پژوهش جدید مرکز «پیو» نشان میدهد اعتماد به دموکراسی در جهان بهویژه در آمریکا، بهشدت فرو ریخته است. بحران کنونی دیگر مدیریتی نیست، بلکه «ایمانی» است؛ مردم نهفقط از عملکرد دولتها، بلکه از خودِ قواعد بازی دموکراتیک سرخوردهاند. نهادهایی که روزی بیطرف تلقی میشدند، اکنون سیاسی و جانبدار دیده میشوند. این فروپاشی اعتماد زمینهساز صعود پوپولیسم بهویژه راستگرای انتقامجو شده است. احیای دموکراسی، نه با اصلاحات اقتصادی، بلکه با بازسازی ایمان و اعتماد عمومی ممکن است.
اکنون سؤال این است که پوتین چگونه میتواند حمایت ترامپ را جبران کند؟ اگرچه ترامپ برای کسب وجهه بهعنوان قهرمان صلح، انتظار انعطاف از پوتین دارد، اما ممکن است انتظارات بیشتری داشته باشد. بیانیه کرملین حاکی از آن است که مسائل خاورمیانه ازجمله برنامه هستهای ایران نیز در تماس ترامپ و پوتین مطرح شده است.
نتیجه هوشمندی جنبش امل و حزب الله و سعد حریری این بود که علیرغم برنامه ریزی های اتاق عملیات در سفارت آمریکا، فعلا چاشنی بمب جنگ مذهبی در لبنان خنثی شد.
یک دیپلمات ارشد پیشین ایران با بیان اینکه افغانستان در شرایط خاصی بهسر میبرد و لازم است مورد توجه کشورهای اروپایی قرار گیرد، گفت: اگر این توجه صورت نگیرد در آیندهای نه چندان دور کشورهای اروپایی با آثار مختلف تحولات افغانستان در داخل مرزهای خود مواجه خواهند شد.
نگرانی اصلی دربارهی سیاستهای تعرفهای ترامپ این است که او بدون هدف مشخص یا برنامهریزی، این تعرفهها را اعمال میکند و پیامدهای آنها بهویژه برای اکوسیستمهای اقتصادی جهانی قابلتوجه است. در دنیای امروز، تولید محصولات پیچیده نیازمند همکاری و اعتماد میان کشورها و شرکتهاست. این اکوسیستمهای گسترده که بر پایه تقسیم دانش و تخصص استوارند، بدون اعتماد و مقررات شفاف نمیتوانند رشد کنند. اقدامات ترامپ، با تخریب این اعتماد، ممکن است به زیان آمریکا و جهان تمام شود.
« ایران اهل باج دادن نیست. ترامپ اگر دست از باجخواهی بردارد و زبان زور و قلدری را کنار بگذارد، با ایران هم میتواند مذاکره کند.»
فارغ از شگردهای متنوع دولت ترامپ برای تحقق شعار «اول آمریکا» و البته در عمل شعار «دوم اسرائیل!» آنچه برای جمهوری اسلامی ایران اهمیت دارد؛ در درجه نخست آگاهی به اهداف و ترفندهای دولت آمریکاست و در گام بعد بهره برداری از شرایط و فرصتهای منطقه ای و بین المللی که در اثر رویکردهای وی ایجاد شده و همچنان در حال شکل گیری است.
بدیهی است که بحران افغانستان که معلول مداخلات قدرت های بزرگ، منطقه و همسایه های آن است. اما روی علت اصلی این بحران که معلول این فرایند امنیتی سازی می تواند محسوب شود، کمتر تماس گرفته شده است. مسائلی مانند مهاجرت غیر قانونی، تروریسم، بیماری های همه گیر و تغییرات اقلیمی، همه در قالب فرایند امنیتی سازی در تفکر امنیتی و اقدامات متعاقب آن در رویکرد های کشورهای بیرونی در قبال مساله افغانستان، تبلور یافته اند.
اکنون سوریه در اختیار ترکیه قرار دارد و می تواند بخشی از قلمرو امپراتوری سابق عثمانی را که ترکیه در آرزوی دست یافتن بدان است، بروی ترکیه بگشاید. در صحنه سیاست و دیپلماسی، جنگجویان هیئت تحریر الشام، بازیچه ای دست سیاستمداران کهنه کاری چون رجب طیب اردوغان هستند.
جمله معروف دونالد رامسفلد، وزیر دفاع کابینه جرارد فورد و کابینه جورج واکر بوش (بوش پسر) در این زمینه قابل توجه است که یک جانبه گرایی هرجا لازم، چند جانبه گرایی هرجا ممکن، اما اکنون دونالد ترامپ رادیکال تر عمل کرده و عملا چند جانبه گرایی را ذیل یکجانبه گرایی آمریکا تصور میکند.
یک دیپلمات پیشین ایران گفت که صلح و ثبات در غرب آسیا بدون اصلاح سیاست منطقهای آمریکا، امکانپذیر نخواهد بود.