی در کاخ سفید در روز چهارشنبه، وقتی مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا وارد سالن شد و یادداشتی به ترامپ داد، احتمال تحقق این طرح جدی‌تر شد.
ترامپ پس از خواندن یادداشت گفت: «وزیر خارجه همین حالا یادداشتی به من داد که در آن نوشته شده ما به توافقی در خاورمیانه بسیار نزدیکیم، و به زودی به حضور من در آنجا نیاز خواهند داشت.» او در پایان مراسم افزود: «باید بروم تا چند مشکل در خاورمیانه را حل کنم.»
بر اساس تصویری که منتشر شده، در یادداشت به رئیس‌جمهور توصیه شده بود پست خود در تروث سوشال را فوراً منتشر کند تا اولین کسی باشد که توافق را اعلام می‌کند.
ترامپ دقیقاً چه گفت که بر سر آن توافق شده است؟
ترامپ در پست خود در شبکه تروث سوشال نوشت که: اسرائیل و حماس هر دو مرحله اول طرح صلح را امضا کرده‌اند. تمام گروگان‌ها به‌زودی آزاد خواهند شد. اسرائیل نیروهای خود را تا خطی توافق‌شده عقب خواهد کشید. این اقدام، نخستین گام به سوی صلحی قدرتمند و پایدار خواهد بود.با همه طرف‌ها به‌طور عادلانه رفتار خواهد شد. ترامپ همچنین از میانجی‌گران قطر، مصر و ترکیه تشکر کرد.
این اعلام، بزرگ‌ترین دستاورد ترامپ در ارتباط با جنگ غزه پس از هشت ماه تلاش برای پایان دادن به درگیری محسوب می‌شود. او در کارزار انتخاباتی خود پایان دادن به جنگ غزه را یکی از اولویت‌های سیاست خارجی‌اش معرفی کرده بود.
ترامپ نوشت: «با افتخار اعلام می‌کنم که اسرائیل و حماس هر دو مرحله اول طرح صلح ما را امضا کرده‌اند. زنده باد صلح‌آفرینان! دونالد جی. ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده»
این توافق امیدهایی برای پایان جنگ ایجاد کرده، اما جزئیات کلیدی همچنان نامشخص است.
مروان بشاره، تحلیلگر ارشد سیاسی الجزیره، گفت که هنوز اختلافات جدی میان اسرائیل و حماس وجود دارد و برخی نکات اساسی باید مشخص شوند، از جمله: زمان‌بندی و دامنه عقب‌نشینی اسرائیل، ترکیب دولت پس از جنگ در نوار غزه، و سرنوشت نهایی حماس. به گفته او، دو طرف روی چارچوبی کلی برای مبادله اسیران و زندانیان به توافق رسیده‌اند.
به گفته بشاره: «طبق طرح ترامپ، پس از تحویل گروگان‌ها از سوی حماس، جنگ باید پایان یابد، اما اسرائیل می‌گوید جنگ تنها زمانی تمام می‌شود که حماس خلع سلاح شود.»
آزادی گروگان‌ها چه زمانی ممکن است؟
ترامپ در گفت‌وگو با شان هنیتی از شبکه فاکس‌نیوز، روز چهارشنبه گفت که گروگان‌ها و پیکر کشته‌شدگان احتمالاً روز دوشنبه آزاد خواهند شد.
یک منبع در حماس اعلام کرد که اسیران زنده ظرف ۷۲ ساعت پس از تأیید توافق از سوی دولت اسرائیل آزاد خواهند شد. مقامات اسرائیلی نیز گفته‌اند که روند آزادی می‌تواند از شنبه آغاز شود.
ترامپ همچنین ادعا کرد که باور دارد ایران هم بخشی از «فرایند صلح کلی» خواهد بود.
بر اساس گزارش‌ها، حدود ۲۰ اسیر اسرائیلی زنده در غزه هستند.
در حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳، حماس و گروه‌های فلسطینی دیگر حدود ۲۵۰ نفر را به اسارت گرفتند که در آن حمله بیش از ۱۲۰۰ نفر کشته شدند.
واکنش اسرائیل چه بود؟
نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، این روز را «روزی بزرگ برای اسرائیل» توصیف کرد. او در بیانیه‌ای که اواخر چهارشنبه شب منتشر شد گفت: «صمیمانه از رئیس‌جمهور ترامپ و تیم او برای تعهدشان به این مأموریت مقدس یعنی آزادسازی گروگان‌ها تشکر می‌کنم. با یاری خدا، با هم به دستیابی به همه اهداف‌مان ادامه خواهیم داد و صلح با همسایگان‌مان را تقویت خواهیم کرد.»
نتانیاهو افزود: «با تأیید مرحله نخست این طرح، تمام گروگان‌های ما به خانه بازخواهند گشت. این یک موفقیت دیپلماتیک و پیروزی ملی و اخلاقی برای اسرائیل است. از ابتدا روشن گفته‌ام: ما آرام نخواهیم گرفت تا زمانی که تمام گروگان‌ها بازگردند و تمام اهداف‌مان تحقق یابد.»
واکنش حماس چه بود؟
حماس در بیانیه‌ای اعلام کرد که این توافق شامل پایان جنگ علیه غزه، عقب‌نشینی نیروهای اشغالگر از غزه، ورود کمک‌های انسانی و تبادل اسیران است.
حماس از قطر، مصر، ترکیه و ترامپ بابت تلاش‌های میانجیگرانه‌شان قدردانی کرد و از ایالات متحده و سایر طرف‌ها خواست دولت اشغالگر را وادار کنند که مفاد توافق را به‌طور کامل اجرا کرده و از طفره رفتن یا تأخیر در اجرا خودداری کند. حماس از ترامپ نیز تشکر کرد.
در بیانیه آمده است: «ما به مردم بزرگ خود در نوار غزه، قدس و کرانه باختری درود می‌فرستیم که غرور، شجاعت و شرافت بی‌نظیری نشان داده‌اند. این فداکاری‌ها و ایستادگی‌ها نقشه اشغالگران برای سلطه و آوارگی را نقش بر آب کرد.»
بیانیه تأکید می‌کند که حماس از حقوق ملی مردم فلسطین برای آزادی، استقلال و تعیین سرنوشت دست نخواهد کشید.
واکنش مردم در غزه چه بود؟
به گزارش خبرنگار الجزیره طارق ابوعزوم از دیرالبلح در مرکز غزه، مردم غزه ترکیبی از شادی و احتیاط را ابراز کرده‌اند. او گفت: «خانواده‌ها پس از دو سال ویرانی، آوارگی و وعده‌های پوچ، با شنیدن خبر آتش‌بس، فریاد شادی سر دادند.
مردم بی‌صبرانه منتظرند تا با عزیزان‌شان دوباره دیدار کنند و حتی فرصتی برای سوگواری برای از‌دست‌رفتگان بیابند. اما این آتش‌بس هنوز اجرایی نشده و احتیاط در میان غیرنظامیان برای بازگشت به مناطقی که همچنان منطقه قرمز فعال محسوب می‌شوند، کاملاً ضروری است.»
واکنش رهبران جهان چه بود؟
رهبران و نهادهای بین‌المللی در سراسر جهان، توافق مرحله اول آتش‌بس غزه را ستودند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، گفت:«تلاش‌های دیپلماتیک ایالات متحده، قطر، مصر و ترکیه برای دستیابی به این پیشرفت حیاتی را تحسین می‌کنم.»
کیر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، از این خبر استقبال کرد و خواستار اجرای کامل و فوری توافق مرحله اول طرح ترامپ برای غزه شد.
نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، ابراز امیدواری کرد که «آزادی گروگان‌ها و افزایش کمک‌های انسانی به مردم غزه موجب آرامش و زمینه‌ساز صلحی پایدار شود.»
وینستون پیترز، وزیر خارجه نیوزیلند، گفت: «این گام نخست ضروری برای صلح است، اما حماس باید تمام گروگان‌ها را آزاد کند و اسرائیل نیز باید نیروهای خود را تا خط توافق‌شده عقب بکشد.»
گام بعدی چیست؟
نتانیاهو اعلام کرد که پیشنهاد توافق را روز پنجشنبه برای تصویب به کابینه خواهد برد.
پس از تصویب، ارتش اسرائیل عقب‌نشینی را آغاز خواهد کرد، و ۷۲ ساعت بعد از آن، حماس انتظار می‌رود آزادی اسیران را شروع کند.
«اچ.اِی. هِلیِر»، پژوهشگر ارشد در اندیشکده «Royal United Services Institute»، به الجزیره گفت: «نکته حیاتی اکنون میزان فشاری است که باید ادامه یابد، به‌ویژه بر اسرائیل، تا اطمینان حاصل شود که آتش‌بس حفظ می‌شود.» او افزود مراحل مختلف عقب‌نشینی اسرائیل از غزه بسیار مهم‌اند، زیرا چنین اقدامی برخلاف برنامه‌های دیرینه اسرائیل درباره این منطقه است.
ترامپ قرار است در روزهای آینده به مصر سفر کند. نتانیاهو نیز از او دعوت کرده تا در پارلمان اسرائیل (کنست) سخنرانی کند. ترامپ در گفت‌وگو با اکسیوس گفته که «احتمالاً این سفر را انجام خواهد داد.»
مرحله بعدی طرح ترامپ شامل ایجاد نهادی بین‌المللی به نام «شورای صلح» برای نظارت بر اداره پس از جنگ غزه است.
ترامپ ریاست این شورا را بر عهده خواهد داشت و رهبران دیگری از جمله تونی بلر، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا، نیز در آن حضور خواهند داشت.
منبع: اکوایران
ثبت دیدگاه