کارائیب در آستانه تنش؛ مانور قدرت آمریکا یا مقدمه‌چینی برای جنگ با ونزوئلا؟‌م

یالات متحده یک گروه ضربت دریایی را به جنوب دریای کارائیب اعزام کرده و این ناوگروه مستقیما در سواحل ونزوئلا مستقر شده است؛ اقدامی که به یکی از مهمترین استقرارهای ایالات متحده در نیمکره غربی در دهه‌های اخیر تبدیل شده است.

یک پایگاه خبری نظامی آسیایی در گزارشی در این خصوص می‌نویسد: این گروه ویژه شامل سه ناوشکن «یواس‌اس گرولی»، «یواس اس جیسون دانهام» و «یواس‌اس سامسون» است که به برخی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های دفاع هوایی، دفاع موشکی بالستیک و جنگ ضد زیردریایی در جهان مجهز است.

یک گروه آماده به رزم آبی-خاکی با محوریت ناوهای جنگی یواس‌اس «ایوو جیما»، «یواس‌اس سن آنتونیو» و «یواس‌اس فورت لادردیل» این ناوشکن‌ها را همراهی می‌کند که حدود ۴۰۰۰ تا ۴۵۰۰ پرسنل آمریکایی، از جمله یک واحد اعزامی تفنگداران دریایی تقویت ‌شده با حدود ۲۲۰۰ تفنگدار دریایی آماده به رزم را حمل می‌کنند.

دیگر تجهیزاتی که در این ناوگروه هستند شامل هواپیمای نظارتی دریایی P-۸A Poseidon است که برای شناسایی دوربرد، جنگ ضد زیردریایی و اطلاعات الکترونیکی طراحی شده است و همچنین حداقل یک زیردریایی تهاجمی هسته‌ای که گمان می‌رود مخفیانه در آب‌های بین‌المللی نزدیک ونزوئلا فعالیت می‌کند، در این ماجراجویی همراه ارتش آمریکاست.

استقرار این ناوگروه در آب‌های نزدیک به ونزوئلا که به عنوان مقابله با «قاچاق مواد مخدر» اعزام شده، توجیهی از سوی واشنگتن برای واکنشی مستقیم به عملیات کارتل‌های مواد مخدر به ویژه کارتل ونزوئلایی «ترن دو آراگوآ» و کارتل مکزیکی «سینالوآ» است که به ادعای آمریکا، بحران فنتانیل در آمریکا را دامن می‌زنند.

با این حال، مقیاس، دامنه و سمبل این ماموریت بسیار فراتر از ممنوعیت مقابله با مواد مخدر است و سوالات جدی را در مورد اینکه آیا هدف واقعی تضعیف یا حتی سرنگونی دولت نیکولاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا است، مطرح می‌کند.

یک استقرار دریایی با عمق راهبردی 

طبق گزارش وبگاه DEFENCE SECURITY ASIA که در مالزی مستقر است، این سه ناوشکن، قابلیت‌های دفاعی موشکی، هوایی و سطحی قدرتمندی را برای نیروی دریایی ایالات متحده فراهم می‌کنند و هر ناو بیش از ۹۰ سکوی پرتاب عمودی برای موشک‌های کروز تاماهاوک، موشک‌های رهگیر استاندارد میسل و سلاح‌های ضد زیردریایی حمل می‌کند.

بخش آبی-خاکی، که حول ناو هواپیمابر «یواس‌اس ایوو جیما» متمرکز است، می‌تواند تفنگداران دریایی را برای ماموریت‌های اعزامی از حمله به زیرساخت‌های «کارتل‌های مواد مخدر» گرفته تا حملات آبی-خاکی به نیروهای متخاصم، به ساحل اعزام کند.

هواپیماهای P-۸A Poseidon دامنه نظارت این گروه ویژه را تا اعماق حوزه کارائیب گسترش می‌دهند و مسیرهای قاچاق، پدافند هوایی ونزوئلا و پروازهای پشتیبانی احتمالی روسیه یا ایران به داخل این کشور را زیر نظر دارند.

استقرار یک زیردریایی تهاجمی بُعد دیگری به این ماجرا می‌بخشد و به واشنگتن قابلیت‌های حمله پنهانی و نظارتی می‌دهد، ضمن اینکه این سیگنال را به کاراکاس می‌فرستد که نیروهای آمریکایی می‌توانند با مصونیت در سراسر مسیرهای دریایی ونزوئلا فعالیت کنند.

چنین نیروی چندلایه‌ای که ترکیبی از نیروهای رزمی سطحی، کشتی‌های تهاجمی آبی-خاکی، تفنگداران دریایی، پشتیبانی زیردریایی و نظارت در ارتفاع بالا است، به ندرت صرفا و فقط برای گشت‌های مبارزه با مواد مخدر استفاده می‌شود و همین مساله نشان دهنده اهداف ژئوپلیتیکی گسترده‌تر آمریکا در منطقه است.

ماموریت ادعا شده واشنگتن: مقابله با کارتل‌های مواد مخدر

کاخ سفید تاکید دارد که هدف اصلی این استقرار، توقف عملیات کارتل‌های مواد مخدر آمریکای لاتین به ویژه آنهایی هستند که به وارد کردن کوکائین و فنتالین به ایالات متحده متهم هستند.

مقام‌های آمریکایی به ضبط محموله‌های گسترده‌ای از جمله ۳۵۰۰ کیلوگرم کوکائین در نزدیکی جزایر «گالاپاگوس» توسط گارد ساحلی ایالات متحده اشاره و آن را به توجیهی برای حضور قوی‌تر دریایی در کارائیب تبدیل کرده‌اند.

آن‌ها مدعی هستند که «ونزوئلا گره اصلی تجارت مواد مخدر است و به اپیدمی فنتانیل که هر روز آمریکایی‌ها را می‌کشد، دامن می‌زند.»

با طبقه‌بندی گروه‌هایی مانند «ترن د آراگوآ»، ام‌اس-۱۳» و ۶ کارتل مکزیکی به عنوان سازمان‌های تروریستی خارجی، دولت آمریکا راه را برای استفاده تهاجمی‌تر از تجهیزات نظامی تحت نظارت «مبارزه با تروریسم» هموار کرده است.

این نیروی ویژه دریایی، وظیفه گشت‌زنی دریایی، رهگیری کشتی‌های مظنون به قاچاق، جمع‌آوری اطلاعات در مورد مسیرهای قاچاق و احتمالاً انجام حملات دقیق علیه زیرساخت‌های مرتبط با کارتل‌ها را بر عهده دارد.

حضور تفنگداران دریایی نشان‌دهنده‌ احتمال حمله به اردوگاه‌های کارتل‌ها یا مراکز ساحلی است، در صورتی که عملیات فراتر از نظارت و ممنوعیت گسترش یابد.

تغییر نظام به اسمی دیگر؟

در حالی که موضع رسمی واشنگتن بر مبارزه با مواد مخدر تاکید دارد، مکان، زمان‌بندی و لفاظی‌های همراه با این استقرار، به یک ماموریت دوم و ناگفته اشاره دارد؛ اعمال حداکثر فشار بر دولت «نیکلاس مادورو» رئیس‌جمهور ونزوئلا.

در هفته‌های اخیر، واشنگتن جایزه دستگیری مادورو را ۲ برابر کرد و به ۵۰ میلیون دلار رساند و در اقدامی خصمانه، او را به عنوان «رئیس فراری یک کارتل مواد مخدر-تروریستی» متهم کرده است.

مادورو مدت‌هاست که از سوی سازمان‌های اطلاعات آمریکا به ارتباط با کارتل «دو لس سولس» متهم است که در قاچاق مواد مخدر به ویژه کوکائین دست دارد. او در سال ۲۰۲۰ در دادگاه فدرال نیویورک به اتهام «تروریسم مواد مخدر» متهم شد و مقامات آمریکایی اخیرا ۷۰۰ میلیون دلار از دارایی‌هایی را که ادعا می‌کنند با دولت او مرتبط است، توقیف کرده‌اند.

طبق این گزارش، زمان‌بندی این استقرار تنها چند هفته پس از انتخاب مجدد مادورو در ژوئیه ۲۰۲۵، نشان می‌دهد که واشنگتن ممکن است به دنبال سلب مشروعیت از حکومت او و ایجاد مخالفت‌های داخلی یا فروپاشی کامل باشد.

این وضعیت بیانگر تکرار سیاست‌های قبلی آمریکا از جمله به رسمیت شناختن «خوآن گوآیدو» رئیس مخالفان در ۲۰۱۹، تحریم صنعت نفت ونزوئلا و استقرار مشابه ناوگان دریایی ایالات متحده در سال ۲۰۲۰ است.

بسیج مردمی و موضع دفاعی

مادورو اما با به این استقرار پاسخ داده و آن را به عنوان «نیروی تهاجمی استعماری» اعزام شده توسط «امپراتوری رو به زوال»، محکوم کرده است.

رئیس‌جمهور ونزوئلا ۴.۵ میلیون نفر در این کشور را بسیج کرده، نیروهای مسلح را در حالت آماده‌باش قرار داده و موقتا پرواز پهپادها در حریم هوایی ونزوئلا را برای جلوگیری از خرابکاری یا تلاش برای ترور ممنوع کرده است.

این رسانه آسیایی نوشته، واکنش مادورو نشان دهنده نگرانی‌هایی از اقدامات آمریکا در ونزوئلاست، به ویژه پس از آنکه رئیس‌جمهور ونزوئلا در سال ۲۰۱۸ از حمله پهپادی، جان سالم به در برد.

نیروهای مسلح ونزوئلا با سامانه‌های دفاع هوایی اس-۳۰۰ روسیه، جنگنده‌های سوخو Su-۳۰ و آتشبارهای موشکی در سواحل مجهز هستند.

وبگاه DEFENCE SECURITY ASIA همچنین نوشته کاراکاس از حمایت روسیه، چین و ایران برخوردار است که همگی ممکن است استقرار ایالات متحده را به عنوان تحریکی که جایگاه آن‌ها را در آمریکای لاتین تهدید می‌کند، تلقی کنند.

آمریکا در برابر رقبای قدرت بزرگ

طبق این گزارش، این استقرار نیروها در سطحی وسیع‌تر، به همان اندازه که مربوط به ادعای فعالیت کارتل‌های مواد مخدر است، مربوط به روسیه، چین و ایران نیز می‌شود.

ونزوئلا یک شریک استراتژک برای هر سه کشور روسیه، ایران و چین است و مسکو مشاوران نظامی و تسلیحات به کاراکاس می‌دهد، پکن در نفت و زیرساخت‌های ونزوئلا سرمایه گذاری می‌کند و ایران با این کشور همکاری‌های گوناگونی دارد.

رسانه مستقر مالزی نوشته واشنگتن با تهدید کاراکاس به این سه رقیب هم سیگنال می‌دهد که نفوذشان در نیمکره غربی با واکنش روبرو خواهد شد.

کارائیب از نظر تاریخی یک خط قرمز استراتژیک برای برنامه‌ریزان دفاعی ایالات متحده بوده که حضور نیروهای متخاصم در منطقه را غیرقابل قبول می‌دانند و این موضوع به دکترین مونرو و بحران موشکی کوبا برمی‌گردد.

این واقعیت که بمب‌افکن‌های روسیه پیش از این در ونزوئلا فرود آمده‌اند و اینکه نفتکش‌های ایرانی با پهلو گرفتن در بنادر ونزوئلا همچنان تحریم‌ها را نادیده می‌گیرند، تنها به نگرانی واشنگتن می‌افزاید.

این وبگاه نوشته «استقرار ناوگروه آمریکایی در نزدیکی ونزوئلا نه یک عملیات مقابله با کارتل‌های مواد مخدر بلکه یک هشدار جئواستراتژیک به رقبای جهانی است».

محرک‌های سیاسی داخلی

وبگاه DEFENCE SECURITY ASIA نوشته که برای ترامپ، این عملیات مستقیما در دستور کار سیاسی داخلی او نیز نقش دارد.

بحران افیونی ناشی از اوردوز و سوءمصرف فنتالین یکی از مهم‌ترین مسائل مربوط به سلامت عمومی در ایالات متحده است و ربط دادن این وضعیت به ونزوئلا، اعتبار ترامپ در زمینه قانون و نظم تقویت می‌کند.

دولت واشنگتن با مرتبط کردن کارتل‌های مواد مخدر به مهاجرت‌های غیرقانونی و خشونت‌های گانگستری به دنبال توجیه وضع مقررات سختگیرانه در مرز، اخراج‌های دسته جمعی و کنترل بیشتر بر پناهجویان است.

خطرات افزایش تنش

با وجود اینکه واشنگتن این استقرار را به عنوان مبارزه با مواد مخدر مطرح می‌کند، حضور هزاران تفنگدار دریایی، ناوشکن‌های مسلح به موشک کروز و یک زیردریایی هسته‌ای شرایط را برای افزایش بالقوه تنش فراهم می‌کند.

طبق این گزارش، اقدام نظامی مستقیم برای کنار زدن مادورو خطراتی جدی به همراه دارد که شامل نقض قانون بین‌الملل، پسرفت جدی منطقه و پتانسیل برای ناآرامی بیشتر در ونزوئلاست.

بحران پناهندگان می‌تواند به کشورهای همسایه کلمبیا، برزیل و کارائیب سرایت کند، اقتصادهای شکننده را تحت الشعاع قرار دهد و منطقه را بی‌ثبات کند.

وبگاه DEFENCE SECURITY ASIA نوشته روسیه یا ایران شاید با تقویت مادورو واکنش نشان دهند که شامل تامین تسلیحات پیشرفته یا افزایش تهدیدهای دیگر در اوکراین، خاورمیانه و منطقه جنوبگان می‌شود.

برای همین دلایل، تحلیلگران می‌گویند که ایالات متحده به احتمال زیاد یک راهبرد قهری را دنبال می‌کند که شامل استفاده از نیروی قهری برای ارعاب مادورو، تشویق به جدایی در ارتش یا فشار آوردن به او برای امتیاز دادن می‌شود.

در پی این تحولات، برخی از دولت‌ها به صورت مخفیانه و بی‌سر و صدا از اقدامات واشنگتن حمایت می‌کنند و برخی دیگر نسبت به اقدامات واشنگتن هشدار می‌دهند.

«کلودیا شینبائوم» رئیس‌جمهور مکزیک قویا استقرار نیروهای نظامی آمریکا در منطقه را رد کرده و هشدار داده که چنین اقداماتی باعث بی‌ثباتی در این نیمکره می‌شود.

کلمبیا با وجود اینکه تاریخچه‌ای طولانی در مقابله با مواد مخدر و همکاری با واشنگتن در این زمینه دارد، از این حجم از استقرار نیروی آمریکایی در منطقه احساس نارضایتی کرده و می‌گوید این وضعیت ممکن است به درگیری گسترده‌تری منجر شود.

کشورهای حوزه کارائیب که بسیاری از آنها روابط اقتصادی خود را با ونزوئلا حفظ کرده‌اند، از تاثیر بحرانی که می‌تواند تامین نفت، تجارت و امنیت منطقه‌ای را مختل کند، بیم دارند.

از منظر بین‌المللی، این استقرار ممکن است روابط ایالات متحده با متحدان اروپایی را که بسیاری از آنها رویکرد دیپلماتیک را در قبال مادورو ترجیح می‌دهند، تحت تاثیر قرار دهد و همزمان اعتبار واشنگتن را به عنوان فردی که مایل به اقدام یکجانبه است، تقویت کند.

مانوری بزرگ‌تر از مبارزه با مواد مخدر

استقرار نیروی دریایی ایالات متحده در کارائیب رسما به عنوان یک عملیات مبارزه با مواد مخدر اعلام شده است، اما ترکیب نیروها، موقعیت استراتژیک و زمینه سیاسی آن، نشان دهنده یک مانور بسیار بزرگتر از ممنوعیت ساده مواد مخدر است.

این استقرار نیروها، ادغام الزامات سیاسی داخلی ایالات متحده، به ویژه نیاز ترامپ به نشان دادن اقدام قاطع علیه مواد مخدر و سوسیالیسم، با منطق پایدار تسلط بر نیمکره غربی تحت دکترین مونرو را برجسته می‌کند.

کارائیب که زمانی محل اصلی رویارویی‌های جنگ سرد بود، بار دیگر در حال نظامی شدن است. برای آمریکای لاتین هم این استقرار سوالاتی موجودی را ایجاد می‌کند؛ اینکه آیا با دیدگاه واشنگتن درباره امنیت نیمکره غربی همراه باشد یا در برابر بازگشت مداخله آمریکا که بسیاری آن را باعث بی‌ثباتی و ماهیتی امپریالیستی می‌بینند، مقاومت کند.

خطرات افزایش تنش‌ها در حد فرضیه نیست؛ یک اشتباه محاسباتی می‌تواند به سرعت به یک درگیری آشکار تبدیل شود که منطقه وسیع‌تری را بی‌ثبات خواهد کرد.

پیامدهای بشری این امر فوری خواهد بود، به طوری که میلیون‌ها ونزوئلایی می‌توانند به کلمبیا، برزیل و کارائیب بروند، اقتصادهای شکننده را تحت الشعاع قرار دهند و بحران پناهندگان را در مقیاسی ایجاد کنند که دهه‌هاست در نیمکره غربی دیده نشده است.

اینکه آیا ترامپ تصمیم می‌گیرد از زور به اقدام عملی روی بیاورد یا نه، به رفتار بازیگران مختلف و میزان سرمایه سیاسی که کاخ سفید حاضر است برای یک درگیری خارجی دیگر صرف کند، بستگی دارد.

منبع: اکوایران