یکی از مهمترین عوامل فروپاشی شوروی، کشاندن شوروی به مسابقه بود. زیرا ایالات متحده و اعضای ناتو در اروپا با صرف بودجههای نظامی (در حدود دو درصد از تولید ناخالص داخلی)، چندین برابر بیش از اتحاد شوروی، بودجه نظامی صرف میکردند که اگر شوروی میخواست برای موازنه تسلیحاتی اقدام نماید ناگزیر بود سهم بیشتری از درآمد ناخالص داخلی خود را (که در دوره گورباچف با رکود اقتصادی مواجه بود) در بخش نظامی هزینه کند که این به معنی کاستن از بودجه دیگر بخشهای خدماتی و عمرانی بود، که در نهایت در دوره ریگان و تئوری «جنگ ستارگان» شوروی را به مسابقهای کشاند که نتوانست از آن موفق بیرون آید و از هم پاشید.
اکنون نیز ناتو در صدد انجام همین تئوری برای از همپاشی نظام سیاسی و اقتصادی فدراسیون روسیه است که دست او را در اشغال نظامی اوکراین بازگذاشته است. اکنون در دوره جدید در برابر ایالات متحده، دومین قدرت چین است که جایگاه شوروی را داراست. بنابراین غرب به سرکردگی ایالات متحده آن را به مسابقه تسلیحاتی کشانده است، ولی چین کشوری قدرتمند و دومین اقتصاد بزرگ جهان است.
با این وجود چین اگرچه دومین اقتصاد بعد از ایالات متحده است، ولی سرانه تولید ناخالص داخلی آن چندین برابر کمتر از ایالات متحده است و رسیدن به نقطه برابری چندین دهه طول خواهد کشید. نکته دیگر جمعیت چین است که حدود یک میلیارد نفر بیش از ایالات متحده جمعیت دارد.
به نوشته سیانان در ۷نوامبر ۲۰۲۵، چین از سال ۲۰۲۰ گسترش همهجانبهای از سایتهای مرتبط با تولید موشک را انجام داده است و توانایی خود را برای بازدارندگی بالقوه ارتش ایالات متحده و تثبیت تسلط خود در منطقه تقویت کرده است. بیش از ۶۰درصد از ۱۳۶تأسیسات مرتبط با تولید موشک یا نیروی موشکی ارتش چین، که زرادخانه هستهای چین را کنترل میکند، نشانههایی از گسترش در تصاویر ماهوارهای نشان دادند.
پس از آنکه اولین ناو هواپیمابر مجهز به سامانه پرتاب الکترومغناطیسی چین، فوجیان، در ۸نوامبر در یک بندر دریایی در سانیا، استان هاینان در جنوب چین راهاندازی شد، لنگ گووی، سخنگوی نیروی دریایی ارتش آزادیبخش خلق چین، در مصاحبهای با خبرنگاران سانیا را به عنوان محل اصلی بندر فوجیان اعلام کرد. او همچنین به مسائل مربوط به پیکربندی هواپیماهای مبتنی بر ناو هواپیمابر و طرح توسعه ناو هواپیمابر نیروی دریایی پرداخت.
لنگ در پاسخ به این سوال که فوجیان چه زمانی به طور کامل به هواپیماهای مبتنی بر ناو هواپیمابر مجهز خواهد شد، گفت که هواپیماهای مبتنی بر ناو هواپیمابر هسته اصلی توانایی رزمی یک ناو هواپیمابر هستند.
در حالی که فوجیان در حال ساخت بود، تحقیق، توسعه و آزمایش تجهیزات پشتیبانی، از جمله جتهای جنگنده مبتنی بر ناو هواپیمابر مانند جی-۳۵، جی-۱۵تی و جی-۱۵دی، هواپیمای هشدار زودهنگام بال ثابت مبتنی بر ناو هواپیمابر کیجی-۶۰۰و هلیکوپترهای مبتنی بر ناو هواپیمابر سری زی-۲۰نیز طبق برنامه به طور پیوسته در حال پیشروی بودهاند.
شی جین پینگ، رهبر چین، از زمان به قدرت رسیدن در سال ۲۰۱۲، میلیاردها دلار برای خرید و ارتقای تجهیزات نظامی به عنوان بخشی از جاهطلبی مشخص شده برای تبدیل سریع نیروهای مسلح کشور، معروف به ارتش آزادیبخش خلق(PLA)، به یک نیروی رزمی «در سطح جهانی» صرف کرده است.
شی همچنین نیروی موشکی ارتش آزادیبخش خلق چین(PLARF) را ایجاد کرده است، یک شاخه نخبه که بر زرادخانه موشکهای هستهای و بالستیک چین که به سرعت در حال گسترش است، نظارت میکند. او این نیرو را به عنوان «هسته بازدارندگی استراتژیک، یک تکیهگاه استراتژیک برای موقعیت کشور به عنوان یک قدرت بزرگ، و سنگ بنایی برای ایجاد امنیت ملی» توصیف کرده است.
تأسیسات تولید موشک چین تقریبا تمام شاخههای ارتش این کشور را تأمین میکند که بزرگترین نیروی مسلح جهان با بیش از ۲میلیون پرسنل فعال است.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، هفته گذشته یک سفر طوفانی به شرق آسیا انجام داد و با رهبرانی از جمله شی جین پینگ دیدار کرد. گفتگوهای تجاری بر آن نشستها حاکم بود، اما نشانههایی از افزایش تنشها بر سر زرادخانه متعارف و هستهای پکن وجود داشت.
در آستانه مذاکرات با رئیسجمهور چین، ترامپ به پنتاگون دستور داد تا آزمایشهای هستهای را «بر مبنای برابر» با چین و روسیه از سر بگیرد و این امر منجر به تغییر عمدهای در سیاست چند دههای ایالات متحده شد. پکن و مسکو بیش از ۲۵سال است که آزمایشهای انفجاری هستهای انجام ندادهاند. اما واشنگتن از نزدیک نظارهگر ادامه توسعه و آزمایش سلاحهای پیشرفتهای است که قادر به حمل کلاهکهای هستهای هستند .
در همین حال، بر اساس گزارش موسسه تحقیقات بینالمللی صلح استکهلم(SIPRI) در ماه ژوئن، چین ذخایر سلاحهای هستهای خود را سریعتر از هر کشور دیگری افزایش میدهد و از سال ۲۰۲۳سالانه حدود ۱۰۰کلاهک جدید زرادخانه خود را افزایش میدهد، اگرچه تعداد کل آن بسیار کمتر از ایالات متحده و روسیه است که روی هم رفته ۹۰درصد از زرادخانه جهان را تشکیل میدهند.
ایالات متحده حدود یک چهارم رهگیرهای موشکی پیشرفته خود را در جنگ اسرائیل و ایران استفاده کرد و شکاف عرضه را آشکار کرد. در ماه ژوئیه، سیانان دریافت که ایالات متحده حدود ۲۵درصد از رهگیرهای موشکهای دفاع منطقهای ترمینال در ارتفاع بالا (تاد) خود را در حالی که از اسرائیل در برابر حملات موشکهای بالستیک ایران در طول جنگ ۱۲روزه ژوئن دفاع میکرد، سوزانده است. عملاً چین در رژه نظامی گسترده و عمیق خود در ماه ژوئن نشان داد که میتواند نه تنها در برابر تهدیدات غرب ایستادگی کند، بلکه میتواند به هر نوع حمله اتمی هم پاسخ دهد.
در این فضای متصلب، رقابت تسلیحاتی هند و پاکستان، تقویت تسلیحاتی کره جنوبی و ژاپن به عنوان متحدان ایالات متحده و اعتراض کره شمالی به انجام مانورهای نظامی کره جنوبی با ایالات متحده، فضای غرب اقیانوس آرام را در دریای چین جنوبی و دریای ژاپن، تیره ساخته است. سایه شوم جنگ در دورهای که بشریت از دانش بیشتری برخوردار شده است، رهبران را از عقلانیت تهی کرده است. جهان از تجربه دو جنگ جهانی و جنگهای منطقهای پند نگرفته و به دنبال ایجاد آزمایشگاههای عملی برای آزمودن چگونگی سلاحهای جدید است تا با کشتار و ویرانی کاربرد آنها را بیازماید.
منبع: دیپلماسی ایرانی





ثبت دیدگاه