برای دو دهه، ونزوئلا در سراسر جهان متحدان ضدآمریکایی برای خود؛ از روسیه و چین گرفته تا کوبا، پیدا کرده بود، به این امید که یک نظم جهانی بسازد که بتواند در برابر واشنگتن بایستد. با این همه به نظر میرسد این راهبرد جواب نداده است. اکنون روسیه، چین، کوبا و دیگر قدرتهای ضدآمریکایی اکنون در مقابل افزایش حضور نظامی آمریکا که به گفته ترامپ با هدف سرنگونی نیکولاس مادورو انجام میشود، چیزی بیش از «حمایت لفظی» به رهبر ونزوئلا ارائه نکردهاند
متحدان ضعیف
به نوشته والاستریتژورنال، درست مانند موارد مشابه ، ونزوئلا نیز میبیند که متحدان اقتدارگرایش در لحظهٔ بحران تنها تماشاگر هستند. رایان سی برگ، مدیر برنامهٔ قارهٔ آمریکا در اندیشکدهٔ CSIS در واشنگتن میگوید: «این محور بهاصطلاح اقتدارگرایان در زمان صلح بسیار قدرتمندتر به نظر میرسید. اما در زمان نیاز، ضعف آن آشکار شده است».
در روزهای اخیر، در حالی که ناوهای آمریکایی در مقابل سواحل ونزوئلا صف کشیدهاند، متحدان کاراکاس تنها پیام تبریک تولد برای مادورو فرستادهاند؛ او در ۲۳ نوامبر ۶۳ ساله شد. دانیل اورتگا، رهبر نیکاراگوئه، در نامهای نوشت: «در زمانهای سخت، در مسیرهای دشوار، در دوراهیهای چالشبرانگیز، نور روحانی جنگجویی میدرخشد که میداند چگونه بجنگد و پیروز شود».
تصمیم ترامپ
ترامپ هنوز نگفته که آیا قصد دارد عملیات نظامی آمریکا را تشدید کند و پس از سه ماه حمله به قایقها در کارائیب و اقیانوس آرام، به اجرای حملات زمینی علیه ونزوئلا روی بیاورد یا نه. این حملات تا کنون بیش از ۸۰ کشته بر جای گذاشته است.
آمریکا میگوید این قایقها که برخی از آنها به گفتهٔ ارتش آمریکا از ونزوئلا حرکت کرده بودند، برای کارتلها و باندهایی حامل مواد مخدر بودهاند که از سوی آمریکا «سازمانهای تروریستی» شناخته میشوند. منتقدان میگویند این حملات نوعی «اعدام فراقضایی» است و متحدان آمریکا را نیز نگران کرده، تا جایی که درباره به اشتراکگذاری اطلاعات امنیتی محتاطتر شدهاند.
به گفتهٔ تحلیلگرانی که مسائل ونزوئلا را دنبال میکنند، شرکای این کشور عملاً در برابر آمریکا بیقدرتاند. متحدان نزدیک مانند کوبا و نیکاراگوئه از لحاظ اقتصادی فلج هستند و توان دخالت جدی در ونزوئلا را ندارند.
ژستهای کم اهمیت
دو متحد قدرتمندتر مادورو، یعنی چین و روسیه، پیشتر تجهیزات نظامی، نگهداری، آموزش و همچنین کمک اقتصادی ارائه کردهاند. اکنون که مادورو برای اقدامات دفاعی آماده میشود، روسها در تعمیر هواپیما و سامانههای موشکی سطحبههوا به او کمک میکنند. آخر هفتهٔ گذشته، دو نفتکش که اتحادیهٔ اروپا آنها را به حمل نفت تحریمی روسیه متهم کرده، وارد ونزوئلا شدند و نفت سبک و نفتا آوردند. ونزوئلا برای تولید سوخت و استخراج نفت سنگین خود جهت صادرات به چین، بهشدت به این مواد نیاز دارد. اما تحلیلگران میگویند اینها کافی نیست.
به گفته ولادیمیر روونسکی، استاد روابط بینالملل دانشگاه ایسسی در کلمبیا میگوید: «اینها ژستهایی کوچکاند و اگر آمریکا به سمت استفادهٔ گسترده از نیروی مرگبار علیه ونزوئلا حرکت کند، اصلاً کافی نخواهند بود».
کسی برای مادورو هزینه نمیکند!
روسیه و چین با چالشهایی روبهرو هستند که علاقهٔ آنها به امنیت ونزوئلا را محدود میکند. برای مسکو، هزینههای جنگ فرسایشی با اوکراین مطرح است؛ و برای پکن، اقتصاد ضعیفی که اجازهٔ سخاوتمندی گسترده نمیدهد. تحریمهای مالی آمریکا علیه کاراکاس نیز کار را برای معامله با این کشور پیچیدهتر کرده است. هر دو کشور اکنون در حال مذاکره برای توافقهای مهم دیپلماتیک و تجاری با ترامپ هستند، و بنابراین انگیزهٔ کمی برای هزینه کردن سرمایهٔ سیاسی بر سر ونزوئلا دارند. روونسکی میافزاید: «روسیه بیش از آنچه تاکنون انجام داده، به مادورو کمک نخواهد کرد».
روسیه و چین در جریان جنگ ۱۲ روزهٔ ایران و اسرائیل نیز حمایت دیپلماتیک مشابهی از ایران داشتند، حتی پس از آنکه ارتش آمریکا در ژوئن تأسیسات هستهای جمهوری اسلامی را بمباران کرد، از مداخله نظامی خودداری کردند.
در دوران هوگو چاوز، رهبر چپگرای پیشین، ونزوئلا از منابع عظیم نفت و مواد معدنی خود برای ایجاد روابط تجاری و سیاسی با دشمنان آمریکا بهره برد. بانکهای چینی میلیاردها دلار به ونزوئلا وام دادند، تا پروژههای مسکن، ارتباطات و زیرساخت تامین مالی شوند. وامهایی که قرار بود با نفت بازپرداخت شود. کوبا در ازای اعزام پزشکان و مشاوران نظامی، نفت را با قیمت بسیار پایین دریافت میکرد. ایران کارخانههای کوچک مونتاژ خودرو راهاندازی کرد. حتی بلاروس نیز وارد شد و یک کارخانهٔ آجرسازی تأسیس کرد.
پس از آنکه مادورو در سال ۲۰۱۳ به قدرت رسید، کاهش تولید نفت و ناآرامیهای داخلی اقتصاد را به سقوط کشاند و در برخی پایتختهای دوست این نگرانی شکل گرفت که شاید وامها در کاراکاس هدر میروند. اما این اتحادها همچنان برای مادورو اهمیت دارند. پس از آنکه آمریکا در سال ۲۰۱۹ صنعت نفت ونزوئلا را تحریم کرد، محمولههای کوچک سوخت برای کاهش کمبودها به این کشور فرستاده شد و روسیه نیز عملیات تجارت نفت را به دست گرفت تا نفت خام ونزوئلا را در بازار سیاه جابهجا کند. و بعد این متحدان در حالی دولت مادورو را به رسمیت شناختند که آمریکا پس از انتخابات ریاستجمهوری ژوئیهٔ ۲۰۲۴ ریاست جمهوری مادورو را «نامشروع» خواند.
تله طلبکار و پایان ماهعسل با پکن
چین خریدار اصلی نفت ونزوئلا بود اما ماهعسل اقتصادی مادورو با چین طولانی نبود. پس از به قدرت رسیدن او در ۲۰۱۳، وامها و کمکهای چین به ونزوئلا خیلی زود کاهش یافت و تقریباً قطع شد. پکن چندین پروژهٔ زیرساختی را رها کرده و اکنون تقریباً فقط به صادرات نفت خام ونزوئلا برای بازپرداخت بدهیهای معوقه متکی است.
مارگارت مایرز، پژوهشگر روابط آسیا–آمریکای لاتین در مؤسسهٔ گفتوگوی میانآمریکایی در واشنگتن میگوید: «مردم دربارهٔ تلهٔ بدهی حرف میزنند. اما اینجا ما با تلهٔ طلبکار روبهرو هستیم».
اوانان رومرو، معاون پیشین وزیر انرژی ونزوئلا که اکنون به اپوزیسیون در زمینهٔ برنامهٔ احیای بخش نفت مشاوره میدهد، معتقد است اگر مادورو سقوط کند، چین ممکن است بازنده باشد، چون دولت جانشین احتمالاً روابط با آمریکا را در اولویت قرار میدهد. به گفته رومرو: «اگر آمریکا وارد شود، دیگر نفتی به چین نمیرود. اصلاً منطقی ندارد که نفت را به چین بفرستیم. آن تصمیم ایدئولوژیک بود، نه اقتصادی.»
منبع: اکوایران
ثبت دیدگاه