دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، روز سه‌شنبه، یکم مهرماه، با چرخشی بزرگ در سیاست خارجی واشنگتن، اعلام کرد که معتقد است کی‌یف توانایی بازپس‌گیری «تمام اوکراین در شکل اولیه‌اش» را دارد. این موضع که پس از دیدار با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، در نیویورک اتخاذ شد، در تضاد کامل با باور پیشین ترامپ قرار دارد که پایان جنگ را تنها در گرو واگذاری بخشی از خاک اوکراین به روسیه می‌دانست.
ترامپ در پلتفرم اجتماعی خود، تروث سوشال، نوشت: «من فکر می‌کنم اوکراین با حمایت اتحادیه اروپا، در موقعیتی قرار دارد که بجنگد و تمام اوکراین را در شکل اولیه‌اش باز پس گیرد و پیروز شود.» او حتی پا را فراتر گذاشت و به امکان تصرف بخش‌هایی از خاک روسیه توسط اوکراین اشاره کرد، مشابه آنچه به‌طور موقت در منطقه کورسک رخ داد: «اوکراین قادر خواهد بود کشور خود را در شکل اولیه‌اش باز پس گیرد و چه کسی می‌داند، شاید حتی فراتر از آن هم برود!» با این حال، از بیانیه او مشخص نیست که آیا منظور از «شکل اولیه»، مرزهای پیش از سال ۲۰۱۴ (شامل کریمه) است یا مرزهای پیش از تهاجم تمام‌عیار روسیه در فوریه ۲۰۲۲.
در حال حاضر، نیروهای روسی حدود یک‌پنجم از خاک اوکراین را در کنترل خود دارند. رئیس‌جمهور ایالات متحده در ادامه، ارتش روسیه را به بی‌کفایتی متهم کرد و گفت: «روسیه سه سال و نیم است که بی‌هدف در حال جنگی است که یک قدرت نظامی واقعی باید آن را در کمتر از یک هفته به پیروزی می‌رساند.» با این حال، ترامپ حمایت نظامی مستقیم بیشتری از سوی آمریکا ارائه نکرد. او با اشاره به طرح جدیدی که طی آن اعضای ناتو تسلیحات را از ایالات متحده خریداری کرده و به اوکراین ارسال می‌کنند، گفت: «ما به تامین تسلیحات برای ناتو ادامه خواهیم داد تا ناتو هر کاری را که می‌خواهد با آنها انجام دهد.»
جان هربست، سفیر سابق آمریکا در کی‌یف و مدیر ارشد مرکز اوراسیای شورای آتلانتیک، این بیانیه را «مثبت» ارزیابی کرد و گفت: «ترامپ دریافته است که روسیه به‌طور حتمی در این جنگ پیروز نخواهد شد و اوکراین در میدان نبرد عملکرد بدی ندارد.» این اظهارات می‌تواند بازتاب نارضایتی روزافزون ترامپ از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، باشد. پوتین به‌رغم شرکت در نشست ماه اوت در آلاسکا به دعوت ترامپ، به حملات موشکی و پهپادی گسترده علیه اوکراین ادامه داد. تنش‌ها پس از دیدار ترامپ با کارول ناوروکی، رئیس‌جمهور لهستان، در اوایل سپتامبر، با ارسال پهپادهای روسی به خاک لهستان و سپس اتهام استونی مبنی بر ورود سه جت جنگی روسی به حریم هوایی‌اش، تشدید شد. در عین حال، این چرخش موضع می‌تواند نشانگر بهبود روابط با زلنسکی نیز باشد؛ رابطه‌ای که پس از دیدار پرتنش آنها در ماه فوریه در کاخ سفید، سرد شده بود.
با این وجود، هربست معتقد است که دولت ترامپ همچنان سیگنال‌های متناقضی درباره میزان تمایلش به رویارویی با مسکو ارسال می‌کند. او به واکنش ترامپ به نقض حریم هوایی لهستان اشاره کرد که گفته بود پهپادها ممکن است «به اشتباه» وارد آنجا شده باشند. هربست این واکنش را این‌گونه تفسیر کرد: «این روشی برای گفتن این است که «نیازی نیست من در این مورد کاری انجام دهم» و این نشانه قدرت نیست.»
نیویورک‌تایمز هم در گزارشی نوشت، ترامپ دلیلی برای این چرخش خیره‌کننده ارائه نکرده است، اما برخی مقامات اروپایی بر این باورند که او با این کار تلاش می‌کند از درگیری‌ای که زمانی قول حل سریع آن را داده بود، فاصله بگیرد. همان‌طور که اشاره شد، مواضع ترامپ در هشت‌ماه گذشته بسیار پرنوسان بوده است؛ از سرزنش زلنسکی در دفتر بیضی‌شکل تا پهن کردن فرش قرمز برای پوتین در آلاسکا. تنها ساعاتی پس از اعلام حمایت از پیروزی اوکراین، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه و مشاور امنیت ملی موقت ترامپ، سخنان او را نقض کرد و گفت جنگ «نمی‌تواند پایان نظامی داشته باشد» و سرنوشت آن «بر سر میز مذاکره» مشخص خواهد شد؛ موضعی که تا پیش از این، خود ترامپ نیز به آن پایبند بود.
به نظر می‌رسد ناامیدی از پوتین که به گفته ترامپ به توافقات صلح در آلاسکا عمل نکرد، در این تغییر موضع نقش داشته است. ترامپ در پستی انتقادی، ارتش روسیه را پس از سه سال و نیم جنگ بی‌هدف، یک «ببر کاغذی» خواند و نوشت: «پوتین و روسیه در دردسر بزرگ اقتصادی هستند.» با این حال، این تحلیل‌ها جدید نبودند و ترامپ توضیح نداد چرا معتقد است اوکراین، که طی یک سال گذشته مدام در حال از دست دادن قلمرو بوده، ناگهان قادر به پس گرفتن آن خواهد بود. او همچنین پیشنهادی برای بازگرداندن کمک‌های نظامی چند ۱۰میلیارد دلاری آمریکا ارائه نکرد.
ولودیمیر زلنسکی با استقبال از این خبر، ترامپ را یک «تغییردهنده بازی» (Game Changer) خواند و گفت: «فکر می‌کنم او اکنون به وضعیت نزدیک‌تر شده است.» اما هنوز مشخص نیست که آیا این اعلامیه واقعا «تغییردهنده بازی» است و به نفع کدام طرف خواهد بود. زمانی که از ترامپ پرسیده شد آیا در صورت درگیری هوایی میان یک عضو ناتو و روسیه، از متحدانش حمایت نظامی خواهد کرد، او پاسخ داد: «بستگی به شرایط دارد.»
اکنون یکی از بزرگ‌ترین پرسش‌ها، واکنش پوتین به این چرخش است. او که شاید پس از نشست آلاسکا به این نتیجه رسیده بود که ترامپ تمایلی به ادامه درگیری ندارد، ممکن است این موضع جدید را به نفع خود تفسیر کند یا برعکس، با این تصور که زمان به نفع روسیه است، حملات و تهدیدهای خود را تشدید کند. آینده این درگیری وحشیانه، بیش از پیش در‌هاله‌ای از ابهام فرو رفته است.
در همین رابطه، ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، در سخنرانی خود در سازمان ملل گفت که «جنگ روسیه علیه کشور من ادامه دارد» و به‌دلیل سرسختی و سازش‌ناپذیری مسکو، هیچ چشم‌اندازی برای آتش‌بس وجود ندارد. زلنسکی گفت که تجاوز روسیه در حال گسترش است و به نقض حریم هوایی لهستان و استونی اشاره کرد. زلنسکی گفت که قوانین بین‌المللی کارآیی ندارند و تنها چیزی که می‌تواند یک کشور را در زمان جنگ نجات دهد، «دوستان و سلاح» است. او همچنین به جنگ در غزه اشاره کرده و گفت که این جنگ، او را به یاد وضعیت کشور خودش می‌اندازد. زلنسکی تاکید کرد که از آزادی نمی‌توان بدون اسلحه دفاع کرد. اما او هشدار داد که سلاح‌های جنگی به سرعت در حال تحول هستند.
منبع: دنیای اقتصاد به نقل از فارن پالسی
ثبت دیدگاه