دونالد ترامپ، در نخستین سفر آسیایی خود در دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش، بر قدرت دیپلماسی رودررو تکیه خواهد کرد؛ سفری که طی آن با رقبای قدیمی، دوستان جدید و احتمالاً دشمنان خود دیدار میکند، در حالی که به دنبال بستن توافق‌هایی است که می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای در حوزه اقتصاد و امنیت ملی داشته باشد.
اما علاقه ترامپ به تعرفه‌ها، درست مانند رویکرد غیرقابل پیش‌بینی‌اش در روابط خارجی باعث نگرانی و تردید در میان متحدان قدیمی آمریکا در منطقه شده و آزمونی بزرگ پیش روی نویسنده کتاب «هنر معامله» قرار داده است تا ببیند آیا می‌تواند موفق شود یا نه. ترامپ شامگاه شنبه (صبح یکشنبه به وقت محلی) وارد مالزی شد تا در آغاز سفری شش‌روزه به سه‌کشور، نقش تازه‌ای را که برای آمریکا در جهان تعریف کرده، تثبیت کند، نقشی که او می‌کوشد در برابر نفوذ فزاینده چین در سراسر جهان از آن دفاع کند.
به گزارش سی‌ان‌ان، رئیس‌جمهور «اول آمریکا» به پایان دادن به هشت جنگ با میانجی‌گری خود، از جمله آتش‌بس شکننده میان اسرائیل و حماس افتخار میکند و از سیاست تعرفه‌ای‌اش به‌عنوان ابزار فشار بهره می‌برد. او همچنین گفته است که جنگ روسیه و اوکراین، بحرانی که حل آن تا کنون دشوارترین مورد بوده، در دستور کار دیدارش با شی جین‌پینگ، رهبر چین قرار خواهد داشت؛ کشوری که ایالات متحده درگیر جنگ تجاری طولانی‌مدتی با آن است.
ترامپ در کوالالامپور قصد دارد توافق صلح میان کامبوج و تایلند را امضا کند. این دو همسایه آسیای جنوب‌شرقی در ماه ژوئیه، پس از آنکه ترامپ به رهبران دو کشور هشدار داد در صورت تداوم خشونت، هیچ توافق تجاری با آنان امضا نخواهد کرد، بر سر آتش‌بسی برای پایان دادن به درگیری‌های مرزی به توافق رسیدند. ترامپ روز شنبه در پستی در شبکه «تروث سوشال» نوشت: «در راه مالزی هستم تا توافق صلح بزرگی را که با افتخار میان کامبوج و تایلند میانجی‌گری کردم، امضا کنم.
ترامپ سپس در نشست اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (آسه‌آن) شرکت خواهد کرد، جایی که رهبران منطقه به دنبال تعمیق همکاری‌های خود با آمریکا هستند. او در توکیو با نخست‌وزیر محافظه‌کار جدید ژاپن دیدار خواهد کرد و در دیدارش با رئیس‌جمهور کره‌جنوبی، مسائل تجارت و امنیت محور گفتگوها خواهد بود.
با این حال، همه نگاه‌ها به دیدار احتمالی او با شی جین‌پینگ در کره جنوبی دوخته شده است؛ دیداری که حتی احتمال برگزاری‌اش نیز با تردیدهایی همراه است. احتمال دیدار احتمالی با کیم جونگ‌اون، رهبر کره شمالی، کسی که ترامپ در سال ۲۰۱۹ در منطقه غیرنظامی شبه‌جزیره کره با او دست داد نیز بر این سفر سایه انداخته است.
تعاملات ترامپ با رهبران همتای خود از نزدیک دنبال خواهد شد تا مشخص شود آیا او می‌تواند در جهت ترمیم روابط اقتصادی، گسترش تجارت، تحقق وعده‌های سرمایه‌گذاری و تقویت همکاری‌های امنیتی پیشرفت کند یا خیر.
ویکتور چا، رئیس بخش ژئوپولیتیک و سیاست خارجی و رئیس کرسی کره در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی گفت: «تمام این کشورها و رهبران در معرض تعرفه‌های متقابل آمریکا، فشار برای افزایش هزینه‌های دفاعی، و تا حدی زورگویی ایالات متحده بوده‌اند. با این حال، واکنش‌ها به نظر من مثبت خواهد بود. همه هنوز می‌خواهند با رئیس‌جمهور آمریکا معامله‌ای انجام دهند.» چا تأکید کرد که بسیاری از این کشورها به دنبال کاهش فشار تعرفه‌ها هستند.
و مانند هر سفر خارجی یک رئیس‌جمهور، این سفر نیز با دقت فراوان از نظر تشریفات و صحنه‌آرایی تنظیم خواهد شد، در حالی که هر میزبان می‌کوشد رئیس‌جمهور آمریکا را با شکوه و تجلیل تحت تأثیر قرار دهد.
دیدار حساس با شی
ترامپ و شی در دوره اول ریاست‌جمهوری رئیس‌جمهور آمریکا پنج بار به‌صورت حضوری ملاقات کردند؛ از جمله دیداری در اقامتگاه مارالاگو و سفری از سوی ترامپ به پکن. اما شرایط آخرین دیدار حضوری آنان در ژوئن ۲۰۱۹، در حاشیه اجلاس گروه بیست در ژاپن، نشان‌دهنده روابط پیچیده‌ای است که شش سال بعد، پس از همه‌گیری کووید-۱۹ و دوران ریاست‌جمهوری جو بایدن، همچنان ادامه دارد.
در آن زمان، ایالات متحده و چین در میانه تشدید جنگ تعرفه‌ها به دنبال توافق تجاری بودند. با وجود آنکه ترامپ و شی آن دیدار ژوئن را مثبت توصیف کردند، دو کشور همچنان به تهدیدهای متقابل تعرفه‌ای ادامه دادند و مذاکرات میان آن‌ها بارها قطع و وصل شد. ترامپ از مدت‌ها پیش از رهبری شی تمجید کرده و رابطه گرم خود با او را تحسین کرده است؛ کسی که او هم «دوست» خطابش کرده و هم «فردی که به‌شدت دشوار می‌توان با او معامله کرد». از سوی دیگر، پکن به دنبال نوعی پیش‌بینی‌پذیری از ترامپ است، شخصی که به دیپلماسی پرنوسان و غیرقابل پیش‌بینی‌اش شهرت دارد.
در آستانه دیدار احتمالی جدید، تحولات فراوانی رخ داده است. پس از آنکه چین اعلام کرد قصد دارد صادرات مواد معدنی کمیاب را محدود کند تنش‌های تجاری دوباره بالا گرفته است. در واکنش، ترامپ تهدید کرد که از اول نوامبر، تعرفه‌ها بر صادرات چین را تا ۱۳۰ درصد افزایش می‌دهد (در مقایسه با حداقل ۳۰ درصد فعلی). او همچنین گفت آماده است کنترل صادرات بر «تمام نرم‌افزارهای حیاتی» به چین را اعمال کند. پکن نیز تهدید کرده که به تمامی این اقدامات پاسخ متقابل خواهد داد. چین خرید سویا از آمریکا را نیز متوقف کرده که این مسئله برای کشاورزان آمریکایی مشکل‌ساز شده است.
اوایل این ماه، ترامپ تهدید کرد دیدار با شی را لغو کند و در شبکه «تروث سوشال» نوشت: «قرار بود دو هفته دیگر در اجلاس اپک در کره جنوبی با رئیس‌جمهور شی دیدار کنم، اما حالا به نظر می‌رسد دلیلی برای این کار وجود ندارد.» با این حال، ترامپ روز چهارشنبه با لحنی امیدوارانه گفت که با ذهنیتی برای معامله وارد گفتگوها می‌شود: «فکر می‌کنم به توافق برسیم. فکر می‌کنم روی موضوع مواد معدنی کمیاب که کوچک‌ترین بخش ماجراست توافق خواهیم کرد. فکر می‌کنم درباره سویا و کشاورزان هم توافق خواهیم داشت. حتی شاید درباره انرژی هسته‌ای هم به توافق برسیم.» او این سخنان را در دفتر بیضی‌شکل کاخ سفید به خبرنگاران گفت.
مذاکرات تجاری مقامات ارشد آمریکا و چین در مالزی در آخر هفته، زمینه‌ساز گفت‌وگوهای ترامپ و شی خواهد بود. اما اسکات بسنت وزیر خزانه‌داری، پیش از سفر در گفت‌وگو با شبکه «فاکس بیزنس» از رد کردن احتمال اقدامات تشدیدی بیشتر خودداری کرد و گفت اگر نتوانند درباره سیاست صادرات مواد معدنی کمیاب چین به توافق برسند، گزینه‌های دیگری روی میز خواهد بود.
نیکلاس برنز، سفیر سابق آمریکا در پکن در دوران بایدن، پیش‌بینی کرد که ترامپ و شی ممکن است به یک توافق «غیرسنتی» برسند. او این نوع مذاکره را «مجموعه‌ای از تعهدات غیر الزام‌آور» توصیف کرد و از حوزه‌هایی مانند تیک‌تاک، فنتانیل و صادرات سویا به‌عنوان زمینه‌های احتمالی توافق نام برد. برنز در گفت‌وگویی با شورای آتلانتیک درباره سفر ترامپ گفت: «به گمان من، هفته آینده توافق تجاری کاملی نخواهیم دید. زمان خیلی کم است. بهترین نتیجه‌ای که می‌توان انتظار داشت، توافق دو رهبر بر سر برخی اصول کلی است که دستیارانشان بعداً آن را پیگیری کنند.»
دکتر فیلیپ لاک، مدیر برنامه اقتصاد در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی نیز انتظارها را پایین آورد و گفت احتمالاً ترامپ و شی بیشتر بر «کاهش تنش‌ها» تمرکز خواهند کرد تا حل ریشه‌ای اختلافات ساختاری میان واشنگتن و پکن. ترامپ همچنین امیدوار است از دیدار خود با شی برای ترمیم رابطه دیگری که اخیراً دچار تنش شده، بهره ببرد. او گفت: «فکر می‌کنم او می‌تواند تأثیر زیادی بر پوتین بگذارد. ببینید، او مرد محترمی است. رهبر بسیار قدرتمند کشوری بزرگ است.»
ترامپ این سخنان را در پیش‌نمایش گفت‌وگوهایی بیان کرد که قرار است درباره پایان دادن به جنگ اوکراین انجام شود. چین روابط اقتصادی عمیقی با روسیه دارد و رهبران دو کشور در ماه‌های اخیر همبستگی آشکاری نشان داده‌اند، موضوعی که آزمونی کلیدی برای ترامپ و میزان نفوذ جهانی‌ای است که او می‌کوشد به نمایش بگذارد.
نخست‌وزیر جدید ژاپن
ترامپ همچنین فرصت دیدار با سانائه تاکائیشی، سیاست‌مدار محافظه‌کار سرسختی را خواهد داشت که اوایل ماه جاری به‌عنوان اولین نخست‌وزیر زن ژاپن برگزیده شد.
تاکائیشی، همچون شینزو آبه، نخست‌وزیر فقید و متحد نزدیک ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، از تغییر قانون اساسی صلح‌طلبانه ژاپن حمایت میکند و به زیارت معبد جنجالی یاسوکونی رفته است، جایی که نام محکومان به جنایات جنگی جنگ جهانی دوم در آن ثبت شده است؛ اقدامی که همواره باعث خشم چین و کره‌جنوبی شده است. او همچنین با ازدواج هم‌جنس‌گرایان مخالف است و با جنبش فزاینده‌ای که خواهان استفاده زوج‌های ژاپنی از نام خانوادگی جداگانه است، مخالفت میکند.
ترامپ پس از انتخاب او در پستی در شبکه «تروث سوشال» از او به‌عنوان «فردی بسیار محترم، با خرد و قدرت فراوان» یاد کرد. اما تعاملات این دو رهبر و اینکه آیا خواهند توانست روابطی گرم مشابه روابط ترامپ و آبه ایجاد کنند یا نه، به‌دقت زیر نظر گرفته خواهد شد. البته برای ترامپ، موضوع فقط دوستی نیست؛ توافق‌های اقتصادی نیز اهمیت دارد. به گفته دکتر کریستی گوولا، رئیس بخش ژاپن در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی، ترامپ احتمالاً بر تعهد ژاپن برای سرمایه‌گذاری ۵۵۰ میلیارد دلاری در ایالات متحده تأکید خواهد کرد، در حالی که دولت تاکائیشی در حال نهایی‌سازی بسته اولیه‌ای از این سرمایه‌گذاری‌هاست.
ترامپ که در دوره اول ریاست‌جمهوری خود چندین بار به ژاپن سفر کرده بود، طبق گزارش‌ها این بار نیز قرار است با امپراتور ژاپن دیدار کند، با نیروهای آمریکایی مستقر در ژاپن ملاقات کند، با رهبران اقتصادی این کشور گفت‌وگو داشته باشد و به گفته گوولا، با بیوه شینزو آبه نیز دیدار کند، کسی که سال گذشته در اقامتگاه مارالاگو با ترامپ وقت گذرانده بود.
بی‌خوابی در کره جنوبی
ترامپ همچنین با رئیس‌جمهور جدید کره جنوبی، لی جائه میونگ، دیدار خواهد کرد؛ جایی که موضوعات تجارت و امنیت در صدر دستور کار قرار دارند. لی در ماه ژوئن پس از دوره‌ای پرتنش در سیاست داخلی، زمانی که رئیس‌جمهور پیشین اعلام حکومت نظامی کرده بود به قدرت رسید. از آن زمان تاکنون، کره جنوبی و آمریکا یک توافق تجاری جدید را اعلام کرده‌اند که شامل تعرفه ۱۵ درصدی بر کالاهای کره‌ای و سرمایه‌گذاری عظیم ۳۵۰ میلیارد دلاری در ایالات متحده است. با این حال، این توافق هنوز اجرایی نشده و تعرفه‌های ترامپ فشار قابل‌توجهی بر اقتصاد کره جنوبی وارد کرده است.
روابط دو کشور در سپتامبر گذشته نیز با بحران بزرگی روبه‌رو شد، زمانی که حدود ۵۰۰ نفر که عمدتاً اتباع کره جنوبی بودند، در جریان یورش مهاجرتی در کارخانه هیوندای در ایالت جورجیای آمریکا بازداشت شدند؛ رخدادی که موجب خشم عمومی در سئول شد. لی آشکارا نسبت به آینده سرمایه‌گذاری کره در آمریکا ابراز نگرانی کرد و گفت ابهام در وضعیت ویزاهای کره‌ای‌ها باعث می‌شود شرکت‌های داخلی تردید کنند که «اصلاً آیا باید سرمایه‌گذاری کنند یا نه».
با این حال، لی پیش از دیدار با رئیس‌جمهور آمریکا، لحن مثبتی در پیش گرفت. او در گفت‌وگو با «ویل ریپلی» خبرنگار سی‌ان‌ان گفت: «فکر می‌کنم این روند کمی زمان می‌برد. اما به عقلانیت ایالات متحده باور دارم و اطمینان دارم که خواهیم توانست به توافقی منطقی برسیم. باور دارم که در نهایت، به نتیجه‌ای منطقی و قابل‌قبول خواهیم رسید. چون ما متحد هستیم و هر دو از عقل سلیم و منطق برخورداریم.»
در همین حال، تنش‌های منطقه‌ای نیز در این هفته در مرکز توجه قرار دارند و «لی» چشم به توانایی‌های ایجاد صلح ترامپ دوخته است. سفر رئیس‌جمهور آمریکا که هم‌زمان با نشست اقتصادی اپک انجام و تنها چند روز پس از اقدام تحریک‌آمیز جدید کره شمالی صورت می‌گیرد. در اولین اقدام پیونگ‌یانگ موشک‌های بالستیک آزمایش کرد؛ اولین نمایش قدرت نظامی کره شمالی از زمان روی کار آمدن لی.
لی در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان گفت: «من همچنین باور دارم که رئیس‌جمهور ترامپ می‌خواهد به صلح جهانی دست یابد. به همین دلیل از او خواستم نقش میانجی صلح را برعهده بگیرد.» او افزود که از احتمال دیدار ترامپ و کیم جونگ‌اون استقبال میکند.
احتمال دیدار با کیم جونگ‌اون
مقامات دولت ترامپ به‌طور خصوصی درباره احتمال دیدار میان رئیس‌جمهور آمریکا و رهبر کره شمالی در جریان این سفر گفت‌وگو کرده‌اند، هرچند بسیاری نسبت به تحقق آن تردید دارند. ترامپ بارها به‌صورت علنی و پشت درهای بسته تمایل خود را برای دیدار با همتای کره‌ای خود ابراز کرده و مقامات کاخ سفید نیز احتمال چنین دیداری در طول این سفر را رد نکرده‌اند، حتی با وجود آنکه هیچ‌گونه ارتباط رسمی میان واشنگتن و پیونگ‌یانگ برقرار نشده است، ارتباطاتی که ترامپ گاه در دوره اول خود داشت.
ترامپ در پاسخ به خبرنگاران در هواپیمای ریاست‌جمهوری آمریکا گفت: «آن‌ها سلاح‌های هسته‌ای زیادی دارند، ولی سرویس تلفن چندانی نه. من به این دیدار تمایل دارم. رابطه فوق‌العاده‌ای با او داشتم و احتمالاً می‌داند که دارم می‌آیم، درست است؟ ولی اگر بخواهد گفتگو کند، من استقبال می‌کنم.»
در ژوئن ۲۰۱۹، ترامپ نخستین رئیس‌جمهور در تاریخ ایالات متحده شد که پا به خاک کره شمالی گذاشت. لحظه‌ای کوتاه اما تاریخی که ناگهانی و پس از توییت دعوت ترامپ شکل گرفت. دو رهبر تقریباً یک ساعت در منطقه غیرنظامی شبه‌جزیره کره دیدار کردند، اما این دیدار دستاورد ملموسی نداشت و کره شمالی پس از آن برنامه هسته‌ای خود را تقویت کرد.
رهبران منطقه‌ای
ترامپ همچنین قرار است در کوالالامپور با چند تن از رهبران مهم منطقه‌ای دیدار کند، از جمله نخست‌وزیر مالزی، انور ابراهیم، و رهبران فیلیپین، سنگاپور، تایلند، اندونزی و سایر کشورهای آسیای جنوب شرقی که آمریکا در پی گسترش نفوذ خود در آن‌هاست. با این حال، رهبران همه این کشورها در دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ با بی‌ثباتی‌های سیاسی و پیامدهای ناشی از کاهش کمک‌های خارجی آمریکا دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
منبع: اکوایران
ثبت دیدگاه