پس از چند ماه فراز و‌فرود سرانجام سه کشور اروپایی «مکانیزم ماشه» را فعال کردند. اصرار این کشورها بر اجرای این سازوکار، بر پایه ارزیابی آنان است که ایران گام‌هایی به سوی دستیابی به سلاح هسته‌ای برداشته است. در این راستا، سه استدلال مطرح کرده‌اند:
۱. ادامه غنی‌سازی در سطح ۶۰ درصد،
۲. غنی‌سازی بدون توجه به دیدگاه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی،
۳. فراتر بودن این میزان غنی‌سازی از نیاز کشور به اورانیوم غنی‌شده.
در حالیکه هیچ‌یک از این استدلال‌ها مبنای حقوقی ندارد. نخست آن‌که «برجام» عملاً سندی مرده است؛ دلیل آن، خروج آمریکا از توافق و عدم پایبندی به تعهدات خود است. توافق‌نامه زمانی اعتبار دارد که تمامی طرف‌ها آن را اجرا کنند، حال آن‌که یکی از شرکای اصلی با ترک آن، برجام را از حیث حقوقی فاقد ارزش کرده است.
دوم، اروپا متعهد شده بود خلأ ناشی از خروج آمریکا را پر کند و تأکید داشت که این اقدام بر اجرای توافق اثر نخواهد گذاشت، اما اروپا در عمل هیچ یک از تعهدات خود را اجرایی نکرد.
سوم، در اساسنامه آژانس، ان‌پی‌تی، و حتی رژیم‌های پادمانی و سایر اسناد حقوقی مرتبط، سقفی برای میزان غنی‌سازی کشورها تعیین نشده و تنها بر فقدان جنبه نظامی و صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای تأکید شده است.
ایران در همه مراحل، از مذاکره و همکاری با آژانس، کشورهای اروپایی و سایر طرف‌های ثالث استقبال کرده و استدلال‌های حقوقی و فنی لازم را ارائه داده است؛ که نشانه‌ای بر وجود اراده سیاسی و حسن نیت در این زمینه بوده است.
با وجود آن‌که برجام عملاً سند مرده بود، ایران اخلاقاً بخش قابل توجهی از تعهدات خود را اجرا کرده است.
با این حال، تروئیکای اروپا با همراهی آمریکا و مستعمرات سابق خود در شورای امنیت علیه ایران رأی دادند. این اقدام نشان می‌دهد هدف اصلی اتحادیه اروپا، فراتر از تعهدات برجامی ایران بوده و عدم رعایت این تعهدات صرفاً بهانه‌ای برای فشار محسوب می‌شود. نگرش اروپا به ایران، نگاه سیاسی بوده و نه یک نگاه فنی؛ اروپا از اینکه ایران در کنار روسیه و چین قرار دارد ایران را بخشی از تهدیدات امنیتی علیه خود تلقی می‌کند.
پیامد این اقدام عبارت است از:
۱. کاهش انگیزه ایران برای مذاکره،
۲. احتمال تعلیق همکاری با آژانس،
۳. افزایش سطح روابط ایران با شرکای آسیایی از جمله روسیه، چین و هند،
۴. گرایش ایران به سیاست «خودیاری» و تقویت بنیه دفاعی و نظامی خود.
اساسا هدف تروئیکای اروپایی به همراه آمریکا و اسرائیل، تضعیف ایران و حتی فروپاشی نظام سیاسی، تمامیت ارضی و ساختار اجتماعی کشور است. بر این اساس، هر سیاستی که ایران از این پس اتخاذ کند، مسئولیت آن متوجه این کشورها خواهد بود؛ زیرا آنان با اقدامات خود، ایران را به سمت انتخاب گزینه‌های مبتنی بر خودیاری سوق داده‌اند.
منبع: کافه دیپلمات
ثبت دیدگاه