دونالد ترامپ تهدید کرده که تلاش‌ها برای صلح در جنگ روسیه و اوکراین را رها خواهد کرد. او درباره جنگ اسرائیل و حماس هم چیز زیادی نمی‌گوید. با این حال، خیلی سریع از توافق‌های اقتصادی بین‌المللی‌اش تمجید کرده است.
در سفر اخیرش به خاورمیانه، او از قراردادهای تجاری و سرمایه‌گذاری با کشورهای ثروتمند عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی تمجید کرد و گفت که اکنون این منطقه با «تجارت، نه هرج‌ومرج» تعریف می‌شود.
او گفت: «جایی که فناوری صادر می‌شود، نه تروریسم. و جایی که مردم ملت‌ها، مذاهب و عقاید گوناگون با هم شهر می‌سازند، نه اینکه یکدیگر را بمباران و نابود کنند. ما چنین چیزی نمی‌خواهیم.»
به‌طور خلاصه، ترامپ ترجیح آشکاری برای هنر معامله‌گری نسبت به هنر دیپلماسی نشان می‌دهد.
استفان والت، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه هاروارد می‌گوید: «قراردادهای تجاری، محیط امن ذهنی ترامپ هستند. این کاملاً با تصویر ذهنی‌ای که از خودش دارد، یعنی یک استاد معامله و مذاکره، سازگار است.»
اما والت و دیگر تحلیل‌گران سیاست خارجی بر نکته مهمی تأکید دارند: شما با متحدانی که منافع مشترک دارند، قرارداد می‌بندید. با رقیبانی که منافع متضاد دارند، دیپلماسی می‌کنید. و به گفته والت: «جایی که ترامپ خیلی کمتر موفق و راحت است، زمانی‌ست که واقعاً تضاد منافع وجود دارد. مثل زمانی که سعی دارد آتش‌بس پایدار در غزه ایجاد کند یا پایان واقعی‌ای برای جنگ در اوکراین بیابد.»
ترامپ به‌ندرت، به افزایش سرسام‌آور تلفات غیرنظامیان و بحران انسانی در میان فلسطینی‌ها در غزه اشاره می‌کند. وقتی هم که از این منطقه حرفی می‌زند، معمولاً درباره امکان کنترل آن توسط آمریکا و ساخت املاک لوکس ساحلی صحبت می‌کند.
تردید نسبت به مداخلات بیش از حد آمریکا
استیون کوک از شورای روابط خارجی می‌گوید که رؤسای‌جمهور پیاپی آمریکا، چه دموکرات و چه جمهوری‌خواه، ادعا داشته‌اند که تلاش کرده‌اند خاورمیانه را به منطقه‌ای صلح‌آمیزتر و دموکراتیک‌تر تبدیل کنند و عمدتاً شکست خورده‌اند. ترامپ هیچ علاقه‌ای به چنین اهداف بلندپروازانه‌ای ندارد. کوک می‌گوید: «رئیس‌جمهور عملاً از بلندپروازی‌هایی که همیشه سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه را شکل داده، صرف‌نظر کرده است.» پیام ترامپ این است: «ما علاقه‌ای به بازسازی جوامع نداریم. ما دموکراسی را ترویج نمی‌کنیم.»
دستور کار ترامپ محدود و معامله‌محور است. اما کوک معتقد است که این رویکرد واقع‌بینانه‌تر است و احتمالاً باعث خواهد شد آمریکا از درگیری‌های عمده دور بماند. او نگاه ترامپ را این‌گونه خلاصه می‌کند: «این جوامع می‌توانند طبق خواست خود توسعه پیدا کنند و سیاست‌هایشان را دنبال کنند، بدون دخالت آمریکا؛ دخالتی که در ۳۰ سال گذشته بی‌ثبات‌کننده بوده است.»
با این حال، کوک نگرانی‌هایی هم دارد. خاورمیانه همچنان منطقه‌ای ناپایدار است. ترامپ به‌شدت متکی به یک فرستاده خاص است: استیو ویتکاف، دوست قدیمی‌اش از دوران املاک و مستغلات در نیویورک.
ویتکاف پیش از پیوستن به دولت ترامپ در سال جاری، هیچ تجربه دیپلماتیکی نداشت. اکنون او مسئول مذاکرات هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران، تلاش‌ها برای آتش‌بس در جنگ غزه، و حتی درگیری روسیه و اوکراین است.
کوک می‌گوید ترامپ بیش از حد به توانایی ویتکاف امیدوار است. او می‌گوید: «ترامپ اشتباه محاسبه می‌کند وقتی فکر می‌کند که معاملات، صرف‌نظر از موضوعش، چه درباره هتل لوکس باشد، چه برنامه هسته‌ای با ایران یا توافق درباره گروگان‌ها و آتش‌بس، همه یکی هستند.» کوک ادامه می‌دهد: «آن‌ها به مشکل برمی‌خورند چون رئیس‌جمهور می‌خواهد فقط به حس درونی‌اش اعتماد کند.»
تا اینجا، تنها استثنا در رویکرد کلی ترامپ در منطقه، جمهوری اسلامی ایران است؛ جایی که ویتکاف تلاش دارد توافقی درباره برنامه هسته‌ای ایران به دست آورد. در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، ترامپ از توافقی که در زمان اوباما به‌دست آمده بود، خارج شد. ترامپ می‌گوید می‌تواند برای توافقی بسیار بهتر مذاکره کند، گرچه در عین حال تهدید به اقدام نظامی در صورت عدم دستیابی به توافق هم در سخنانش وجود دارد.
معاملات با اوکراین و روسیه
در جنگ روسیه و اوکراین، ترامپ باز هم بر معامله‌گری تأکید دارد. او برای دستیابی به توافقی درباره منابع معدنی با اوکراین فشار آورد، توافقی که اخیراً امضا شد.
جفری پایات، سفیر پیشین آمریکا در اوکراین، از این توافق حمایت می‌کند. او یادآوری می‌کند که در زمان حضورش در کیف بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶، روی تلاش مشابهی کار کرده بود. اما یک قرارداد تجاری پایان‌دهنده جنگی با تاریخچه‌ای طولانی و پیچیده نخواهد بود.
پایات می‌گوید: «ریشه این جنگ در فرمان و دستور یک نفر است، ولادیمیر پوتین، و قربانی شدن صدها هزار سرباز روسی که در پی بلندپروازی‌های سرزمینی او جان باختند.» پایات در ژانویه، پس از ۳۵ سال خدمت در وزارت خارجه آمریکا بازنشسته شد. او نگران است که ایالات متحده در حال تضعیف نفوذ دیپلماتیک خودش است، به‌ویژه در برابر روسیه.
در حالی که رهبران اروپایی درباره تشدید تحریم‌ها علیه روسیه صحبت می‌کنند، ترامپ درباره احتمال قراردادهای تجاری آینده با مسکو پس از پایان جنگ گمانه‌زنی می‌کند.
پایات می‌گوید: «رهبران اروپایی به‌روشنی نشان داده‌اند که تا زمانی که پوتین به درخواست‌ها برای آتش‌بس بی‌توجهی کند، آماده‌اند هزینه‌ها را بالا ببرند. اما دولت ترامپ تا این لحظه تمایلی به چنین اقدامی نشان نداده است.»
با افزایش حملات هوایی شدید روسیه به اوکراین، ترامپ انتقادات خود از پوتین را افزایش داده است. او چهارشنبه گفت: «ما می‌فهمیم که آیا او ما را سر کار گذاشته یا نه. اگر گذاشته باشد، کمی متفاوت واکنش نشان خواهیم داد.» ترامپ افزود که می‌خواهد طی دو هفته آینده، پاسخ روشنی از پوتین بگیرد.
رئیس‌جمهور آمریکا تهدید به اعمال تحریم‌های بیشتر علیه روسیه کرده، اما هنوز اقدامی نکرده است. ترامپ همچنین بارها گفته که اگر روسیه و اوکراین به آتش‌بس نرسند، او آماده است از این درگیری کنار بکشد، درگیری‌ای که زمانی وعده داده بود در یک روز حل‌وفصل می‌کند.
استفان والت می‌گوید که ترامپ باید نسبت به ماجراجویی‌های خارجی آمریکا با دیده تردید بنگرد. اما همچنین این خطر وجود دارد که آمریکا نقاط بحرانی‌ای را که می‌تواند در آن‌ها نقش مؤثری ایفا کند، رها کند. والت می‌گوید: «من نگرانم که در تمام این مکان‌هایی که تضاد منافع جدی و مسائل پیچیده‌ای وجود دارد، آمریکا بدون اعلام رسمی غایب باشد.»
منبع: اکوایران
ثبت دیدگاه