طی بیش از یک هفته حضور در سازمان ملل، چین تلاش کرد این پیام را منتقل کند که پکن، نه واشنگتن، قدرت مسئولیت‌پذیری است که آماده است وظایف جهانی را بر عهده گیرد، در حالی که ایالات متحده تحت ریاست‌جمهوری ترامپ نشانه‌هایی از عقب‌نشینی ارسال می‌کند.
رهبران چین از مجمع عمومی سازمان ملل برای اعلام تعهداتی در زمینه تجارت و مبارزه با تغییرات اقلیمی استفاده کردند؛ تعهداتی که اهمیتشان نه در محتوای واقعی، بلکه در تصویری بود که از چین به‌عنوان ستون ثبات و همکاری جهانی ارائه داد.
به گزارش نیویورک‌تایمز، نخست‌وزیر لی چیانگ، مقام دوم چین، در سخنرانی روز جمعه خود با اشاره‌ای آشکار به آمریکا گفت: «افزایش اقدامات یکجانبه و حمایت‌گرایانه مانند تعرفه‌ها» رشد اقتصادی را کند کرده است. او در مقابل تأکید کرد که چین «درهای خود را همواره بیشتر به سوی جهان گشوده است».
روز سه‌شنبه او اعلام کرد که پکن دیگر به دنبال دریافت مزایای تجاری ویژه کشورهای در حال توسعه در سازمان تجارت جهانی نخواهد بود. تحلیلگران گفتند این تصمیم تلاشی است برای نشان دادن پایبندی چین به تجارت عادلانه، در زمانی که دولت ترامپ برعکس عمل می‌کند و از تعرفه‌ها به‌عنوان سلاح استفاده می‌کند.
در حوزه اقلیم، شی جین‌پینگ، رهبر چین، در نشست سازمان ملل از طریق ویدئو وعده داد برای نخستین بار یک هدف‌گذاری مشخص برای کاهش گازهای گلخانه‌ای ارائه کند. او گفت حرکت به سمت «سبز و کم‌کربن بودن» «روند زمانه ماست» و کشورهایی را که در برابر این تغییر مقاومت می‌کنند مورد انتقاد قرار داد؛ طعنه‌ای غیرمستقیم به ایالات متحده.
تضاد نمی‌توانست بیشتر از این باشد: وعده‌های شی تنها یک روز پس از آن مطرح شد که ترامپ تغییرات اقلیمی را «بزرگ‌ترین فریب» خواند که به گفته او «کار آدم‌های احمق» است.
این موضع‌گیری‌های پشت سر هم استراتژی چین را روشن کرد: جایگزین کردن خود به‌عنوان ضد «اول آمریکا». پکن رویکردش را «چندجانبه‌گرایی واقعی» می‌نامد؛ یعنی در سطح گفتاری، آغوش باز نشان دادن به سازمان‌ها و معاهدات بین‌المللی که ترامپ کنار گذاشته است، مانند سازمان ملل، سازمان جهانی بهداشت و توافق پاریس.
هدف، به گفته دیلان لو، کارشناس سیاست خارجی چین در دانشگاه فناوری نانیانگ سنگاپور، این است که دیگر کشورها متقاعد شوند چین «بازیگری اخلاقی و درستکار» است تا به جای واشنگتن از پکن خط بگیرند. او گفت: «چین فرصت‌طلبی می‌کند. روشن است که جاهایی که آمریکا خلأ رهبری ایجاد می‌کند؛ مثل تغییرات اقلیمی، جایی است که چین وارد عمل می‌شود.»
اینکه چین واقعاً به اندازه کافی برای ایجاد تغییر اقدام می‌کند، یا فقط در حال عبور از سقف پایین انتظاراتی است که عقب‌نشینی دولت ترامپ از علم اقلیم و تعهدات جهانی ایجاد کرده، همچنان محل سؤال است.
برای نمونه، هدف‌گذاری اقلیمی شی به این صورت است؛ کارشناسان می‌گویند چین باید انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را طی دهه آینده ۳۰ درصد از سطح اوج کاهش دهد تا شانسی برای محدود کردن گرمایش جهانی به ۱.۵ درجه سانتی‌گراد، هدف اصلی توافق پاریس وجود داشته باشد. اما آنچه چین وعده داد، کاهش ۷ تا ۱۰ درصدی بود.
لی شو، مدیر مرکز اقلیم چین در مؤسسه سیاستی انجمن آسیا گفت: «هدف اعلام‌شده توسط رئیس‌جمهور شی مایه ناامیدی فعالان محیط زیست است و کمتر از آن چیزی است که جهان به شدت به آن نیاز دارد.» با این حال، او ابراز امیدواری کرد که چین در نهایت به پشتوانه رشد صنایع خودروهای برقی و انرژی‌های بادی و خورشیدی از اهدافش فراتر برود.
چین مدت‌هاست از تعهدات بلندپروازانه‌تر اقلیمی خودداری می‌کند و می‌گوید چنین اقداماتی رشد اقتصادی آن را محدود می‌سازد. در تعریف جایگاه چین نیز تنشی مشابه دیده می‌شود. پکن خود را همچنان یک کشور در حال توسعه معرفی می‌کند؛ تعریفی که پیوند آن با کشورهای کمتر توسعه‌یافته را تقویت می‌کند، در حالی که اقتصاد ۱۹ تریلیون دلاری‌اش اکنون دومین اقتصاد بزرگ جهان است.
لی ییهونگ، نماینده ارشد چین در سازمان تجارت جهانی، در ژنو به خبرنگاران گفت که چین «همیشه بخشی از جهان در حال توسعه باقی خواهد ماند».
ایالات متحده مدت‌هاست چین را به نقض وعده‌هایش از زمان پیوستن به سازمان تجاررت جهانی در سال ۲۰۰۱ متهم می‌کند. دولت ترامپ نیز استدلال می‌کند که وضعیت «کشور در حال توسعه» به چین امکان داده سال‌ها از قوانین تجارت جهانی به نفع خود استفاده کند.
استیون اولسون، مذاکره‌کننده پیشین تجاری آمریکا و پژوهشگر ارشد مهمان در مؤسسه ISEAS-Yusof Ishak سنگاپور، گفت: «چین می‌خواهد هم کیک را داشته باشد و هم آن را بخورد. نمی‌خواهد کارت عضویت خود در جهان جنوب را از دست بدهد؛ جایگاهی که سودای رهبری آن را دارد.»
به گفته اولسون، تغییر سیاست نباید مانع از توجه به برخی رویه‌های تجاری مشکل‌ساز چین شود؛ از جمله یارانه دادن به صادرات که باعث می‌شود کالاهای تولیدشده در سایر نقاط جهان کمتر رقابتی باشند.
منبع: اکوایران
ثبت دیدگاه